Ήδη έχουν εμφανιστεί πολλά προβλήματα στην επάρκεια νερού τόσο ύδρευσης όσο και άρδευσης. Η περιοχή της Τριφυλίας βρίσκεται στην κόκκινη ζώνη των περιοχών που απειλούνται με ερημοποίηση τις επόμενες δεκαετίες, ενώ οι μελέτες μιλούν για σταδιακή μείωση των βροχοπτώσεων μέχρι και 30% την επόμενη δεκαετία. Σε μια κατεξοχήν αγροτική περιοχή, αυτό δημιουργεί έντονη ανησυχία και επιβάλει την λήψη ουσιαστικών μέτρων. Ο υπερβολικός αριθμός γεωτρήσεων για την περιοχή που ξεπερνούν τις 2.500 και η άντληση που γίνεται ελλείψει αρδευτικών έργων (το φράγμα των Φιλιατρών ακόμη το περιμένει η περιοχή) έχουν στερέψει τον υδροφόρο ορίζοντα και η υφαλμύρωση είναι παρούσα στην παράλια ζώνη.
Όλα αυτά απειλούν την αγροτική παραγωγή της περιοχής και κατά συνέπεια όλη την οικονομία της. Προτάσεις για λύσεις υπάρχουν, μένει όμως να προγραμματιστούν και να υλοποιηθούν, καθώς ήδη έχει χαθεί πολύς χρόνος.
Για αυτή την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και έχει οξυνθεί φέτος μας μίλησε ο διευθυντής της ΔΑΟΚ Τριφυλίας Αντώνης Παρασκευόπουλος.
«Οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής είναι, η ξηρασία, οι πλημμύρες, οι ακραίες υψηλές θερμοκρασίες, η υπεριώδης ακτινοβολία, η διάβρωση του εδάφους που δεν του δίνουμε σημασία, η απειλή για την βιοποικιλότητα και οι νέες αναδυόμενες ασθένειες. Όμως οι κόκκινες περιοχές απειλούνται περισσότερο από όλες, και κόκκινη περιοχή είναι και η περιοχή μας νότια Πελοπόννησος, δυτική και ανατολική Πελοπόννησος, ειδικά εδώ η περιοχή μας η Τριφυλία είναι από τις περιοχές που θα πληγούν σημαντικά και που η ερημοποίηση θα την προσεγγίσει περισσότερο από όλες.
Είναι αλήθεια ότι η αλλαγή του κλίματος, επηρεάζει την αγροτική παραγωγή και αυτό συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο και στη Μεσογειακή λεκάνη και στη χώρα μας και στην περιοχή μας. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι θα έχουμε μείωση βροχοπτώσεων 25-30% την επόμενη δεκαετία. Αυτό δείχνει για την περιοχή μας ότι, οι ετήσιες βροχοπτώσεις από 700-800 χιλιοστά θα πέσουν στα 500-550 χιλιοστά. Οι ελαιώνες που καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις και οι υδροβόρες καλλιέργειες που είναι τα υπαίθρια κηπευτικά, τα θερμοκήπια παρότι είναι ελεγχόμενο το περιβάλλον, όλες αυτές θα έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, άρα θα έχουμε φοβερά προβλήματα».
Επιπτώσεις στις καλλιέργειες
Και ο κ. Παρασκευόπουλος συνεχίζει:
«Η μείωση των βροχοπτώσεων, αλλά κυρίως η άνιση κατανομή τους έχουν ήδη επιπτώσεις, καθώς δεν έχουμε βροχοπτώσεις το καλοκαίρι, αλλά και την άνοιξη τα τελευταία χρόνια, που είναι κρίσιμη περίοδος για την ελιά στην ανθοφορία και την καρπόδεση. Με αποτέλεσμα στα δύο αυτά κρίσιμα στάδια να έχουμε προβλήματα και υπάρχει ανησυχία αν η παραγωγή θα ολοκληρωθεί σωστά και δεν θα έχουμε επιπτώσεις. Επίσης οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας είναι πολύ σημαντικές.
Στην περιοχή μας έχουμε τα αμπέλια, που φαίνεται ότι στην ξηρασία έχουν καλή προσαρμογή καθώς έχουν βαθύ ριζικό σύστημα, άρα είναι μια καλλιέργεια που πρέπει να τη δούμε, να μην την αφήσουμε, να αξιολογήσουμε ποικιλίες γηγενείς και ξενικές. Στα θερμοκήπια κάνουμε υδροπονία στο 10%, θα πρέπει να μετατρέψουμε όλα τα ανοικτά συστήματα υδροπονίας σε κλειστά, καθώς θα έχουμε μείωση της κατανάλωσης νερού 30-40% και αντίστοιχη μείωση των λιπασμάτων, άρα θα πρέπει να μπούμε σε άλλες λογικές. Καλλιέργειες όπως η γλυκοπατάτα έχει καλή προσαρμογή και χρειάζεται λιγότερο νερό από άλλες καλλιέργειες όπως είναι τα υπαίθρια κηπευτικά και η πατάτα. Στην ελιά θα πρέπει να κάνουμε ελλειμματική άρδευση, άρδευση στις κρίσιμες περιόδους για το νερό, δηλαδή στην άνθηση, στην καρπόδεση και στη γρήγορη ανάπτυξη του καρπού. Στην άρδευση της ελιάς οι ανάγκες είναι Μάιο με Ιούνιο 30-40 κιλά το δέντρο την ημέρα και τους υπόλοιπους μήνες 50 κιλά νερού, δηλαδή 1 με 1,5 κυβικό το μήνα, όμως η πρακτική που εφαρμόζουν σήμερα μιλά για διπλάσιες ποσότητες. Κατά συνέπεια αν χορηγούμε τη σωστή ποσότητα που θέλει το δέντρο, με σωστό τρόπο σταγόνες θα μπορούμε με την ίδια ποσότητα νερού να αρδεύουμε 50-60% περισσότερες εκτάσεις και να χρησιμοποιούμε το νερό στα κρίσιμα στάδια».
Υπερβολικός αριθμός γεωτρήσεων στην Τριφυλία
Συνεχίζοντας ο διευθυντής της ΔΑΟΚ Τριφυλίας σημειώνει:
«Σπατάλη, 2.550 γεωτρήσεις είναι ενεργές στην Τριφυλία, ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος, το 50% είναι στην περιοχή των Γαργαλιάνων, το βάθος σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά τα 180 και 200 μέτρα. Στην παραλιακή ζώνη εμφανίζονται φαινόμενα υφαλμύρωσης των νερών, με αποτέλεσμα να έχουμε υποβάθμιση της ποιότητας του αρδεύσιμου νερού. Αυτό δημιουργεί προβλήματα και στην παραγωγή αλλά και στην εμπορική αξία και ποιότητα των προϊόντων. Επομένως αυτό που γίνεται είναι ότι εξαντλούμε τον υδροφόρο ορίζοντα, δεν αναπληρώνεται αυτός, μπαίνει η θάλασσα μέσα και τραβάμε αλάτι. Όσο περνάνε τα χρόνια αυτό γίνεται χειρότερο.
Το τι πρέπει να γίνει το ξέρουμε, μικρές παρεμβάσεις εγγειοβελτιωτικές. Αν ολοκληρωθεί το φράγμα των Φιλιατρών θα αρδεύονται 34.000 στρέμματα και περισσότερες από 600 γεωτρήσεις δεν θα χρειάζεται να χρησιμοποιούνται άρα θα ανακουφιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας. Ταυτόχρονα με το πολύ καλό νερό του φράγματος θα αυξηθεί το ποσοστό της υδροπονίας άρα θα αυξηθεί η παραγωγή στην υδροπονία κατά 50% γιατί θα έχουμε καλή ποιότητα αρδεύσιμου νερού. Άρα με το νερό που έχουμε, αν ολοκληρωθεί το φράγμα, αξιοποιήσουμε τις γεωτρήσεις και κάνουμε ορθολογική χρήση του νερού θα μπορούμε και νερό να έχουμε και να αυξήσουμε τις αρδευόμενες εκτάσεις και καλύτερες αποδόσεις να έχουμε».
Οξύνονται τα προβλήματα για τους παραγωγούς
Ακολούθως σύμφωνα με τον κ. Παρασκευόπουλο:
«Φέτος καθημερινά έχουμε διαμαρτυρίες από παραγωγούς, θέλουν να κάνουν καθαρισμούς γεωτρήσεων ή να πάνε πιο βαθιά, αυτό απαγορεύεται, χρειάζεται άδεια για κάθε τέτοια εργασία. Δεν λύνεται το θέμα πηγαίνοντας πιο βαθιά, καθώς όσο πιο βαθιά πηγαίνουμε θα οξύνεται το πρόβλημα και θα γενικευτεί σε όλη την περιοχή. Ήδη στην παραλιακή ζώνη της Γιαννίτσαινας, στο Λιμενάρι, στην παραλία των Φιλιατρών και στο Μάτι έχουμε φαινόμενα υφαλμύρωσης, μπαίνει η θάλασσα μέσα και υποβαθμίζεται η ποιότητα του αρδεύσιμου νερού. Φέτος υπάρχει μεγάλη πτώση του υδροφόρου ορίζοντα, δημιουργώντας εντάσεις. Αυτό άρχισε από πέρυσι και πρόπερσι όμως φέτος οξύνθηκε, καθημερινά δεχόμαστε τηλέφωνα για τα προβλήματα αυτά, ότι δεν έχουν νερό οι γεωτρήσεις, ότι δεν μπορούν να κάνουν δεύτερη καλλιέργεια».
Τι θα πρέπει να γίνει, προτάσεις για λύσεις
Τέλος, ο κ. Παρασκευόπουλος προτείνει:
«Τι μπορούμε να κάνουμε, είναι να δούμε ποιες καλλιέργειες έχουν καλύτερη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, μια από αυτές όπως είπαμε είναι τα αμπέλια, αντίθετα πρέπει να μειώσουμε τις αροτριαίες καλλιέργειες και τα υπαίθρια κηπευτικά σαν δεύτερη καλλιέργεια.
Σαν περιοχή δεν θα έπρεπε να είχαμε τόσες πολλές γεωτρήσεις, τα χρήματα που δαπανήθηκαν για αυτές θα έπρεπε να είχαν τα πιο πολλά αποφευχθεί και να είχαν γίνει μικρές λιμνοδεξαμενές παραχειμάριες ή και φράγματα. Εμείς έχουμε υποδείξει διάφορες τοποθεσίες, με θέσεις από μελέτη που έχει κάνει το ΥΠΑΑΤ που μπορεί να γίνουν φράγματα, λιμνοδεξαμενές και που μπορούν να αξιοποιηθούν πηγές. Σε προτεραιότητα, εμείς έχουμε, μετά το φράγμα των Φιλιατρών που είναι σε υλοποίηση, ένα δεύτερο φράγμα που πρέπει να γίνει και δεν είναι πολύ κοστοβόρο είναι στο Λαγκούβαρδο, διότι θα καλύψει την κάτω περιοχή των Γαργαλιάνων. Το Φιλιατρινό καλύπτει την κάτω περιοχή των Φιλιατρών, οπότε καλύπτουμε το 60-70% του κάμπου της Τριφυλίας. Αν αυτό συνδυαστεί με μια λιμνοδεξαμενή στα Μεσοράχια να αρδεύει και να ανακουφίσουμε την Τερψιθέα και σε βάθος χρόνο να δούμε αν είναι οικονομικά συμφέρον να γίνει το φράγμα του Αρκαδικού. Αν αυτά στοχευτούν με την ιεράρχηση που είπα, τότε μπορούμε να πούμε ότι μπορούμε να αρδεύουμε το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μας».
