Τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια είναι ήδη φανερά με τις τράπεζες κλειστές, τους συνταξιούχους να στέκονται ανήμποροι σε ουρές και τους άρρωστους να αγωνιούν για τα φάρμακά τους και τα νοσοκομεία για τα αποθέματα, επιχειρηματίες και μισθωτούς να μη γνωρίζουν αν αύριο θα έχουν δουλειά. Η πραγματική οικονομία δεινοπαθεί. 

Επειδή τα προβλήματα είναι πολύπλοκα θα προτιμούσα να έχω συζητήσεις μαζί σας σε μικρά τραπέζια. 

Κατ’ αρχάς δύο λόγια για το δημοψήφισμα γιατί  δεν θέλω να με παραπλανούν όπως και εσείς δεν θέλετε να σας παραπλανούν. Κατά τη γνώμη μου λοιπόν Αυτό το δημοψήφισμα  θέτει πράγματι παραπειστικά το ερώτημα, διεξάγεται σε απαράδεκτα ασφυκτικές προθεσμίες, συνοδεύεται από τεχνάσματα και παραπληροφόρηση από πλευράς κυβέρνησης και, συνολικά,  δεν ανταποκρίνεται σε στοιχειώδεις δημοκρατικές αρχές. Το Συμβούλιο της Ευρώπης μόλις το επιβεβαίωσε- για πρώτη φορά μετά τη χούντα του 1967. 

Επίσης, το δημοψήφισμα λειτουργεί διχαστικά γύρω από ένα ψευδές ερώτημα.   Αλλά μια και ετέθη έτσι, δηλώνω ότι είμαι ανεπιφύλακτα υπερ του ΝΑΙ. Θεωρώ ότι το πραγματικό διακύβευμα του δημοψηφίσματος είναι ένα: παραμονή ή όχι της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και, ενδεχομένως στην ΕΕ. Και συναφώς: Στασιμότητα και παρακμή ή ανάπτυξη. 

Δεν υποστηρίζω ότι στις προθέσεις της κυβέρνησης γενικά είναι να μας βγάλει από τη Ζώνη του Ευρώ. Υποστηρίζω όμως ότι αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των χειρισμών της (συμπεριλαμβανομένου και του ΟΧΙ) γιατί χειροτερεύει την κατάσταση. Ούτε υποστηρίζω πως μερικά αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης (π.χ. για την αναδιάρθρωση του μη βιώσιμου χρέους) ήταν εσφαλμένα. Αλλά υποστηρίζω ότι δεν έπρεπε να διακόψει τις διαπραγματεύσεις και μάλιστα καθώς διαμορφωνόταν ένα κείμενο με το οποίο η ίδια είχε συμφωνήσει κατά περισσότερο από 90%. Ουσιαστικά δηλαδή είχε αποδεχθεί όλα τα μέτρα με 1-2 εξαιρέσεις. Έχω μαζί μου το γράμμα (στην αγγλική) που έστειλε χθες κρυφά ο πρωθυπουργός στην ΕΕ και το δημοσιοποίησαν ξένες εφημερίδες. Επίσης είχε ήδη δρομολογηθεί προσέγγιση στο ζήτημα του χρέους. 

Επί της ουσίας τώρα. 

Είμαι ανεπιφύλακτα υπέρ του ΝΑΙ . Με βάση τα βιώματά μου από την υπόλοιπη Ευρώπη και Ελλάδα, τη μακροχρόνια επιστημονική ενασχόληση με το θέμα και τις διεθνείς εμπειρίες άλλων χωρών, έχω καταλήξει σε δύο συμπεράσματα: 

Πρώτον, χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις δεν θα ορθοποδήσουμε. 

Δεύτερον, μεταρρυθμίσεις που επιβάλλουν τα σημερινά δεδομένα και γενικότερα λύσεις του αναπτυξιακού μας προβλήματος δεν θα πραγματοποιηθούν εκτός Ευρώπης. 

Γιατί αυτό; Γιατί μόνον εκεί έχουμε τα αναγκαία οικονομικά στηρίγματα και μόνον εκεί μπορούν να αντιμετωπισθούν με ανθρώπινο τρόπο οι δυσκολίες της αλλαγής εδώ.

Βέβαια, η ΕΕ έχει αδυναμίες που δεν πρέπει να παραβλέπουμε. Επίσης, στην κρίση  εφάρμοσε πολιτικές που εν μέρει ήταν λανθασμένες. Όμως, όλα αυτά δεν αναιρούν τα οφέλη που έχει η Ελλάδα από τη συμμετοχή της στον πυρήνα της Ένωσης.  Και άλλωστε η ίδια η Ένωση εξελίσσεται συνεχώς, ενώ αποτελεί μαγνήτη και υπόδειγμα για τη συνεργασία μεταξύ ανεξαρτήτων κρατών με βάση κοινούς κανόνες.  Και πάντως η κριτική στην ΕΕ δεν αναιρεί τη σημασία της συμμετοχής μας στον πυρήνα της για οικονομικούς, κοινωνικούς και εθνικούς λόγους. 

