Η περιοχή αυτές τις ημέρες ζωντάνεψε ενώ τις επόμενες ώρες αναμένεται να κορυφωθεί η προσέλευση επισκεπτών. Κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες και τις λίγες αντίστοιχες του Αυγούστου ξεκινάει μια μεγάλη συζήτηση για τις δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής. Η κοινή διαπίστωση όλων είναι ότι υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες αλλά όλοι περιμένουν από τους άλλους να κάνουν κάτι και να βρέξει …ανάπτυξη. Στο μοτίβο αυτό κινήθηκε στην πρόσφατη επίσκεψή του στην περιοχή και ο αρμόδιος υπουργός Παύλος Γερουλάνος ο οποίος διαπίστωσε ότι «η Πελοπόννησος είναι γεμάτη από προορισμούς τόσο με φυσικό κάλλος όσο και με σπουδαία αρχαιολογική σημασία με παγκόσμια ακτινοβολία. Το ζητούμενο είναι να καταφέρει να τις δέσει σε οργανωμένες εμπειρίες και να αναβαθμιστεί έτσι το προϊόν και η ζωή όχι μόνο των επισκεπτών αλλά και των κατοίκων». Μετά βέβαια τις καινοφανείς διαπιστώσεις και ο Γερουλάνος φρόντισε να πετάξει με τη σειρά του το μπαλάκι στους άλλους: «Μέχρι σήμερα τις επιλογές στις προτεραιότητες για την Πελοπόννησο τις έκανε ένας υπουργός με βάση την επιρροή τοπικών παραγόντων. Τώρα όμως δίνουμε το λόγο στις τοπικές κοινωνίες ώστε να ιεραρχήσουν τις επαγγελματικές προτεραιότητες με βάση τα δικά τους κριτήρια. Οι δυνατότητες που δίνει ο "Καλλικράτης" για οργανωμένες στρατηγικές θα πρέπει να αποτελέσει το πιο σημαντικό εργαλείο για τον αναπτυξιακό σας σχεδιασμό».
Στην οικονομική περίοδο που διανύουμε, με τα νορμάλ και τα ανορθόδοξα, αναδεικνύεται η κατάρρευση του υπάρχοντος τουριστικού μοντέλου. Ο Γερουλάνος μπορεί για λόγους επικοινωνίας να διώχνει την ευθύνη από πάνω του αλλά επί της ουσίας έχει δίκιο. Η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής είναι κυρίως ζήτημα τοπικών αναπτυξιακών προτεραιοτήτων. Πέρα από τον επιμερισμό των ευθυνών στον ένα ή τον άλλο παράγοντα ή φορέα, η ουσία του προβλήματος είναι ότι οι πελάτες έχουν απαιτήσεις που δεν μπορούμε να τις προσφέρουμε. Αντί, λοιπόν, να δείχνουμε ο ένας με το δάκτυλο τον άλλο, μήπως θα έπρεπε να συζητηθούν χωρίς φόβο και πάθος τα ουσιαστικά προβλήματα στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών στην περιοχή; Μήπως, για παράδειγμα, ζητάμε πολλά και παρέχουμε ελάχιστες υπηρεσίες σε σχέση με ανταγωνιστικές περιοχές; Μήπως έχει ξεπεραστεί το συγκεκριμένο μοντέλο τουρισμού που πουλούσαμε επί σειρά ετών; Μήπως θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το τι προσφέρουμε και το πού απευθυνόμαστε; Μήπως είναι η ώρα να δούμε τα πράγματα των τουριστικών υπηρεσιών στην περιοχή από μηδενική βάση; Μήπως τα δεδομένα που ανοίγουν οι νέοι αυτοκινητόδρομοι αλλά και η λειτουργία της ΠΟΤΑ στη Μεσσηνία θα πρέπει να μας οδηγήσουν σε νέους τρόπους προγραμματισμού βάζοντας τέλος σε αυτοσχεδιασμούς μικροσυμφερόντων.
