Η ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, όπως αντιλαμβάνεται εύκολα ο καθένας, έχει κόστος οικονομικό και κοινωνικό. Συνεπάγονται αποζημιώσεις στους εργολάβους και καθυστέρηση στην κατασκευή χρήσιμων έργων για την κοινωνία. Κάτι «τρελές» αποζημιώσεις που ακούμε κατά διαστήματα για τις καθυστερήσεις στους μεγάλους οδικούς άξονες, οφείλονται κατά βάση στην έλλειψη απαλλοτριώσεων. Και αν στους μεγάλους τα ακούμε και μας κάνουν εντύπωση, τα δεκάδες μικρά είναι πολλαπλάσια και σε όγκο και σε ποσά, μόνο που αυτά χάνονται γιατί δεν αθροίζονται εύκολα και δεν παρουσιάζονται συνολικά.
Είναι από τη μια μεριά ακατανόητο γιατί δημοπρατείται γήπεδο 5Χ5 στο Δεσύλλα χωρίς να είναι «καθαρό» το οικόπεδο κατασκευής του, από την άλλη όμως πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία που σε εύλογο χρόνο να λύνει την όποια διαφορά υπάρχει. Για τον άλφα ή βήτα λόγο ο δήμος ή το Δημόσιο αποφάσισε μέσα από τις διαδικασίες την κατασκευή ενός έργου το οποίο μπορεί να ζημιώνει την ιδιοκτησία του Α ή του Β πολίτη, η διαφορά αυτή θα πρέπει όμως να επιλύεται άμεσα. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εκδικάζεται σε πρώτη φάση μέσα σε ένα μήνα από την όποια εκδήλωση αντίρρησης η ορθότητα της επιλογής για το πέρασμα του δρόμου από τις συγκεκριμένες ιδιοκτησίες ή η κατασκευή του γηπέδου στο συγκεκριμένο χώρο. Με τη δικαστική απόφαση δέσμευσης θα πρέπει να αποδίδεται το ακίνητο για την κατασκευή του έργου και μετά να ξεκινά η διαδικασία ορισμού τιμής μονάδας για να καταβληθεί το δίκαιο τίμημα στον ιδιοκτήτη. Με τη συγκεκριμένη διαδικασία κανένας δεν ζημιώνεται. Αντίθετα επιταχύνεται η κατασκευή των έργων και μειώνεται στο ελάχιστο το κόστος των αποζημιώσεων.
Είναι φανερό ότι η παραγωγή δημοσίων έργων «μπάζει» και οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις αποτελούν άλλη μια απόδειξη ότι το σύστημα χρειάζεται δομικές αλλαγές. Δεν μπορεί μικρά και μεγάλα έργα να καθυστερούν, να δίνονται εκατομμύρια σε αποζημιώσεις κάθε χρόνο και να μην ευθύνεται κανένας και για τίποτα. Η απλοποίηση των διαδικασιών σε όλο το στάδιο της παραγωγής δημοσίων έργων και η επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων είναι από τα θέματα που πρέπει να επιλυθούν άμεσα. Σε ένα σύστημα που υπάρχουν απλοί κανόνες και οι όποιες διαφορές εκδικάζονται άμεσα, δεν μπορούν εύκολα να υπάρξουν παρασιτικές λειτουργίες.
Οταν τα έργα δημοπρατούνται ηλεκτρονικά και δεν είναι έξω από την πόρτα οι ενδιαφερόμενοι για να συνεννοούνται μεταξύ τους και με τους άλλους. Οταν δεν υπάρχει η δυνατότητα οι σκόπιμες ή πραγματικές αβλεψίες να χρησιμοποιηθούν για αναβολές στην εκτέλεση και διεκδίκηση επιπρόσθετων χρημάτων. Οταν η όποια διαφωνία λύνεται άμεσα και αντικειμενικά. Τότε θα έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε σύστημα το οποίο θα παράγει έργα και όχι “μαύρο χρήμα”. Το χρήμα της διαπλοκής και του παρασιτισμού αντιμετωπίζεται μόνο μέσα από τη δημιουργία ισχυρών θεσμών και αδιάβλητων διαδικασιών. Οποιοι νομίζουν ότι δεν φταίνε οι δομές αλλά μόνο κάποια κακά ή διεφθαρμένα πρόσωπα, αν δεν κοροϊδεύουν συνειδητά τους πολίτες, θα διαπιστώσουν σύντομα ότι το σύστημα και τους αγγέλους τους κάνει διαβόλους.
panagopg@gmail.com
