Του Γιώργου Παναγόπουλου

Τα όσα έγιναν γνωστά τις τελευταίες ημέρες σε σχέση με τη διαχείριση των οικονομικών στην ΕΑΣ Μεσσηνίας είναι εξόχως αποκαλυπτικά. Το θέμα δεν είναι μόνο ότι κάποιοι... φέσωναν συστηματικά τη συνεταιριστική οργάνωση, αλλά ότι αυτό γινόταν και εν αγνοία εκείνων που τυπικά τη διοικούν. Η συγκεκριμένη υπόθεση ανέδειξε αυτό που πολλοί υποπτεύονταν: ότι δηλαδή στις συνεταιριστικές οργανώσεις λειτουργούν παράλληλα συστήματα, τα οποία οδηγούν στη χρεοκοπία τις οργανώσεις υπονομεύοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των αγροτών.

Η οικονομική διαχείριση αποτελεί διαχρονικά το βασικό πρόβλημα σε όλους τους συνεταιρισμούς που ανέπτυξαν δραστηριότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις οι διοικήσεις συνεταιρισμών δεν γνώριζαν βασικούς κανόνες, με αποτέλεσμα μέσα από λαθεμένες επιλογές να τους οδηγήσουν στη χρεοκοπία. Σε πολλές άλλες τη «δουλειά» ανέλαβαν διάφοροι αετονύχηδες, οι οποίοι αφού κονομούσαν μετά φούνταραν τα μαγαζιά. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων υπάρχει συνδυασμός και των δυο πρακτικών. Υπάρχουν δηλαδή από τη μια πλευρά αφελείς και άσχετοι στις διοικήσεις, οι οποίοι προφανώς και γλείφουν κάνα κοκαλάκι -κυρίως μέσω διορισμών και εξασφάλισης πολιτικής ισχύος- ενώ το βασικό παιχνίδι το κάνουν οι «αετοί» που ουσιαστικά λειτουργούν τις οργανώσεις με βάση τις δικές τους επιδιώξεις και συμφέροντα. Σε συνθήκες οικονομικής ομαλότητας το πράγμα ρόλαρε, τα ανοίγματα κι οι αστοχίες καλύπτονταν με δάνεια και έμμεσες χρηματοδοτήσεις. Οταν όμως τα πράγματα έσφιγγαν, βαρούσαν τα κανόνια του Ναβαρόνε.

Το θέμα που έχει προκύψει με την ΕΑΣ Μεσσηνία είναι πολύ σοβαρό. Το... φέσι των 6,5 εκ. ευρώ είναι πολύ μεγάλο και τίθεται πλέον ζήτημα βιωσιμότητας της συγκεκριμένης οργάνωσης. Ακόμα κι αν τελικά το ποσό που δεν θα εισπραχτεί είναι μόνο 1 εκ. ευρώ, όπως εκτιμά η διοίκηση της Ενωσης, το οικονομικό άνοιγμα δύσκολα θα καλυφτεί. Για όσους δεν έχουν καταλάβει, το φέσι στη συγκεκριμένη οικονομική συγκυρία είτε θα οδηγήσει σε δραματικές εξελίξεις με κλείσιμο της Ενωσης, οδηγώντας στην ανεργία δεκάδες εργαζόμενους σ' αυτή, είτε θα την καταστήσει ένα επιχειρηματικό κουφάρι που τα επόμενα χρόνια δεν θα μπορεί να πραγματοποιήσει καμιά δραστηριότητα, μιας και θα διαθέτει μηδενική πιστοληπτική ικανότητα. Σε κάθε περίπτωση η ΕΑΣ Μεσσηνίας θα περάσει από 40 κύματα, με πιθανότερη κατάληξη το ναυάγιο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η συγκεκριμένη οργάνωση το επόμενο διάστημα, αντί να δίνει λύση στα προβλήματα των αγροτών, θα αποτελεί η ίδια πρόβλημα.

