Η πρώτη πληροφορία αναφέρεται σε δύο κρούσματα, και η πρώτη ενέργεια που έγινε εκ μέρους της... Αστυνομίας ήταν η απομόνωσή τους, θυμίζοντας κάτι από τα σημερινά: «Εις την γείτονα πόλιν, καθ’ α ανηγγέλθησαν χθες υπό της Αστυνομίας, εσημειώθησαν δύο ύποπτα κρούσματα πανώλους επί του Παναγ. Μουρούφα ετών 37 και της Βασιλικής συζύγου Π. Γανόνη. Ολοι επισκεφθέντες τους πάσχοντας ιατροί εξεδήλωσαν την υπόνοιαν ότι πρόκειται περί πανωλικών κρουσμάτων, ειδοποιηθείσα δε περί τούτου η εκεί Αστυνομία έλαβε όλα τα επιβαλλόμενα προφυλακτικά μέτρα, απομονώσασα τους προσβληθέντας. Εις Μεσσήνην ειδοποιηθείς μετέβη και ο Νομίατρος κ. Αδαμόπουλος ο οποίος εξήτασε τους πάσχοντες και υπέδειξε δε τα επιβαλλόμενα μέτρα μέχρις ου διά της μικροβιολογικής εξετάσεως εξακριβωθή πληρέστερον η κατάστασις των ασθενών, καίτοι διά τον πρώτον των προσβληθέντων πιστεύεται ότι πρόκειται περί πανώλης. Κατά νεωτέρας πληροφορίας τα σημειωθέντα κρούσματα είναι πανωλικά, ελήφθησαν δε υπό των αρχών όλως εξαιρετικά μέτρα. Παρά του Νομιάτρου κ. Αδαμοπούλου απεστάλη εις Νησίον συνεργείον απολυμαντών το οποίον επελήφθη της καταστροφής των ποντικών. Εκτός τούτου ο κ. Νομίατρος δι’ εκτενούς τηλεγραφήματός του προς το Υπουργείον Υγιεινής έσπευσε να καταστήση τούτον ενήμερον των σημειωθέντων κρουσμάτων και των ληφθέντων παρ’ αυτού μέτρων» (“Θάρρος” 28/6/1924).
Παρά τη λήψη άμεσων μέτρων τα κρούσματα αυξάνονται και καταγράφονται θάνατοι, ενώ κινητοποιείται κεντρικά η υγειονομική υπηρεσία: «Τα σημειωθέντα εν Μεσσήνη πανωλικά κρούσματα παρ’ όλα τα ληφθέντα άμεσα μέτρα εκ μέρους των αρχών και του Νομιάτρου κ. Αδαμοπούλου, κρατούσιν εν συγκινήσει τους κατοίκους της γείτονος πόλεως, οι οποίοι μετέρχονται όλα τα υποδεικνυόμενα υπό της Υγειονομικής υπηρεσίας μέτρα προς αποτροπήν της εξαπλώσεως της νόσου. Εκ των προσβληθέντων ο Γ. Μουρούφας απεβίωσεν, εσημειώθη δε και τρίτον κρούσμα προσβληθείσης της Ελισάβετ Ηλιοπούλου 47 ετών η οποία και απεμονώθη. Χθες μετέβη και πάλιν εις Νησίον ο Νομίατρος κ. Αδαμόπουλος προς συνέχισιν του από της προηγουμένης ημέρας αρξαμένου εμβολιασμού δι’ αντιπανωλικού ορού. Χθες δε το εσπέρας αφίκετο, κατόπιν διαταγής του υπουργείου Υγιεινής εξ Αθηνών ο μικροβιολόγος κ. Ιωαννίδης μετά απολυμαντικού συνεργείου και εμβολίων προς διαπίστωσιν των κρουσμάτων και λήψιν των αναγκαιούντων μέτρων» (“Θάρρος” 29/6/1924).