Είναι πλέον φανερό σε όλους ότι ο χαρακτήρας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος δεν πρέπει πια να παρουσιάζει την παρωχημένη διάσταση «ήλιος και θάλασσα», αλλά επιτέλους να προσανατολιστεί σοβαρά στο πολυπόθητο και πολυσυζητημένο επί δύο δεκαετίες περίπου νέο τουριστικό προϊόν, που θα ενσωματώνει όλες τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, με βασικούς στόχους την ποιοτική του αναβάθμιση και την δυνατόν μεγαλύτερη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αφού αυτού του είδους ο τουρισμός αναπτύσσεται εκτός της περιόδου αιχμής.
Η Πελοπόννησος έχει μπροστά της μια ιστορική οικονομική ευκαιρία. Την ώρα που καταρρέει το μοντέλο της άναρχης τουριστικής ανάπτυξης στους ελληνικούς δημοφιλείς προορισμούς η περιοχή μας μπορεί να αναδειχθεί στο νέο ισχυρό τουριστικό πόλο. Η γειτνίασή της με την Αθήνα, τα σημαντικά αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία που διαθέτει, οι κλιματολογικές συνθήκες που επιτρέπουν αξιοποίηση και των 4 εποχών του χρόνου και η σπάνια ομορφιά σε τοπία και παραλίες συνθέτουν ένα πλέγμα συγκριτικών πλεονεκτημάτων που η αξιοποίησή τους αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση των επόμενων χρόνων.
Η εφαρμογή επιπρόσθετα ενός σωστού μοντέλου αγροτουρισμού, βασισμένου στην αλλαγή νοοτροπίας των αγροτών μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα που θα αφορά την περαιτέρω επίταση σε βιολογικές καλλιέργειες, σε πιστοποιημένα ποιοτικά προϊόντα, τη δυναμικότερη προσήλωσή τους στο καθαρό περιβάλλον και στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών στα πρότυπα αντιστοίχων επιτυχημένων παραδειγμάτων στο εξωτερικό, θα δώσει μια μόνιμη και βιώσιμη λύση δίνοντας στον κάθε αγρότη ευκαιρία για μια αξιοπρεπή επιβίωση μέσα από τα συμπληρωματικά εισοδήματα. Ταυτόχρονα θα αναθερμάνει πληθυσμιακά την ύπαιθρο και θα αποτρέψει την περαιτέρω ερήμωσή της.
Η Πελοπόννησος δεν μπορεί να μένει αμέτοχη περιμένοντας από το κράτος - πατερούλη να την αναπτύξει μέσα από θαλασσοδάνεια και επιδοτήσεις. Αντίθετα θα πρέπει να εισβάλει ενεργά και με αξιώσεις διεκδικώντας το δικό της μερίδιο από αυτό το ολοένα αυξανόμενο κομμάτι ταξιδευτών. Για να συμβεί όμως αυτό χρειάζεται κάποιος να αναλάβει πρωτοβουλίες, να συντονίσει και να συγχρονίσει τις επιμέρους προσπάθειες. Ο ρόλος αυτός ανήκει κυρίως στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση και είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση του νέου θεσμού. Η προσπάθεια για να έχει όμως αποτέλεσμα απαιτείται όραμα, σχέδιο και συγκεκριμένη στόχευση. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να σταματήσουν οι πρακτικές του παρελθόντος. Η τηλεοπτική μετάδοση μνημόσυνων και "γιορτών της ρίγανης" δεν είναι τουριστική προβολή αλλά έμμεση χρηματοδότηση ενός προπαγανδιστικού μηχανισμού. Η «ενίσχυση» των πανηγυριών της γουρνοπούλας και οι βλαχομπαρόκ εορτασμοί της... λαλαγγίδας είναι ξεπερασμένες πρακτικές εξαγοράς της ψήφου των ιθαγενών. Χρειάζεται άλλος βηματισμός και ανοικτά μυαλά τα οποία δυστυχώς σπανίζουν. Ο Γολγοθάς για την κατάκτηση του αυτονόητου είναι μακρύς αλλά όλοι μας μπορούμε να προσδοκούμε στην ανάσταση.
Του Γιώργου Παναγόπουλου: panagopg@gmail.com
