Τσικνοπέμπτη σήμερα και το αποκριάτικο του θέματος επιβεβλημένο. Δύσκολοι καιροί αλλά τέτοιες ημέρες, ακόμη και αν είναι λιτές όπως τον παλιό καλό καιρό, είναι αναγκαίες μέσα στο καταθλιπτικό κλίμα που επικρατεί στη χώρα. Δυστυχώς είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε έναν λαό που βρίσκεται πλέον σε κατάσταση διαρκούς φόβου για τον "ξαφνικό θάνατο". Μια κοινωνία στην οποία οι δεσμοί έχουν διαρραγεί εδώ και πολλά χρόνια, οφείλει να αναζητεί και να διαμορφώνει τώρα νέες σχέσεις. Μέσα από διαφορετικές ιεραρχήσεις και αξιολογήσεις, με την αναγκαιότητα της αλληλεγγύης στην πρώτη γραμμή. Είναι ο μόνος δρόμος μέσα από τον οποίο μπορεί να αντέξουν οι άνθρωποι την τεράστια ψυχολογική πίεση και ταυτοχρόνως να αντιμετωπίσουν τα φαινόμενα κοινωνικής αγριότητας που μπορεί να γεννήσει η κρίση.
Οι Απόκριες από τη φύση τους ήταν πάντα λαϊκή γιορτή για κάθε τοπική κοινωνία. Μια ευκαιρία επαναβεβαίωσης των δεσμών της οικογένειας, της γειτονίας, της κοινότητας μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις. Οι γουρνοσφαξιές με την αλληλοβοήθεια, τα γλέντια με αυτό που… επέτρεπε η οικιακή οικονομία καθώς το χοιρινό εξασφάλιζε το κρέας για μήνες, τα μασκαρέματα κατά περιφερόμενες ομάδες, το οικογενειακό τραπέζι, οι φωτιές στις ρούγες, το γλέντι και ο χορός στις εξοχές.
Βεβαίως όλα αυτά με το χρόνο εκφυλίστηκαν καθώς η κοινωνία και η ζωή άλλαζαν ριζικά. Τα χωριά ερήμωσαν, οι γειτονιές έσβησαν, οι οικογένειες σκόρπισαν, οι γουρνοσφαξιές βιομηχανοποιήθηκαν και γίνονται… όλο το χρόνο, οι πολλοί χαζεύουν τους λίγους μασκαρεμένους που… παρελαύνουν, το γλέντι και ο χορός τυποποιήθηκαν σε αίθουσες και συλλόγους. Ο σταδιακός "εκσυγχρονισμός" της Αποκριάς στέρησε το βαθύτερο νόημά της και την μετέτρεψε σε ένα ακόμη θέαμα.
Κάποτε τα καρναβάλια οργανώνονταν από τις παρέες. Μετά μπήκαν στη μέση οι επαγγελματικοί σύλλογοι που άρχισαν με εράνους να τα στηρίζουν και ως μια εκδήλωση που έφερνε έσοδα. Μετά μπήκε το κράτος για να δώσει το… δικό του νόημα στη γιορτή. Και ξανά πάλι από την αρχή μετά τον πόλεμο οι παρέες γράφουν ιστορία αλλά η… τουριστική ανάπτυξη φέρνει τους δήμους αρωγούς και μαζί το τέλος των λαϊκών γιορτών: Αρματα βιομηχανοποιημένα, μαζορέτες, Βραζιλιάνες, άφθονο… οφθαλμόλουτρο για τους ιθαγενείς που εγκατέλειψαν την αθυρόστομη παράδοση για τα… χρηστά ήθη.
Ασφαλώς και όλα αυτά δεν ήταν κάποιο… σχέδιο υπονόμευσης της λαϊκής γιορτής αλλά μια εξέλιξη που συμβάδιζε με τις αλλαγές στην κοινωνία, η οποία ενισχύθηκε άλλοτε από σκοπιμότητες και άλλοτε από άγνοια ή αφέλεια. Το ζητούμενο σήμερα είναι να πιάσουμε το νήμα από την αρχή όχι για να… επιστρέψουμε σε μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί, αλλά για να ξαναδώσουμε το νόημα της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της προσφοράς και της συμμετοχής στη λαϊκή γιορτή: Λιγότερος δήμος, περισσότερο πλήθος. Περιορισμός στις δαπάνες, πολλαπλασιασμός της φαντασίας. Τελικά οι πολίτες πρωταγωνιστές και όχι θεατές. Μπορούμε;
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr