Μύθος ή Αλήθεια; Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση όπου ο θυρεοειδής αδένας εκκρίνει αυξημένες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών.

Αλήθεια

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αυξημένη λειτουργική δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα. Σαν αποτέλεσμα παράγονται μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 γνωστή και σαν τριιωδοθυρονίνη και Τ4 γνωστή και σαν θυροξίνη), που υπερκαλύπτουν τις ανάγκες του ανθρωπίνου σώματος.

Καθώς οι θυρεοειδικές ορμόνες ελέγχουν τον κυτταρικό μεταβολισμό, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να επηρεάσει πρακτικά όλα τα συστήματα του οργανισμού. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο υπερθυρεοειδισμός «επιταχύνει» τις λειτουργίες των οργάνων του ανθρωπίνου σώματος.

Ο υπερθυρεοειδισμός εκδηλώνεται με μια σειρά συμπτωμάτων που μπορεί να επηρεάσουν πολλούς τομείς της υγείας. Συχνά παρατηρείται απώλεια βάρους, παρά το γεγονός ότι η όρεξη είτε αυξάνεται είτε παραμένει σταθερή. Το καρδιαγγειακό σύστημα επηρεάζεται με ταχυκαρδία, που συχνά υπερβαίνει τους 100 παλμούς ανά λεπτό, καθώς και καρδιακές αρρυθμίες και αίσθημα παλμών στην περιοχή του θώρακα. Oι ασθενείς παρουσιάζουν νευρικότητα, άγχος και ευερεθιστότητα. Συχνά εμφανίζεται μυικός τρόμος, συνήθως λεπτός και εμφανής στις άκρες των δακτύλων των χεριών, καθώς και έντονη εφίδρωση.

Στις γυναίκες μπορεί να παρουσιαστούν διαταραχές της εμμήνου ρύσεως. Επιπλέον, οι πάσχοντες δυσκολεύονται στη ζέστη, παρουσιάζοντας δυσανεξία, ενώ οι συνήθειες του εντέρου μπορεί να αλλάξουν, με συχνότερες διαρροϊκές κενώσεις. Ο θυρεοειδής αδένας συχνά διογκώνεται, δημιουργώντας βρογχοκήλη, η οποία μπορεί να είναι είτε διάχυτη, όπως στη νόσο Graves, είτε να συνοδεύεται από όζους.

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν εύκολη κόπωση, μυϊκή αδυναμία, αϋπνίες, λέπτυνση του δέρματος και εύθραυστες, λεπτές τρίχες. Επιπλέον, μπορεί να εκδηλωθούν οφθαλμικές διαταραχές, όπως εξόφθαλμος, ξηρότητα και δυσφορία στα μάτια, ευαισθησία στο φως, θόλωση όρασης, διπλωπία και μείωση της κινητικότητας των οφθαλμών. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς συχνά δεν εμφανίζουν έντονα συμπτώματα ή παρουσιάζουν πιο ήπια, όπως ταχυκαρδία, δυσανεξία στη ζέστη και εύκολη κόπωση.

Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου ο υπερθυρεοειδισμός συνοδεύεται από ελάχιστα συμπτώματα ή ακόμη και να απουσιάζουν τα συμπτώματα. Στις περιπτώσεις αυτές χαρακτηρίζεται σαν υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός.

Η διάγνωση τίθεται εύκολα με μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα.

Μύθος ή Αλήθεια; Ο υπερθυρεοειδισμός προκαλείται μόνο από τη νόσο Graves.

Μύθος

Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια.

Η συνηθέστερη πάθηση που προκαλεί υπερθυρεοειδισμό είναι η διάχυτη τοξική βρογχοκήλη, γνωστή και σαν νόσος του Graves. Πρόκειται για νόσο αυτοάνοσης αιτιολογίας όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του οργανισμού προσβάλλει λανθασμένα τον θυρεοειδή αδένα, προκαλώντας την διέγερση της θυρεοειδικής λειτουργίας.

