Ανάλογα με την ημέρα και την ώρα η αίσθηση είναι διαφορετική αλλά πάντα μυρίζει "παλιά αγορά". Τον τόπο συνάντησης των Καλαματιανών μέχρι και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ένα εμπορικό κέντρο που (φυσιολογικά) δεν μπόρεσε να αντέξει καθώς η πόλη μεγάλωνε και άπλωνε. Καθώς η οικονομία και η κοινωνία άλλαζαν αφήνοντας πίσω κάθε τι που θύμιζε παρελθόν -ακόμη και τα πολυτιμότερα πράγματα που σήμερα πολλοί ανακαλύπτουν πάλι.
Το Ιστορικό Κέντρο δεν σώθηκε από την εμπορική του δραστηριότητα, αλλά από το γεγονός ότι ήταν μέσα και δίπλα στην περιοχή κατοικίας, η οποία εκ των πραγμάτων το κράτησε ζωντανό στις δύσκολες εποχές. Στην περίπτωση άλλων πόλεων αυτά τα κέντρα ερήμωσαν παρά το γεγονός ότι διατέθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικά ποσά. Σε αυτό συνετέλεσαν και οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν αλλά και η απόσπαση από την καθημερινή κίνηση των ανθρώπων.
Τα μέτρα προστασίας του παραδοσιακού οικιστικού ιστού, η "μόδα" της επιστροφής στο παρελθόν, η αναζήτηση του αυθεντικού ακόμη και αν αυτό φαντάζει παρακμιακό αλλά και οι άνθρωποι που δεν διέγραψαν ποτέ την παλιά αγορά από την καθημερινότητά τους (κάτοικοι, επαγγελματίες, θαμώνες, πελάτες) ανέκοψαν την καθοδική πορεία της περιοχής και συντέλεσαν στην αλλαγή της φυσιογνωμίας της. Σήμερα το Ιστορικό Κέντρο αποτελεί μία από τις πιο ζωντανές περιοχές της πόλης, με ένα πλήθος λειτουργιών οι οποίες αλληλοτροφοδοτούνται σε σημαντικό βαθμό. Στις σημερινές μάλιστα συνθήκες όπου η ανάγκη της ανθρώπινης επικοινωνίας είναι εξαιρετικά έντονη και η κρίση υποχρεώνει σε αναπροσαρμογή του κόστους εξόδου, η περιοχή του Ιστορικού Κέντρου γίνεται περισσότερο ελκυστική για βραδινή έξοδο.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν έναν επιπλέον λόγο για τον οποίο οι δημοτικοί παράγοντες οφείλουν να αντιμετωπίσουν συνολικά με διαφορετικό τρόπο την κρίσιμη αυτή περιοχή για την πόλη, την ιστορία και το μέλλον της. Οι κατά καιρούς υποσχέσεις είναι αμέτρητες. Θυμίζουμε μόνο το γεγονός ότι το 2009 είχε εξαγγελθεί η συμμετοχή της Καλαμάτας σε Κοινοτικό πρόγραμμα μαζί με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και στόχο την αναβάθμιση των Ιστορικών Κέντρων. Και γράφαμε τότε: «Ασφαλώς δεν θα πρέπει κανένας να μηδενίζει τη σημασία που έχει η συμμετοχή σε τέτοιου είδους προγράμματα για διάφορους λόγους. Η εμπειρία όμως έχει δείξει ότι στην πράξη από τέτοια προγράμματα επιβεβαιώνεται η λαϊκή σοφία που διδάσκει "όπου ακούς πολλά κεράσια, κράταγε μικρό καλάθι". Η υπόθεση του Ιστορικού Κέντρου της πόλης αφορά πρωτίστως τον ίδιο το δήμο και απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα μέτρων με σαφείς στοχεύσεις». Ο χρόνος επιβεβαίωσε την… πρόγνωση: Ουδέποτε τελικά υπήρξε συμμετοχή της Καλαμάτας σε τέτοιο πρόγραμμα και ο δήμος μέχρι τώρα δεν έχει παρουσιάσει κανένα σχέδιο για την αναβάθμιση της περιοχής και την ενίσχυση της εμπορικής δραστηριότητας. Μεμονωμένες κινήσεις και πρωτοβουλίες, υποσχέσεις και βόλτες παραγόντων ασφαλώς δεν συνιστούν σχέδιο. Απουσιάζει ακόμη και ο οργανωμένος διάλογος, απαραίτητη προϋπόθεση για την εκπόνηση και στήριξη οποιουδήποτε σχεδίου. Αν οι δημοτικοί παράγοντες θέλουν "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης" ας φροντίσουν για το Ιστορικό της Κέντρο.
Ηλίας Μπιτσάνης
