Ο Μιχάλης Αξελός ήταν ο πρώτος Έλληνας σχεδιαστής τραπεζογραμματίων και νομισμάτων, καθώς εργαζόταν από το 1902 στην Εθνική Τράπεζα και το 1918 του ανατέθηκε ο σχεδιασμός των νέων τύπων χαρτονομισμάτων. Μέχρι τότε ο σχεδιασμός και η παραγωγή των ελληνικών τραπεζογραμματίων γινόταν σε άλλες χώρες. Στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπου μετατέθηκε το 1928, ασχολήθηκε, εκτός από τα τραπεζογραμμάτια, και με οτιδήποτε άλλο απαιτούσε καλλιτεχνική επιμέλεια.
Όμως ο σημαντικός καλλιτέχνης, ο οποίος ανάμεσα στο πλούσιο ελεύθερο καλλιτεχνικό έργο του έχει φιλοτεχνήσει και το εντυπωσιακό ομαδικό πορτραίτο των μελών του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος (ολοκληρώθηκε το 1947, έχει διαστάσεις 180,5 x 371 εκατοστά και βρίσκεται στο Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος), δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό.
Ο Μιχάλης Αξελός, μετά την αποφοίτησή του από τη Νομική Σχολή, φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου ήταν μαθητής του Γεωργίου Ροϊλού, του Γεωργίου Ιακωβίδη και του Σπύρου Βικάτου, οι οποίοι τον εισήγαγαν στον ακαδημαϊσμό, που κυριαρχούσε στην ελληνική ζωγραφική στις αρχές του 20ου αιώνα. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, στην Académie Julian και στην Académie de la Grande Chaumière, όπου επηρεάστηκε από τα ρεύματα του φωβισμού και του κυβισμού, που είχαν κάνει τότε την εμφάνισή τους.
Η έκθεση βασίζεται στο πλούσιο ζωγραφικό έργο του Μιχάλη Αξελού, το οποίο κληροδότησε στην Τράπεζα η κόρη του Άννα Αξελού-Κοντομάτη και το μεγαλύτερο μέρος του δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στο κοινό. Η τελευταία έκθεση για τον Μ. Αξελό ήταν η αναδρομική που οργάνωσε η Εθνική Πινακοθήκη τον Απρίλιο του 1984.
Όπως επισημαίνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στον πρόλογο του καταλόγου της έκθεσης, «η Τράπεζα της Ελλάδος επιχειρεί να επανασυστήσει στο κοινό τον εικαστικό, το έργο του οποίου τοποθετείται ανάμεσα σε δύο κόσμους: αυτόν της Τράπεζας και αυτόν της προσωπικής καλλιτεχνικής του δημιουργίας».
Ο ιστορικός τέχνης Κωνσταντίνος Παπαχρίστου τονίζει στον κατάλογο της έκθεσης, «ο Αξελός είχε την "ατυχία" να μην ανήκει ούτε στους ακαδημαϊκούς ζωγράφους ούτε στη "γενιά του ΄30". Εντούτοις, από αρκετά έργα του αναδεικνύονται στοιχεία που δείχνουν ότι προσπαθούσε να αποδώσει όσα είχε μάθει και δει στο Παρίσι, άλλοτε επιφανειακά και άλλοτε μέσα από μια πιο πολύπλοκη διαδικασία. Η προσπάθεια αυτή εξελίχθηκε, και εν μέρει δικαιώθηκε, στα χρόνια μετά την αποχώρησή του από την Τράπεζα». Και συμπληρώνει: «Μετά το 1950, ο Αξελός κάνει τη δική του προσπάθεια να ξεφύγει από τα όρια του ακαδημαϊσμού, χωρίς όμως να απεμπολήσει τις δυνατότητες με τις οποίες ήταν προικισμένος: τη σχεδιαστική ικανότητα, την καλή γνώση του χρώματος και την άρτια τεχνική του κατάρτιση».
Την έκθεση που παρουσίασαν σήμερα ο διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος Παναγιώτης Παναγάκης, ο υπεύθυνος του Μουσείου Μάνος Κορδάκης, η επιμελήτρια της έκθεσης Ειρήνη Παλιούρα και ο ιστορικός τέχνης Κωνσταντίνος Παπαχρίστου, θα εγκαινιάσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