Άλλα αίτια του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν την πολυοζώδη τοξική βρογχοκήλη, που χαρακτηρίζεται από αύξηση του θυρεοειδούς με παρουσία όζων στο παρέγχυμα του αδένα. Επίσης, το τοξικό αδένωμα, ένας μονήρης όζος που υπερλειτουργεί και παράγει μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, οδηγώντας σε υπερθυρεοειδισμό και ταυτόχρονα καταστέλλοντας τη λειτουργία του υπόλοιπου θυρεοειδικού ιστού. Η θυρεοειδίτιδα, μια φλεγμονώδης βλάβη του θυρεοειδούς, που μπορεί να εμφανιστεί μετά από ιογενή λοίμωξη ή μετά τον τοκετό, συχνά προκαλεί παροδικό υπερθυρεοειδισμό. Επιπλέον, η υπερβολική πρόσληψη ιωδίου μέσω τροφών ή φαρμάκων και η λήψη θυροξίνης σε υπερβολικές δόσεις — συνήθως λόγω κακής ρύθμισης υπάρχοντος υποθυρεοειδισμού — αποτελούν αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό.

Η ακριβής διάγνωση της αιτίας γίνεται σήμερα εύκολα με κλινικό, εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο, όπως το υπερηχογράφημα και, όταν απαιτείται, το σπινθηρογράφημα.

Μύθος ή Αλήθεια; Η διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού βασίζεται μόνο σε κλινική εξέταση χωρίς ανάγκη εξετάσεων.

Μύθος

Η μέτρηση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) αποτελεί βασικό δείκτη: τα επίπεδά της βρίσκονται συνήθως σε χαμηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα, ανάλογα με τη σοβαρότητα του υπερθυρεοειδισμού. Παράλληλα, μετρώνται οι ορμόνες Τ3 και Τ4, οι οποίες εμφανίζονται αυξημένες σε περιπτώσεις υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς. Επιπλέον, σημαντικός είναι ο έλεγχος για αντιθυρεοειδικά αυτοαντισώματα, όπως τα TRAb (αντισώματα έναντι των υποδοχέων της TSH), anti-Tg (αντισώματα κατά της θυρεοσφαιρίνης) και anti-TPO (αντισώματα έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης), τα οποία συμβάλλουν στη διάγνωση και την κατανόηση της αιτίας του προβλήματος.

Στον απεικονιστικό έλεγχο, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς αποτελεί σήμερα την πιο βασική εξέταση, καθώς παρέχει πληροφορίες για τις διαστάσεις και την υφή του αδένα, την παρουσία όζων, την αγγείωσή του και τυχόν κατάδυση στο μεσοθωράκιο. Ταυτόχρονα, εξετάζεται και ο τράχηλος για πιθανά συνοδά παθολογικά ευρήματα, όπως τραχηλική λεμφαδενοπάθεια ή αδένωμα παραθυρεοειδούς.

Το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς χρησιμοποιείται πλέον σε περιορισμένες περιπτώσεις, κυρίως για τη διερεύνηση πιθανών τοξικών αδενωμάτων, όπου δίνει την χαρακτηριστική εικόνα της «Ιαπωνικής σημαίας». Η επιλογή της κατάλληλης απεικονιστικής εξέτασης βασίζεται στα ευρήματα και στις ανάγκες κάθε ασθενούς.

Μύθος ή Αλήθεια; Η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να γίνει με φάρμακα, χειρουργείο ή ραδιενεργό ιώδιο.

