Το Παλιό Τελωνείο της Καρδαμύλης είναι το μικρό συγκρότημα κτιρίων που βρίσκεται από τον 18ο αιώνα στο παλιό λιμάνι του οικισμού, κάτω από τη Βάρδια των Δημητρέων και μπροστά από το νησάκι Μερόπη, που ανήκε στην ιστορική οικογένεια των Τρουπάκη-Μούρτζινων (το αντίπαλο δέος των Μαυρομιχάληδων στην κυριαρχία της Μάνης).
Αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά και ιστορικά κτίρια που λειτουργούσε ως ιδιωτικό «τελωνείο» μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, διασφαλίζοντας τη διέλευση των διεθνών εμπόρων και αποθήκευση εμπορευμάτων.
Αρχιτεκτονικά, το κτίριο αποτελεί υπόδειγμα του πώς ένα κτίσμα ιστορικής σημασίας μπορεί να αποκτήσει νέα χρήση και ζωή στα χέρια των κατάλληλων ανθρώπων. Το μεγαλεπήβολο πρότζεκτ ανέλαβε και ολοκλήρωσε η δημιουργική ομάδα των ταλαντούχων και βραβευμένων Etsi Architects μαζί με μια ομάδα συνεργατών, διατηρώντας ανέπαφη τη διαχρονική κομψότητα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και αναδεικνύοντάς την με σύγχρονες αισθητικές παρεμβάσεις.
H ιστορία του Παλιού Τελωνείου της Καρδαμύλης
Για πολλά χρόνια το Παλιό Τελωνείο της Καρδαμύλης που το διαχειρίζονταν και το προστάτευαν, όπως προαναφέραμε, η οικογένεια των Μούρτζινων κ Τρουπάκηδων, δεχόταν πολύ σημαντικό μέρος της εμπορικής κίνησης του Μεσσηνιακού κόλπου, μεταξύ διαφόρων εθνοτητων. Ενετοι, Γενοβέζοι, Φράγκοι, Οθωμανοί, κι Ελληνες αποθήκευαν εμπορευματα και κλείνανε συμφωνίες στο τελωνείο της Καρδαμύλης. Εντυπωσιακά ιστιοφόρα έδεναν και τα καλύτερα εμπορεύματα από τα ευρωπαϊκά λιμάνια πωλούνταν μεταξύ των εμπόρων.
Λόγω του ρόλου του ως οχυρωμένο τελωνείο, σχεδιάστηκε αρχικά για προστασία, με αποθήκες εμπορευμάτων στον κάτω όροφο και αμυντικούς προστατευόμενους χώρους εμπορικών συναλλαγων στον επάνω.
Μετατράπηκε σε μοτέλ τη δεκαετία του 1960, αργότερα ερήμωσε μέχρι που ανακηρύχθηκε μνημείο το 1992.
Πώς το Παλιό Τελωνείο έγινε ένα σπίτι με σεβασμό στη μανιάτικη αρχιτεκτονική
«Μας εντυπωσίασε η ακλόνητη πίστη των πελατών μας στο όραμα τους, όταν φαντάστηκαν το Tελωνείo ως το δεύτερο σπίτι τους. Αναγνώρισαν αμέσως τις δυνατότητες αποκατάστασης, ενώ παράλληλα έβλεπαν τους εαυτούς τους ως θεματοφύλακες ενός σημαντικού ιστορικού μνημείου. Μετά τη δυσπιστία των ντόπιων σχετικά με την ιδιωτική αποκατάσταση του ορόσημου της Καρδαμύλης και μια μακρά διαδικασία έγκρισης, συνεργαστήκαμε με μια ομάδα εμπειρογνωμόνων επί οκτώ χρόνια και είχαμε την υποστήριξη και την βοήθεια της ΕΦΑΜ ( Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας) για να επαναφέρουμε το Τελωνείο στη ζωή και να του δώσουμε έναν νέο σκοπό», λέει στο iefimerida.gr η Ελένη Τσιγαρίδα, επικεφαλής του γραφείου Etsi Architects, που υλοποίησε την ιδέα.
Η θέση του στο λιμάνι της Καρδαμύλης από τον 18ο αιώνα καθιστά το Τελώνειο κομβικό σημείο για την περιοχή κάτι που το αρχιτεκτονικό γραφείο ήθελε να τιμήσει δεόντως. Αφού λειτούργησε για λίγο ως μοτέλ τη δεκαετία του 1960, είχε εν μέρει θαφτεί στο σκυρόδεμα και είχε περιέλθει σε ερείπωση, δίνοντάς την τέλεια ευκαιρία στους Etsi Architects να το επανασχεδιάσουν ως σπίτι.
