Ως εκ τούτου έμεινε εκτός συζήτησης και η υπόθεση της ενιαίας Πελοποννήσου, παρά το γεγονός ότι υπέρ αυτής της προοπτικής έχουν ταχθεί με κατά καιρούς δηλώσεις τους κορυφαίοι περιφερειακοί πολιτικοί παράγοντες που αναμετρήθηκαν στις εκλογές. Και μάλιστα με οξύ και κατηγορηματικό τρόπο ορισμένες φορές.
Η απουσία μιας τέτοιας συζήτησης μπορεί να ερμηνευτεί ως αποτέλεσμα του περιεχομένου που δόθηκε στην εκλογική αναμέτρηση, αλλά ενδεχομένως η υπόθεση έχει και μια πονηρή πλευρά που ακούει στη λέξη "έδρα" με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Επί της ουσίας η διστακτικότητα στην προβολή της υπόθεσης για ενιαία Πελοπόννησο προέρχεται από τις αντιδράσεις παραγόντων της Αρκαδίας που φοβούνται ότι σε μια τέτοια εξέλιξη θα μετακινηθούν υπηρεσίες από την Τρίπολη, βλέποντας την Πάτρα ως φαβορί για την έδρα σε αυτή την περίπτωση. Βεβαίως θα μπορούσαν να υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις που θα περιόριζαν σημαντικά τις όποιες επιπτώσεις, σε εποχές που η τεχνολογία κάνει άλματα και υποστηρίζει επαρκώς την αποκέντρωση των υπηρεσιών. Ενώ σε πολιτικό επίπεδο θα μπορούσε να υπάρχει ο θεσμός του αναπληρωτή ώστε να αντιμετωπίζονται και τα όποια ζητήματα διεύθυνσης σε αυτή την εδαφική περιφέρεια.
Η υπόθεση της ενιαίας Πελοποννήσου έχει πολλές πλευρές και η κατάτμηση… ιστορία. Σε εποχές που οι επικοινωνίες ήταν δύσκολες, το ανάγλυφο της περιοχής οδήγησε σε θεσμούς και συγκέντρωση υπηρεσιών σε οικιστικούς πόλους οι οποίοι μπορούσαν να εξυπηρετήσουν μια ευρύτερη περιοχή, ανάλογα με την πυκνότητα με την οποία πολίτες και (αυτο)διοικητικοί παράγοντες χρειάζονταν αυτές τις εξυπηρετήσεις. Η κατασκευή σημαντικών έργων υποδομής στις μεταφορές και η τεχνολογική έκρηξη στις επικοινωνίες έχουν αλλάξει πλέον ριζικά το τοπίο. Ενδεχόμενη ενοποίηση ασφαλώς δεν θα είναι ανέφελη αλλά τα όποια προβλήματα δεν είναι πλέον ανυπέρβλητα όπως παλαιότερα.
Η επιμονή στην ενιαία Πελοπόννησο δεν είναι "κόλλημα" ορισμένων ανθρώπων αλλά ανάγκη που έχει να κάνει με την προοπτική της. Κατ’ αρχήν είναι το μεγαλύτερο νησί της χώρας και αυτό έχει τη δική του σημασία από κάθε άποψη (ακόμη και ο χαρακτηρισμός αυτός παίζει ρόλο σε Κοινοτικές αποφάσεις). Οι ιστορικοί δεσμοί είναι ισχυροί, η πρωτογενής παραγωγή παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες, ο τουρισμός δεν… καταλαβαίνει από όρια και αρμοδιότητες. Η Πελοπόννησος δεν μπορεί παρά να έχει ενιαία εκπροσώπηση στον κόσμο, όπως την γνωρίζουν και οι πολίτες των άλλων χωρών μέσα από την ιστορία και τη γεωγραφία. Γιατί ασφαλώς το τελευταίο που θα ενδιέφερε τον επισκέπτη ή τον καταναλωτή ενός αγροτικού προϊόντος, είναι η διοικητική διαίρεση της περιοχής και οι ιδιομορφίες της (αυτο)διοικητικής γραφειοκρατίας.
Ο κόσμος γνωρίζει και μπορεί να γνωρίσει ακόμη καλύτερα την "Πελοπόννησο", όπως ακριβώς γνωρίζει την "Κρήτη" ως μια ενιαία περιοχή με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Και αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να προβληθούν για να κερδίσει η περιοχή μια καλύτερη θέση τόσο ως προορισμός, όσο και ως περιοχή προέλευσης εξαιρετικών και ξεχωριστών αγροτικών προϊόντων. Είναι τραγική η διαπίστωση ότι οι δύο Περιφέρειες έχουν το δικό τους πρόγραμμα τουριστικής προβολής και ενδεχομένως με διαφορετικούς στόχους, όταν ο επισκέπτης που θα φθάσει θέλει να γνωρίσει όλη την περιοχή περιοδεύοντας οργανωμένα ή κατά μόνας σε Αρχαία Κόρινθο, Μυκήνες, Μυστρά, Αρχαία Μεσσήνη, Πύλο, Επικούριο Απόλλωνα και φυσικά Ολυμπία. Και είναι σχεδόν κωμική η προοπτική να υπάρχουν δύο… καλάθια αγροτικών προϊόντων από περιοχές που παράγουν ουσιαστικά τα ίδια και διεκδικούν ανάλογες αγορές. Το γεγονός και μόνον ότι η επαρχία Ολυμπίας προπολεμικά ανήκε στη Μεσσηνία και μεταπολεμικά στην Ηλεία, είναι απολύτως χαρακτηριστικό των συνθηκών κάτω από τις οποίες έγινε η διοικητική διαίρεση και των δεσμών που υπάρχουν ανάμεσα σε διάφορες περιοχές (ενώ τα χρόνια μετά την απελευθέρωση υπήρχε ενιαίος Νομός Αργολιδοκορινθίας).
Τα προβλήματα από τον τεμαχισμό της περιοχής έγιναν αντιληπτά και στις περιπτώσεις ορισμένων μεγάλων έργων υποδομής, όπως είναι για παράδειγμα η υπόθεση της Ολυμπίας Οδού για την οποία στην πράξη δεν υπήρχε ενιαία στάση των δύο περιφερειών, παρά το γεγονός ότι ο δρόμος στο τμήμα της Δυτικής Ελλάδας είναι το ίδιο σημαντικός και για τις δύο. Και πολύ περισσότερο στην υπόθεση του σιδηροδρόμου με το μοναδικό μετρικό δίκτυο σε όλη την περιοχή, αλλά και τις μελέτες που γίνονται για τον δυτικό άξονα.
Θα μπορούσε κάποιος να αναφέρει πολλά πράγματα που αποδεικνύουν την ανάγκη της ενιαίας διοίκησης στην Πελοπόννησο (γιατί περί αυτοδιοίκησης δεν πρόκειται όπως είναι φανερό). Το ζήτημα είναι αν το θέλουν οι περιφερειακοί παράγοντες και τι θα κάνουν στην κατεύθυνση αυτή. Πριν από εκλογές τέτοιες αποφάσεις χτυπούν στον τοίχο του πολιτικού κόστους. Ως εκ τούτου, είτε ανοίγει τώρα η συζήτηση ή το θέμα κλείνει πλέον οριστικά, καθώς βαθαίνει η περιφερειακή εξουσία και στα δύο τμήματα.

Ηλίας Μπιτσάνης

[Ο χάρτης είναι έργο του Meyer 1844/50]