Χαρές και πανηγύρια για την παράδοση της παράκαμψης στο Παραδείσια-Τσακώνα με τους τοπικούς παράγοντες να διαγκωνίζονται για το "κατόρθωμα" του αυτοκινητοδρόμου. Μια ιστορία που κράτησε για 25 και πλέον χρόνια και απομένουν κάποιες πολύ σημαντικές "λεπτομέρειες" για να διατυπώσει κάποιος με βεβαιότητα το "επιτέλους τέλος". Αυτές έχουν να κάνουν κατ’ αρχήν με την έγκαιρη παράδοση της μεγάλης γέφυρας πριν συμβεί καμία ζημιά με την παράκαμψη. Η επισήμανση αυτή έχει να κάνει με τη βεβαιότητα πως το πρόχειρον του πράγματος έχει να κάνει με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής που δεν επιτρέπουν "μονιμότητες". Διαφορετικά για ποιο λόγο να επιλεγεί η λύση της μεγάλης γέφυρας και όχι μια μονιμότερης λύσης στη διαδρομή της παράκαμψης; Υπάρχει άλλωστε και η εισήγηση στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής του ΤΕΕ που έγινε στην Ξάνθη το 2006, η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι: "Προκειμένου να επαναλειτουργήσει με ασφάλεια το ασταθές τμήμα της Ν.Ε.Ο. εξετάστηκε καταρχήν η δυνατότητα σταθεροποίησης της κατολίσθησης. Διερευνήθηκαν πολλές εναλλακτικές μέθοδοι που περιελάμβαναν συνδυασμούς εκσκαφών, υπόγειων στραγγιστικών έργων, ενισχύσεων με κάνναβο πασσάλων, αγκυρωμένων πασσαλοτοίχων κτλ. Λόγω του μεγάλου όγκου της κατολίσθησης και του μεγάλου βάθους στο επίπεδο της Ε.Ο., σε συνδυασμό με την αδυναμία μηκοτομικής ταπείνωσης, οι λύσεις αυτές συγκρινόμενες με λύσεις παράκαμψης του προβλήματος παρουσίαζαν μεγάλο κόστος και σημαντικές αβεβαιότητες. Εξετάσθηκαν έτσι λύσεις παράκαμψης της κατολίσθησης με σήραγγες ή γέφυρα μεγάλου ανοίγματος. Και οι δύο αυτές λύσεις κρίθηκαν τεχνικά αποδεκτές. Ως οικονομικότερη προκρίθηκε όμως, και δημοπρατήθηκε, η λύση γέφυρας ανοίγματος 300m από χαλύβδινα τόξα που θα γεφυρώνει την κατολίσθηση. Οι έρευνες καθόρισαν τις ασφαλείς θέσεις των βάθρων και τις απαιτήσεις ελεύθερου ανοίγματος ώστε τυχόν μελλοντική μετακίνηση της κατολίσθησης να μην επηρεάσει τη γέφυρα".
Ας ελπίσουμε βεβαίως ότι έχει αντιμετωπισθεί πλήρως το γεωλογικό πρόβλημα στη βάση θεμελίωσης της γέφυρας. Χωρίς να αμφισβητούμε τις μελέτες που έγιναν και οδήγησαν σε αυτή τη λύση, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε το πρόβλημα της αστάθειας των εδαφών και τις προειδοποιήσεις παλαιόθεν για τα προβλήματα της χάραξης από τη δυτική πλευρά του ορεινού όγκου.
