Δευτέρα, 11 Δεκεμβρίου 2023 10:19

Σύμφωνο συμβίωσης: Κληρονομικά δικαιώματα πολλών ταχυτήτων

Σύμφωνο συμβίωσης: Κληρονομικά δικαιώματα πολλών ταχυτήτων

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται οκτώ χρόνια από την ψήφιση του νόμου 4356/2015 για το σύμφωνο συμβίωσης, ενός θεσμού που πρόσθεσε μία ακόμη θεσμική μορφή ρύθμισης της συμβίωσης και αποτέλεσε την πρώτη νομική μορφή αναγνώρισης των ομόφυλων ζευγαριών.

Μία από τις βασικές πλευρές του νέου θεσμού ήταν και η εξίσωση ως προς τα περιουσιακά δικαιώματα των έγγαμων ζευγαριών και των ζευγαριών που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.

Ωστόσο, από ό,τι φαίνεται συνεχίζουν να καταγράφονται μια σειρά από κενά που οδηγούν σε κληρονομικά δικαιώματα πολλών ταχυτήτων τόσο στα ετερόφυλα όσο και στα ομόφυλα ζευγάρια που κάνουν χρήση αυτής της ρύθμισης. Τα προβλήματα αφορούν την ατελή εφαρμογή του συμφώνου στα φορολογικά και ασφαλιστικά ζητήματα, ενώ το μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται πως ανακύπτει από θέματα που άπτονται της γονεϊκότητας και κυρίως όταν υπάρχει κάποιο παιδί και ο ένας εκ των δύο μερών που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης δεν θεωρείται γονέας.

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών γίνεται πιο επιτακτική εάν σκεφτούμε ότι έχουμε μια αλματώδη άνοδο από χρόνο σε χρόνο στα σύμφωνα συμβίωσης, τα οποία το 2022 ανήλθαν σε 13.157 παρουσιάζοντας αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2021.

τα ομόφυλα ζευγάρια. Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο γενικός γραμματέας του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου Θεόδωρος Χαλκίδης επισημαίνει αρχικά πως στο σύμφωνο συμβίωσης παρέχεται η διακριτική ευχέρεια στους συμβιούντες να ρυθμίσουν τα κληρονομικά τους δικαιώματα, δηλαδή να ορίσουν αν θα υπάρχει κληρονομικό δικαίωμα, αν δεν θα υπάρχει, αν θέλουν να το εξομοιώσουν σύμφωνα με τον νόμο κ.λπ. «Εκεί το σύμφωνο συμβίωσης προσιδιάζει και με τα προγαμιαία συμβόλαια που κάνουν στο εξωτερικό, γιατί είναι από τις μόνες περιπτώσεις που σε μια πράξη που έχει αποτελέσματα του γάμου μπορούν να ρυθμιστούν διαφορετικά τα περιουσιακά δικαιώματα, είτε αυτά που αποκτιούνται κατά τη διάρκεια της συμβίωσης, είτε όχι. Αν δεν υπάρχει ρύθμιση υπερτερεί ο νόμος».

Ωστόσο, για την περίπτωση των ομόφυλων ζευγαριών όπου υπάρχει τέκνο και φύγει από τη ζωή ο/η σύντροφος που δεν αναγνωρίζεται ως γονέας, ο Θεόδωρος Χαλκίδης υπογραμμίζει πως επειδή μέχρι στιγμής στο δίκαιό μας δεν προβλέπεται τεκνοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια τα κληρονομικά δικαιώματα δεν μεταβιβάζονται και εν προκειμένω το τέκνο δεν έχει δικαίωμα στην περιουσία του θανόντος συντρόφου. «Αν αλλάξει η νομοθεσία μας και επιτραπεί η υιοθεσία και από τα δύο μέρη, τότε θα ισχύει σαν να ήταν κανονικά γεννημένο εντός γάμου, θα έχει δηλαδή τα δικαιώματα και από τις δύο πλευρές».

Όπως αναφέρει ο ίδιος, «όλα αυτά θα πρέπει να είναι αντικείμενο ενός ευρύτερου σχεδιασμού και να ληφθούν υπόψη. Και η ανάγκη των ομόφυλων ζευγαριών να έχουν ένα παιδί και κατά πόσο αυτό το παιδί που θα αποκτήσουν – με όποιον τρόπο επιτραπεί – θα είναι προς όφελος του ίδιου να αποτελεί μέλος αυτής της οικογένειας ή όχι. Είναι πολλά τα ζητήματα που εγείρονται. Θα πρέπει η πολιτεία να αποφασίσει προς ποια μεριά θέλει να κινηθεί και να το δει συνολικά. Ακόμη δεν έχουμε λύσει αν θέλουμε να υπάρχει το παιδί ή όχι. Αν δεν λυθεί αυτό που είναι βασικό παρέλκονται τα υπόλοιπα».

Η αλήθεια είναι ότι με την εφαρμογή του συμφώνου συμβίωσης για πρώτη φορά αναγνωρίστηκαν ίδια δικαιώματα και στα ομόφυλα ζευγάρια, εκτός από το ζήτημα των παιδιών που θα γεννηθούν κατά τη διάρκεια του συμφώνου, καθώς δεν δημιουργήθηκε τεκμήριο γονεϊκότητας και παραμένει τέκνο του ενός.

Αυτό είναι ένα «αγκάθι» για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα – και όχι μόνο – διότι δεν κατοχυρώνεται η ισότητα και ισονομία και στην τεκνοθεσία. Για παράδειγμα, πέραν των περιουσιακών ζητημάτων, στην περίπτωση που πεθάνει ο βιολογικός και νομικά αναγνωρισμένος γονέας, τα παιδιά του ενδέχεται να καταλήξουν σε κάποιον μακρινό συγγενή ή ακόμα και σε ίδρυμα, καθώς εντός ενός συμφώνου συμβίωσης ενός ομόφυλου ζευγαριού δεν αναγνωρίζεται δεύτερος γονέας.

Περισσότερα στο in.gr