Η Μεσσήνη απομονώνεται και επιτρέπεται η μετάβαση σε αυτή μόνον εμβολιασμένων, ενώ το Φρουραρχείο βάζει σκοπιές στους δρόμους για να μην πάνε εκεί φαντάροι από την Καλαμάτα: «Η Υποδιοίκησις Χωροφυλακής Μεσσήνης τηλεγραφικώς ανέφερε χθες εις τον κ. Νομάρχην ότι ο πρόεδρος της Κοινότητας δεν παρεχώρησε εισέτι το ζητηθέν οίκημα προς απομόνωσιν των προσβληθέντων, παρακαλεί δε όπως διαταχθή προς τούτο καθ’ όσον παρίσταται επιτακτική ανάγκη. Ο κ. Νομάρχης τηλεγραφικώς διέταξε τον κοινοτάρχην όπως παραχωρήση αμελητί το ζητηθέν οίκημα. Κατόπιν συσκέψεως των αρχών απηγορεύθη η μετά της Μεσσήνης επικοινωνία, επιτρεπομένου του ταξειδίου μόνον εις τους έχοντας πιστοποιητικόν ιατρού ότι εμβολιάσθησαν δι’ αντιπανωλικού εμβολίου. Ανάλογα μέτρα ελήφθησαν εκ μέρους της στρατιωτικής αρχής, απαγορευομένης πάσης επικοινωνίας των στρατιωτών μετά Μεσσήνης. Προς τον σκοπόν τούτο διαταγή του Φρουραρχείου ετοποθετήθησαν φρουροί εις τας οδούς τας προς Μεσσήνην άγουσας. Απογευματινόν τηλεγράφημα εκ Μεσσήνης προς τας ενταύθα αρχάς αναφέρει ότι προσεβλήθη υπό πανώλους και ο Πούλος Δασκαρόλης» (“Θάρρος” 1/7/1924).
Για να περιοριστεί η εξάπλωση λαμβάνονται μέτρα νοσοκομειακής οργάνωσης, ενώ το Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο με αφορμή πανωλικά κρούσματα και σε άλλες περιοχές επιβάλλει ιατρική εξέταση σε όσους φθάνουν από αυτές στην Αθήνα: «Το Υπουργείον Υγιεινής κατόπιν τηλεγραφήματος του Νομιάτρου ετηλεγράφησε χθες εις τον κ. Νομάρχην να ενεργήση επειγόντως διά την ταχίστην εξεύρεσιν εν Μεσσήνη των διά Νοσοκομείον λοιμωδών νόσων χρησιμοποιηθησομένων δύο οικημάτων. Διέταξεν επίσης όπως ο αφιχθείς μικροβιολόγος κ. Ιωαννίδης παραμείνει εν Μεσσήνη μέχρι πλήρους εξαλείψεως της πανώλους, ενέκρινε δε συνάμα την ανάθεσιν της διευθύνσεως του Νοσοκομείου λοιμωδών νόσων εις τον ιατρόν των προσφύγων κ. Γ. Παυλόπουλον. Ειδοποίησεν επίσης ότι προτάσει του ανωτάτου υγειονομικού συμβουλίου επιβάλλεται κατ’ άτομον ιατρική επίσκεψις εις τας εκ Πατρών, Κερκύρας και Καλαμών προελεύσεις» (“Θάρρος” 2/7/1924).