Η τελική λύση που δόθηκε δεν μπορεί παρά να μας αναγκάσει όμως σε μια επιστροφή στο παρελθόν. Και αυτό γιατί υπάρχει μια κρίσιμη "λεπτομέρεια" που ορισμένοι κάνουν ότι αγνοούν, στην προσπάθεια να εκμεταλλευτούν πολιτικά την ιστορία για ένα θέμα το οποίο έχει ανεβάζει στα ύψη την αγανάκτηση του κόσμου. Εξ όσων μπορούμε να γνωρίζουμε, αρχικά η μελέτη προέβλεπε γέφυρες, σήραγγες και κατ εντ κάβερ τα οποία κάποιοι αποφάσισαν να καταργήσουν και να προχωρήσουν σε τεράστιες επιχώσεις και ορύγματα για να κατασκευάσουν το δρόμο. Αυτή η επιλογή περιγράφεται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο σε μελέτη που παρουσιάστηκε στο 10ο Συνέδριο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας στη Θεσσαλονίκη το 2004: "Η κατασκευή της Ν.Ε.Ο. στη θέση της αστοχίας υλοποιήθηκε επί ασταθών υλικών με συνδυασμό ανάντη ορύγματος και κατάντη επιχώματος. Οπως φάνηκε από τα δείγματα των γεωτρήσεων, χρησιμοποιήθηκαν απευθείας τα υλικά που προέκυψαν από τα ορύγματα του δρόμου, τα οποία περιείχαν μεγάλο ποσοστό αργιλοϊλυωδών υλικών, χωρίς προηγούμενη εξυγίανση του υποβάθρου τους, έτσι ώστε να εδραστούν σε σταθερό υπόβαθρο. Το μεγάλο πάχος αυτών (φτάνει τα 25m) επιβάρυναν ιδιαίτερα το ανώτερο και ενδιάμεσο τμήμα του χώρου της κατολίσθησης. Επιπροσθέτως, δημιουργήθηκε όρυγμα με ύψος 15m και κλίση περί τις 45°. Η διάνοιξή του ήταν καταλυτική στην εκδήλωση της αστοχίας, καθώς οι πρώτες ενδείξεις μετακινήσεων που σημειώθηκαν κατά την πρώτη φάση των ερευνών (2001) καταγράφηκαν σε αυτό το πρανές και στο οδόστρωμα. Η αρνητική συμβολή των έργων στην ευστάθεια της περιοχής διαφάνηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την ολοκλήρωσή τους".
Με επιστημονικό τρόπο προσδιορίζονται οι αιτίες αλλά εμμέσως και οι ευθύνες. Είναι εμφανές ότι οι γεωλογικές μελέτες που αποτελούν προαπαιτούμενο για την εκτέλεση οποιουδήποτε έργου, ήταν επιεικώς ανεπαρκείς αφού δεν είχαν εντοπίσει τα προβλήματα που περιγράφονται στην ανάλυση η οποία προαναφέρθηκε. Επί πλέον δε η κατασκευαστική επιλογή αλλά και η ανεπαρκής επίβλεψη του έργου συνετέλεσαν σε αυτή την καταστροφή.
Οι αναφορές στην προϊστορία έχουν τη δική τους σημασία γιατί αποδεικνύουν ότι ουσιαστικά οι ευθύνες έχουν εντοπισθεί, όχι όμως και οι υπεύθυνοι καθώς ως γνωστόν ουδείς ευθύνεται και οι πολιτικοί επιδιώκουν να φορτώσουν ο ένας στον άλλον τις ευθύνες εφαρμόζοντας τη γνωστή ιστορία της... καμπούρας του άλλου. Τα "πυροτεχνήματα" εντυπωσιάζουν, αλλά κάποια στιγμή τελειώνουν. Σε όλη αυτή τη διαδρομή έχουν αλλάξει αμέτρητες φορές τα χρονοδιαγράμματα που έχουν εξαγγείλει υπουργοί και βουλευτές τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας. Αν θέλουν να κάνουν απολογισμούς, καλό θα ήταν να μην χωρίζουν τις περιόδους και να μην μοιράζουν τις ευθύνες όπως τους βολεύουν. Ας κάνουν και λίγο αυτοκριτική όσο και αν αυτή η λέξη δεν περιλαμβάνεται στο πολιτικό λεξιλόγιο.