Αλήθεια

Οι θεραπευτικές επιλογές ποικίλουν και η θεραπευτική αντιμετώπιση εξατομικεύεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα ευρήματα στον κάθε συγκεκριμένο ασθενή. Οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές είναι:

Η πρώτη γραμμή θεραπείας συνήθως είναι τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα, τα οποία μειώνουν τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών, βοηθώντας στην αποκατάσταση της ισορροπίας στον οργανισμό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση μέσω θυρεοειδεκτομής, η οποία προσφέρει άμεση και οριστική λύση με σύντομη νοσηλεία. Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται όταν δεν είναι δυνατή η ρύθμιση του υπερθυρεοειδισμού με φαρμακευτική αγωγή, σε περιπτώσεις πολλαπλών υποτροπών, ή όταν εμφανίζονται σοβαρές παρενέργειες από τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα, όπως ακοκκιοκυτταραιμία, ηπατοτοξικότητα ή δερματικές αντιδράσεις. Επιπλέον, η χειρουργική θεραπεία προτείνεται σε ασθενείς με σημαντική διόγκωση του θυρεοειδούς, που μπορεί να προκαλεί συμπτώματα από πίεση γειτονικών οργάνων, καθώς και όταν υπάρχει υποψία κακοήθειας.

Τέλος, υπάρχει και η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.

Μύθος ή Αλήθεια; Αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, ο υπερθυρεοειδισμός δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας.

Μύθος.

Αν ο υπερθυρεοειδισμός διαγνωστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί σωστά, οι ασθενείς που πάσχουν από την νόσο μπορεί να συνεχίσουν να διάγουν μία φυσιολογική ζωή.

Αντίθετα, χωρίς τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση, οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό κινδυνεύουν να παρουσιάσουν σοβαρές δυνητικά επιπλοκές. Αυτές περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως αρρυθμίες και καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και οστικές βλάβες, όπως οστεοπενία και οστεοπόρωση. Επιπλέον, μπορεί να προκληθεί θυρεοτοξική κρίση — μια επείγουσα και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, η οποία συμβαίνει σε αρρύθμιστους ασθενείς όταν υποβληθούν σε έντονο στρες, όπως μετά από σοβαρό τραυματισμό ή επείγουσα χειρουργική επέμβαση που δεν σχετίζεται με τον θυρεοειδή.

Συνοψίζοντας

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μία συχνή ενδοκρινοπάθεια, με κλινικές εκδηλώσεις που μπορεί να ποικίλουν σε βαρύτητα. Έχει ιδιαίτερη σημασία η έγκαιρη διάγνωση που σήμερα είναι εύκολη με τον κατάλληλο διαγνωστικό έλεγχο. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερθυρεοειδισμού γίνεται με συγκεκριμένα βήματα.

Το ‘κλειδί’ για την βέλτιστη έκβαση του ασθενούς είναι η στενή συνεργασία του ασθενούς με μία ομάδα γιατρών εξειδικευμένων στις παθήσεις του θυρεοειδούς, στην οποία κεντρικό ρόλο κατέχει ο ενδοκρινολόγος και ο χειρουργός θυρεοειδούς. Με τις θεραπευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες σήμερα επιτυγχάνεται εύκολα η ίαση του ασθενούς, διατηρώντας υψηλή την ποιότητα της ζωής του.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Χειρουργό Ενδοκρινών Αδένων (Θυρεοειδούς-Παραθυρεοειδών), κ. Γιώργο Σακοράφα, ΜD, PhD.

Για αναλυτική ενημέρωση μπορείτε να απευθύνεστε στον ιατρό στα τηλέφωνα 210 7487318 & 697 706 8223.

Ο κος Σακοράφας είναι Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε επί 5.5 έτη στην 4η Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟ) και στη συνέχεια υπηρέτησε επί 5ετία ως Συντονιστής Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στο Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ». Διαβάστε το πλήρες βιογραφικό του εδώ.

Η χειρουργική θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών αποτελεί την εξειδίκευσή του. Η εμπειρία του στις επεμβάσεις θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών (θυρεοειδεκτομή με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό, παραθυρεοειδεκτομή) αποτυπώνεται τόσο σε κλινικό, όσο και σε ακαδημαϊκό/ερευνητικό επίπεδο. Η ενασχόλησή του με τη χειρουργική θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών είναι συστηματική, μακρά και σε βάθος.