Στη Μεσσήνη σημειώνεται ένας ακόμη θάνατος, ενώ στην Καλαμάτα γίνονται έλεγχοι για πανώλη σε όσους φθάνουν με πλοία και με το τρένο από την Πάτρα: «Εν Μεσσήνη κατόπιν των ληφθένων δραστηρίων υγειονομικών μέτρων, εις τα οποία ανταποκρίνονται και οι κάτοικοι διά της καθαριότητος των οικιών των, ουδέν νεώτερον εσημειώθη πανωλικόν κρούσμα κατά τας βεβαιώσεις δε του μικροβιολόγου κ. Ιωαννίδου, η νόσος φαίνεται ότι ευρίσκεται εν υφέσει. Παρ’ όλα όμως ταύτα τόσον ο εμβολιασμός των κατοίκων όσον και η καταστροφή των ποντικών συνεχίζεται μετά δραστηριότητος εκ μέρους της εγκατασταθείσης εν τη γειτόνι πόλει υγειονομικής υπηρεσίας. Χθες απεβίωσε εν Μεσσήνη ο προ τριημέρου προσβληθείς υπό πανώλους Π. Δασκαρόλης. Παραλλήλως προς τα ληφθέντα εν Μεσσήνη μέτρα όμοια λαμβάνονται και ενταύθα. Εις τον ιατρόν κ. Μοσχοβίτην ανετέθη η επίβλεψις των καταπλευσάντων εν τω λιμένι μας πλοίων, χθες δε απεφασίσθη εν συσκέψει του κ. Νομάρχου μετά του κ. Ιωαννίδου και η επίβλεψις των διά του σιδηροδρόμου αφικνουμένων εκ Πατρών ταξιδιωτών, διά προχείρου ιατρικής επισκέψεως μεθ’ ην θα επιτρέπεται η ελευθέρα κίνησις τούτων. Από σήμερον επίσης λαμβάνονται έκτακτα μέτρα καθαριότητος εν τη πόλει διά της προσθήκης 10 νέων διτρόχων εις την καθαριότητα» (“Θάρρος” 4/7/1924).
Τα κρούσματα πυκνώνουν στη Μεσσήνη, ενώ σημειώνονται και θάνατοι: «Απογευματινόν τηλεγράφημα προς τας ενταύθα αρχάς αγγέλλει ότι εν Μεσσήνη εσημειώθησαν δύο νέα κρούσματα, προσβληθέντων του 14ετούς Στ. Μπούτση με εκτρωτικήν μορφήν της νόσου και της 13τίδος Βακαλοπούλου ήτις έπασχε και εξ ελώδους καχεξίας. Η Βακαλοπούλου απεβίωσε χθες εκ της νόσου. Αμφότερα τα κρούσματα πηγήν μολύνσεως έχουν την αρχικής της εστίαν» (“Θάρρος” 8/7/1924).
«Εκτός των γνωστών πανωλικών κρουσμάτων ανηγγέλθη χθες ότι εσημειώθησαν δύο νέα προσβληθέντων του 30ετούς βαρελοποιού Κυριάκου Αγγελοπούλου και του 12ετούς Γεωργ. Δημητροπούλου, οίτινες απεμονώθησαν αμέσως εις το νοσοκομείον των πανωλοβλήτων» (“Θάρρος” 10/7/1924).
«Αν και εφαίνετο ότι λόγω των δραστηρίων υγειονομικών μέτρων εν Μεσσήνη περιορίζετο το κακόν, εν τούτοις εγνώσθη ότι και δωδέκατον πανωλικόν κρούσμα εσημειώθη προσβληθέντος του Προκοπίου Μαρκοπούλου ετών 42, ο οποίος μετεφέρθη αμέσως εις το Νοσοκομείον Πανωλοβλήτων, όιτι δε απεβίωσε και εκ των προσβληθέντων Κυριάκος Αγγελόπουλος [...] Εν Μεσσήνη παραμένει μονίμως πλέον ο κατελθών εξ Αθηνών μικροβιολόγος κ. Ιωαννίδης, επιτηρών τα εφαρμοζόμενα υγειονομικά μέτρα και τον συνεχιζόμενον εμβολιασμόν των κατοίκων» (“Θάρρος” 14/7/1924).
«Εσημειώθη εν Μεσσήνη και έτερον κρούσμα πανώλους επί της Χρυσάνθης Αθανασοπούλου ετών 35, εμβολιασθείσης την 29 παρελθόντος μηνός» (“Θάρρος” 15/7/1924).
