Την εποχή των κοινοτήτων, παρά τις προσπάθειες των πολιτικών δυνάμεων να δώσουν κομματικό χαρακτήρα στην αναμέτρηση, το χωριό σε πολλές περιπτώσεις αντιστεκόταν: Οικογένειες, φιλίες και κάθε είδους δεσμοί προσδιόριζαν την ιδιαιτερότητα των εκλογών. Ο μεγαλύτερος χαβαλές της προετοιμασίας ήταν η βραδιά της κατάθεσης συνδυασμών, με τις παρέες πολλές φορές να διαπραγματεύονται μέχρι την τελευταία στιγμή για να κλείσουν το ψηφοδέλτιο. Τη στήναμε στην πλατεία της Μεσσήνης που "έβραζε" από το… ψηστήρι και περιμέναμε να καταφθάσουν οι υποψήφιοι κοινοτάρχες με την παρέα και τα χαρτιά τους. Πολλά σήμερα φαντάζουν ως ανέκδοτα και θα μπορούσα να αναφέρω ένα πολύ χαρακτηριστικό περιστατικό για εκείνη την εποχή. Σε ημιορεινό χωριό της Πυλίας, οι διαπραγματεύσεις για να κατέβει ένας συνδυασμός συνεχίζονταν μέχρι αργά. Κάποια στιγμή τα βρήκαν, έδωσαν τα χέρια και πλακώθηκαν στην κρασοποσία. Αφού έγιναν "κουδούνι" οι περισσότεροι, αποφάσισαν να κατέβουν για να καταθέσουν το συνδυασμό. Καβάλησαν το φορτηγό και ξεκίνησαν για τη Μεσσήνη, αλλά στο δρόμο έμειναν από λάστιχο. Ασθμαίνοντας και σε κατάσταση απελπισίας ξεμπουκάρισαν στην πλατεία με το φορτηγό να πηγαίνει πέρα - δώθε. Ετρεξαν στο Ειρηνοδικείο, αλλά βρήκαν τα φώτα σβηστά καθόσον η ώρα είχε περάσει κάτι λίγο από μεσάνυχτα. Θρήνος και οδυρμός, θα μείνει το χωριό χωρίς πρόεδρο και τέλος πάντων κατάφεραν να πείσουν τον υπάλληλο για την παραλαβή της μιας και μοναδικής υποψηφιότητας. Αγκαλιές και φιλιά, πάλι καβάλα στο φορτηγό και πίσω μέσα στη νύχτα.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στο μύλο, τα πράγματα άλλαξαν με τη μεγέθυνση των δήμων και ο κομματικός έλεγχος έγινε περισσότερο αποτελεσματικός και επεκτάθηκε στα χωριά, σπανίως… ξέφευγε κάποιος και πήδαγε το αυλάκι να πάει απέναντι. Και κάποιοι που ήθελαν να κάνουν τη ζημιά, την έκαναν υπογείως ώστε να μην εκτεθούν στην κομματική κοινή γνώμη. Πολλά τα παραδείγματα σε μικρούς και μεγάλους δήμους σε αυτή την πορεία και σε ορισμένες περιπτώσεις τα προσωπικά πάθη ταλαιπωρούν ακόμη τις τοπικές κοινωνίες. Το τέλος εποχής φέρνει ακόμη τα σημάδια του παρελθόντος και τα αποτελέσματα των διαφορών που δεν λύθηκαν φανερά και στην κάλπη.
Το τέλος εποχής προέκυψε από την κατάρρευση του κεντρικού πολιτικού συστήματος. Και απελευθέρωσε δυνάμεις που άρχισαν να κινούνται άτακτα και ορμητικά πολλές φορές προκειμένου να καλύψουν το κενό και να βάλουν την κουτάλα στον πολιτικό χυλό. Και τέτοιες κινήσεις έχουν πάντα παράπλευρες συνέπειες, προκαλούν καραμπόλες και σχηματίζουν ετερόκλητα στρατόπεδα και συμμαχίες που προκαλούν μεγάλη εντύπωση σε στρώματα τα οποία δεν έχουν… ξεκολλήσει από τις προηγούμενες αναμετρήσεις. Η πολυπλοκότητα μιας τέτοιας κινητικότητας είναι ευθέως ανάλογη του μεγέθους που έχει το "πολιτικό κενό" και τις δυνάμεις που διαγκωνίζονται για να το καλύψουν. Και εδώ πλέον εμφανίζονται και πάλι τα κενά και οι δεσμοί της τοπικής κοινωνίας που παίζουν αποφασιστικό ρόλο. Αν κρίνει κάποιος "μακροσκοπικά" και με δικά του κριτήρια τις επιλογές των προσώπων, μπορεί να θεωρήσει ως "αδιανόητα" ορισμένα πράγματα. Και αυτό αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι στις δημοτικές εκλογές πολλές φορές πλέον κινούνται πέρα από στερεότυπα, αλλά ταυτοχρόνως με πρόδηλες σκοπιμότητες, καθώς πλέον τα χαρακτηριστικά των δήμων έχουν αλλάξει. Αποτελούν τοπική εξουσία και διαπλέκονται ισχυρά με ατομικά συμφέροντα τα οποία μπορούν να εξυπηρετηθούν ή να πληγούν.
Οι κατά καιρούς δηλώσεις εξήγησης των… ανεξήγητων μέχρι χθες, υποδηλώνουν ορισμένες φορές και την προσπάθεια να δικαιολογηθούν επιλογές που έχουν εντελώς προσωπικά χαρακτηριστικά και κινούνται πέρα από την ατομική κομματική παράδοση και θητεία σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Δεδομένων τούτων δεν προκαλεί καμία έκπληξη η οποιαδήποτε "μετακίνηση", ούτε και από μόνη της μπορεί να μεταφέρει ψηφοφόρους από τον έναν στον άλλον συνδυασμό. Τα πάντα εξαρτώνται από τους δεσμούς που έχουν οι υποψήφιοι από την κοινωνία και από το κατά πόσον οι "δικοί" τους άνθρωποι μπορούν να δικαιολογήσουν και την πολιτική συμπεριφορά.
Ολα αυτά εξηγούν και την πρεμούρα των "ανεξάρτητων" που θα πρέπει να στεγάσουν κάθε είδους φιλοδοξίες και μετακινήσεις, οπότε χρειάζονται ένα πολιτικό άλλοθι. Και αυτό βεβαίως είναι έντονο στο χώρο που έχει ταυτιστεί πολιτικά και πρακτικά από την άποψη των θέσεων, με τα κόμματα που επέβαλαν τη μνημονιακή πολιτική και διέλυσαν την κοινωνία. Μια κοινωνία σε τέτοια κατάσταση αναζητεί και αναβιώνει άλλους δεσμούς αλλά για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται να "αποπολιτικοποιηθεί" μια κατ’ εξοχήν πολιτική μάχη. Της οποίας ο χαρακτήρας δεν είναι σε διάσταση με την ικανότητα και την προσωπικότητα δημάρχου και υποψηφίων, απλώς οι έχοντες φιλοδοξίες θα πρέπει να αναζητήσουν υποψηφίους που μπορεί να μιλήσουν για την πολιτική στην αυτοδιοίκηση και να πείσουν ότι μπορούν να διαχειριστούν τις τοπικές υποθέσεις. Σε αυτό το πεδίο δοκιμάζονται όλοι και θα κερδίσει όποιος πείσει για το χαρακτήρα των εκλογών και την ικανότητα να διοικήσει.

Ηλίας Μπιτσάνης