Τα παιδιά αυτά συχνά οδηγούνται σε φυγή από το σπίτι ή σε παραβατικές συμπεριφορές. Τότε αναλαμβάνει ο επιμελητής ανηλίκων που ακόμα κι αν εξαντλήσει τα περιθώρια που του δίνονται από το νόμο, θα είναι μια προσωρινή λύση. Ελλείψει των υποδομών τα παιδιά θα οδηγηθούν ξανά στις οικογένειές τους παράγοντας έναν φαύλο κύκλο.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη Μεσσηνία, ρωτώντας στελέχη κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων και ψυχιάτρους διαπιστώνει κανείς την ανυπαρξία ενός οργανωμένου πλαισίου για τη στήριξη του παιδιού που βρίσκεται σε κίνδυνο.

ΥΠΟΣΤΕΛΕΧΩΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Ενα από τα... κακά είναι και το ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων είναι υποστελεχωμένες και εκτός από το Δήμο Τριφυλίας, κανένας άλλος δήμος στη Μεσσηνία δεν έχει συγκροτήσει ομάδα προστασίας ανηλίκων. Επίσης, οι προβλεπόμενες κοινωνικές υπηρεσίες των Πρωτοδικείων δεν λειτούργησαν ποτέ και φυσικά δεν στελεχώθηκαν ποτέ. Ούτε υπάρχουν σε μεγάλο αριθμό σχολείων κοινωνικοί λειτουργοί ή ψυχολόγοι, ώστε να έχουν άμεση εικόνα της οικογένειας από την αρχή. Επιπλέον, έρχεται σε όλα τα παραπάνω να προστεθεί το πόσο δύσκολο έως ακατόρθωτο σε κάποιες περιπτώσεις είναι να βρεθεί για έναν ανήλικο κενή θέση σε χώρο φιλοξενίας.

ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

Τι γίνεται όμως όταν υπάρχει η υποψία ενός περιστατικού, είτε προέρχεται από το περιβάλλον του παιδιού, είτε από το σχολείο του. Συχνά, άλλωστε, όπως μαρτυρούν έμπειροι κοινωνικοί λειτουργοί, το στενό περιβάλλον είναι συνένοχο. Κάποιες φορές και το σχολείο, κυρίως από το φόβο να... μην μπλέξει κανείς. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι τολμηροί που θα το καταγγείλουν. Ειδικά σε ό,τι αφορά το σχολικό περιβάλλον, αυτό που δεν είναι και τόσο γνωστό είναι ότι ο νόμος προβλέπει ξεκάθαρα πως ένας εκπαιδευτικός έχει την υποχρέωση να ονομάσει οτιδήποτε βλέπει σε επίπεδο κακοποίησης, είτε στην Αστυνομία, είτε στην Εισαγγελία. Αν ωστόσο είναι μεγάλοι οι φόβοι και οι ανησυχίες κάποιου, υπάρχουν και οι ανώνυμες καταγγελίες στις τηλεφωνικές γραμμές του “Χαμόγελου του Παιδιού” και του ΕΚΚΑ-Εθνικού Κέντρου Αλληλεγγύης. Από εκεί και πέρα οι γραμμές αυτές αναλαμβάνουν να ονομάσουν στον εισαγγελέα αντί για τον καταγγέλλοντα το τι συμβαίνει. Γιατί οι νόμοι υπάρχουν και θα υποχρεώσουν να βρεθούν και οι λύσεις.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ενα επόμενο στάδιο είναι λοιπόν αυτό του εισαγγελέα, ο οποίος συνήθως θα στείλει την κοινωνική υπηρεσία για μια κοινωνική έρευνα, που θα καταλήγει σε κάποιες προτάσεις. Και επειδή μετά από μια καταγγελία δεν είναι απαραίτητο ότι θα απομακρυνθεί το παιδί από το οικογενειακό περιβάλλον, στο πόρισμά της η κοινωνική υπηρεσία μπορεί να προτείνει την παρακολούθηση της οικογένειας από μεριάς Πρόνοιας –άλλωστε όπως επανειλημμένα επισημαίνουν κοινωνικοί λειτουργοί “η χειρότερη οικογένεια είναι καλύτερη και από το καλύτερο ίδρυμα”.

Βέβαια καλό είναι να επισημάνει κανείς πως η παραμονή του παιδιού στο οικογενειακό περιβάλλον δεν αφορά σε καμία περίπτωση περιπτώσεις ασέλγειας ή κακοποίησης που έχουν χτυπήσει κόκκινο. Δεν πρέπει όμως από την άλλη να παραβλέπουμε ότι ένα παιδί μπορεί να υποστεί μεγαλύτερη ζημιά αν απομακρυνθεί από την οικογένειά του, από το να μείνει σε αυτήν και να γίνει συμβουλευτική παρέμβαση μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα παίρνει την εποπτεία η Πρόνοια.

ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

Οταν όμως διαπιστωθεί ότι χρειάζεται η απομάκρυνση από την οικογένεια, ξεκινούν και τα δύσκολα, γιατί, απλά, δεν έχουμε ιδρύματα. Σε αυτό το κομμάτι υπάρχει ένα σοβαρό κενό, μας λένε, γιατί είναι πολλά τα παιδιά και δεν υπάρχουν οι χώροι που να προσομοιάζουν σε οικογενειακές δομές. Στην περίπτωση λοιπόν αυτή, μοιάζει ως κάτι αισιόδοξο ο θεσμός της αναδοχής -αλλά και εκεί εκκρεμούν προς ρύθμιση διάφορες παράμετροι, όπως η επιδοματική πολιτική για την οικονομική στήριξη της ανάδοχης οικογένειας. Επίσης, χρειάζεται να γίνει ένα μητρώο, μια λίστα υποψηφίων, που όμως δεν υπάρχει όπως θα έπρεπε κανονικά, στην έδρα κάθε περιφερειακής κοινωνικής υπηρεσίας.