«Ενώ επιστεύετο ότι η πανώλης εν Μεσσήνη ευρίσκεται εν υφέσει, εν τούτοις χθες ανηγγέλθη εις τας ενταύθα αρχάς ότι νέον πανωλικόν κρούσμα εσημειώθη προσβληθέντος του τριακονταετούς Γεωργ. Καρελά, ο οποίος μετεφέρθη εις το νοσοκομείον των πανωλοβλήτων προς θεραπείαν» (“Θάρρος” 20/7/1924).
Μέσα σε όλο αυτό το κακό φαίνεται ότι στη Μεσσήνη πολλοί αρνούνται να εμβολιαστούν, με κίνδυνο να υπάρξουν πολλά θύματα όπως προκύπτει από σχετικό σχόλιο: «Οι κάτοικοι της Μεσσήνης ιδία, δέον να εννοήσουν ότι συμφέρον έχουν να εμβολιασθούν. Μόνον ούτω και διά της λήψεως αυστηρών μέτρων καθαριότητος είναι δυνατόν να εντοπισθή η νόσος και μη θρηνήσωμεν νέα θανατηφόρα κρούσματα. Αι κρατούσαι εκεί αντιλήψεις πρέπει να υποχωρήσουν προ των υποδείξεων της υγειονομικής υπηρεσίας, η πιστή εκτέλεσις των οποίων εγγυάται την καταστολήν της νόσου. Ή μήπως υπάρχει όρεξις η νόσος να γίνη ενδημική, διά να έχωμεν τα αποτελέσματα της εσχάτης άφρονος πλάνης;» (“Θάρρος” 22/7/1924).
Και η ειδησεογραφία συνεχίζει για ημέρες ακόμη τις αναφορές σε προσβολές και σε έναν ακόμη θάνατο: «Εις την Μεσσήνην προχθές εσημειώθησαν δύο νέα κρούσματα της πανώλους, το εν επί της εξηκοντούτιδος Λευκής Τράκα και το έτερον επί του Δημ. Πονηρίδου οι οποίοι μετεφέρθησαν αμέσως εις το Νοσοκομείον Πανωλοβλήτων, απομονωθέντων συνάμα και των οικείων των εις το απομονωτήριον. Τα μέχρι τούδε κρούσματα ανέρχονται εις δέκα επτά, παρά τα λαμβανόμενα δραστήρια υγειονομικά μέτρα» (“Θάρρος 29/7/1924).
«Η πανώλης εν τη γειτόνι Μεσσληνη ευρίσκεται ήδη εν υφέσει, ουδενός νεωτέρου κρούσματος σημειωθέντος. Κατά χθεσινόν τηλεγράφημα απεβίωσεν ο προ ημερών προσβληθείς Προκόπιος Μαρκόπουλος. Τα απολυμαντικά μέτρα και ο εμβολιασμός των κατοίκων συνεχίζοντο μετά της ιδίας δραστηριότητος τόσον εν Μεσσήνη όσο και εν τη πόλει μας, ανάλογα δε μέτρα λαμβάνονται και εις τας ευρισκομένας με την Μεσσήνην εις άμεσον επαφήν Κοινότητας, εις ας επεκτείνεται ο εμβολιασμός» (“Θάρρος” 17/8/1924).
Και κάπου εδώ φαίνεται ότι επήλθε πραγματική ύφεση στις προσβολές και περιορίστηκε το κακό, αφού προηγουμένως είχαν σημειωθεί και κάποια κρούσματα στην Καλαμάτα και οι υγειονομικές αρχές είχαν τεθεί σε επιφυλακή, ενώ σχεδίαζαν την κατασκευή... υπαίθριου νοσοκομείου με σκηνές ανατολικά του στρατοπέδου στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου, αφού δεν έβρισκαν χώρο για να δημιουργηθεί Νοσοκομείο Πανωλοβλήτων.