 Η Ελλάδα χωρίς Ευρώπη είναι σαν μια βάρκα χωρίς λιμάνι και μάλιστα μια βάρκα που μπάζει από παντού, ενώ θύελλες εκδηλώνονται στον περίγυρό μας και ήδη μας αγγίζουν με μαζικές μεταναστεύσεις.  Μόνο μέσα στην Ευρώπη μπορούμε να υπερασπισθούμε την πατρίδα, να δώσουμε προοπτική στα παιδιά μας για να μη αναγκασθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, να έχουμε ευκαιρίες για μια αξιοπρεπή ζωή και, για να μη ξεχνιόμαστε, να είμαστε ασφαλείς. Θέλουμε μια Ελλάδα όπου η Δημόσια Διοίκηση δεν είναι διεφθαρμένη, εφαρμόζεται ο νόμος, δεν αλλάζει σχεδόν κάθε εβδομάδα η φορολογική νομοθεσία, δεν προστατεύονται μονοπώλια και δεν κυριαρχούν οι πελατειακές πρακτικές με δανεικά. 

Απλούστερα τώρα,  υποστηρίζω το ΝΑΙ, διότι τότε έχουμε ελπίδες ότι 

• Θα τερματισθεί η παρατεταμένη αβεβαιότητα  που βυθίζει την οικονομία σε ύφεση, 

• Θα συνεχισθεί η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας από τις χώρες της ΕΕ, πράγμα που είναι αναγκαίο για να ορθοποδήσουμε δεδομένου ότι δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα άλλες πηγές χρηματοδότησης, 

• Θα γίνουν οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται ο τόπος, 

• Η χώρα δεν θα υποστεί τις συνέπειες μιας χαοτικής  χρεοκοπίας,

• δεν θα οδηγηθεί ως αποτυχημένο κράτος στο περιθώριο, εκτός Ευρώ και, ενδεχομένως, εκτός ΕΕ, και επομένως ,

• δεν θα διολισθήσει σε ένα φαύλο κύκλο πληθωρισμού και υποτιμήσεων, 

• οι πολίτες δεν θα δουν τις αποταμιεύσεις τους να χάνονται, 

• και τις ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον σε σταθερές βάσεις να εξαφανίζονται. 

Σήμερα, η χώρα κλυδωνίζεται  σε μια περίοδο που η Ευρώπη ανακάμπτει, οι άλλες χώρες που είχαν περιέλθει σε κρίση όπως εμείς αναπτύσσονται και στην ΕΕ έχουν δρομολογηθεί νέα προγράμματα για την ανάπτυξη, από τα οποία εμείς θα μείνουμε αποκλεισμένοι. 

Για να είμαστε σαφείς, έτσι όπως ήλθαν τα πράγματα, οποιαδήποτε συμφωνία με τους θεσμούς θα είναι επώδυνη. Αλλά οι συνέπειες  του ΟΧΙ και μιας εξόδου από το Ευρώ  θα είναι πολύ βαρύτερες από εκείνες μιας επώδυνης συμφωνίας.   Το ΟΧΙ θα ερμηνευθεί από όλους ότι επιλέξαμε την έξοδο.  

Όσοι υποστηρίζουν το ΟΧΙ υποκρύπτουν ακριβώς τις συνέπειες αυτές και, φυσικά, δεν μας λένε τι θα κάνουν την επόμενη μέρα. Ποιος θα διαπραγματευθεί μαζί τους μετά το ΟΧΙ; Που θα βρουν λεφτά και με ποιους όρους; Το ΟΧΙ δεν ενισχύει, αλλά αντίθετα αποδυναμώνει τη διαπραγματευτική θέση της χώρας. Και, πρέπει να τονίσω, ότι αναβάλλοντας συνεχώς τις αναγκαίες προσαρμογές, στο τέλος θα καταλήξουμε σε πολύ χειρότερες καταστάσεις και μέτρα.

Η συμπαράσταση της Βενεζουέλας, όσο και αν συγκινεί πολλούς συντρόφους,  δεν θα μας βοηθήσει! Ούτε η συμπαράταξη στο ΟΧΙ με την ακροδεξιά σε Ελλάδα και αλλού που απορρίπτει την Ευρώπη και τις αξίες της.