Οι πολιτικές ευθύνες είναι προφανείς. Οι «εξαπατημένες» διοικήσεις έχουν μόνο ένα δρόμο, την παραίτηση, αφού προηγουμένως οδηγήσουν εαυτούς και αλλήλους στον προθάλαμο των δικαστηρίων. Τα 6,5 εκ. ευρώ είναι πάρα πολλά λεφτά, και η θεωρία των «εξυπηρετήσεων» είναι για πολύ καλοπροαίρετους, αν όχι για τραγικά αφελείς. Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι η συγκεκριμένη υπόθεση... έσκασε τη στιγμή που η ΕΑΣ Μεσσηνίας έδειχνε μια αξιόλογη και σε θετική κατεύθυνση κινητικότητα στον τομέα του ελαιόλαδου. Η διοίκηση μπορεί να μην έβλεπε τι έκαναν στα λογιστήρια, αλλά έτρεχε τόσο το θέμα του ΠΟΠ «Καλαμάτα» όσο και την εμπορία στο ελαιόλαδο - δημιουργώντας μια νότα αισιοδοξίας για το μέλλον. Το όνειρο μετατρέπεται τώρα σε εφιάλτη, γιατί ό,τι δεν είναι δομημένο σε μια υγιή βάση καταρρέει σαν χάρτινος πύργος με το πρώτο φύσημα του ανέμου.

Οι συνεταιριστικές οργανώσεις έχουν κλείσει οριστικά τον ιστορικό τους κύκλο. Αποτελούν δημιούργημα μιας άλλης εποχής, κάλυπταν άλλες ανάγκες και εξυπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες. Οι ΕΑΣ ζουν χρόνια τώρα από το... ψείρισμα των επιδοτήσεων κι έχουν μετατραπεί σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς που απλώς μαζεύουν αιτήσεις και καταχωρούν στοιχεία σε βάσεις δεδομένων. Ο ρόλος τους αυτός έχει τελειώσει, ενώ έχουν αποτύχει να παίξουν ουσιαστικό ρόλο τόσο στην προμήθεια εφοδίων όσο και στη στήριξη προϊόντων. Το νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε πρόσφατα από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης επιχειρεί να βάλει τέλος σε αυτού του τύπου τους συνεταιρισμούς. Το τελευταίο διάστημα όμως ασκούνται αφόρητες πιέσεις, ώστε ο νόμος που τελικά θα ψηφιστεί από τη Βουλή να είναι κατώτερος των αναγκών, προκειμένου να διατηρηθούν οι υπάρχοντες μηχανισμοί.

Οσο κι αν ακούγεται υπερβολικό, η διάλυση των υφιστάμενων συνεταιριστικών οργανώσεων και η δόμησή τους με σύγχρονα συμμετοχικά κριτήρια εκπροσώπησης, καθώς και η λειτουργία τους με αυστηρά επιχειρηματικά πρότυπα, αποτελούν το κλειδί για αναστροφή της πορείας στον αγροτικό τομέα. Ο σύγχρονος αγρότης πρέπει να μάθει να παράγει με επιχειρηματικά κριτήρια για το ράφι των καταστημάτων, και να φροντίζει πρωτίστως για την ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή. Είναι προφανές ότι ο αγρότης, για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής, χρειάζεται οργανώσεις που θα του εξασφαλίζουν την προώθηση του προϊόντος στο ράφι - κι όχι κομματικούς διαχειριστές των επιδοτήσεων. Αυτό ενοχλεί και φοβίζει. Αποτελεί όμως τη μόνη διέξοδο, που όσο γρηγορότερα επιβληθεί τόσο συντομότερα θα εξέλθει από την κρίση ο αγροτικός τομέας.

Υ.Γ. Η διοίκηση της Συκικής έχει βγάλει στο σφυρί ακίνητα σε διάφορες περιοχές του νομού προκειμένου να κλείσει τρύπες. Επειδή όμως για κάποια από αυτά δεν υπάρχει ενδιαφέρον, ορισμένοι γαλαντόμοι δημοτικοί άρχοντες ετοιμάζονται να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να τα αγοράσουν. Αν τα ακίνητα αυτά ήταν για παράδειγμα του ΟΣΕ, είμαστε βέβαιοι ότι οι ίδιοι άρχοντες θα ζητούσαν με επιστολές τους να τους παραχωρηθούν δωρεάν γιατί ανήκουν στους κατοίκους της περιοχής! Η εξήγηση για τα διαφορετικά μέτρα και σταθμά είναι προφανής - αρκεί να δει κανείς ψηφοδέλτια και πολιτικές φιλίες. Κατά τα λοιπά, για όλα φταίει το μνημόνιο, στο οποίο... φτάσαμε έτσι, από τη μια στιγμή στην άλλη και με μοναδική ευθύνη αυτών που το υπέγραψαν, προκειμένου να δώσουν τον επόμενο μήνα μισθούς και να πληρώσουν τις απολύτως αναγκαίες δαπάνες.

panagopg@gmail.com