Αλλά, όπως συμβαίνει σε κάθε θεσμό μεγάλου βεληνεκούς, έτσι και σ’ αυτόν, η πλήρης αποδοχή του σαν κάτι το αναγκαίο δεν είναι πάντα αυτονόητη. Για την ακρίβεια, η πλήρης αποδοχή θα φάνταζε αδιανόητη - και δείγμα, μάλιστα, ότι κάτι δεν πάει καλά. Συνήθως, καθετί το μεγάλο, το καινούριο, το καινοτόμο, το άγνωστο, το μεγαλεπήβολο, φέρεται με την «κατάρα» να αμφισβητείται, να δημιουργεί αντιδράσεις και να προκαλεί ποικίλα σχόλια. Ντύνεται με μία μεγάλη αντίθεση μεταξύ αυτών που το λατρεύουν κι αυτών που λατρεύουν να το μισούν... και πορεύεται έτσι μέχρι το τέλος. Ο κανόνας, όμως, της λύτρωσης και της κάθαρσης υφίσταται πάντα, καθώς όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος - και μέχρι τότε, μόνο οι εκτιμήσεις και οι εικασίες πρωταγωνιστούν, παραμένοντας παρά ταύτα μόνο εκτιμήσεις και εικασίες.
Για να μην τίθενται, όμως, τα πράγματα μονοδιάστατα και δημιουργηθεί η εντύπωση πως απλά επιδιώκεται να κατηγορηθούν όσοι παρουσιάζονται καχύποπτοι για τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, πρέπει να πούμε πως η επιφύλαξη στην υποψηφιότητα της Καλαμάτας είναι εν μέρει λογική. Μην ξεχνάμε πως ο τίτλος έχει ήδη δοθεί στην Ελλάδα άλλες τρεις φορές, και όχι με ιδιαίτερη επιτυχία, ειδικά την τελευταία φορά, όταν φιλοξενήθηκε στην Πάτρα το 2006. Γιατί, λοιπόν, η Καλαμάτα να μην επιβεβαιώσει αυτόν τον κανόνα της μη επιτυχίας και να μην μπει στην ιστορία του θεσμού ως μια ακόμα πόλη που δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί σωστά την ευκαιρία που της δόθηκε;
Αρχικά, η ίδια η διαδικασία είναι πλέον εντελώς διαφορετική: Ο θεσμός έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα και δεν γίνεται με απευθείας ανάθεση, όπως παλαιότερα, ενώ η αξιολόγηση γίνεται από δωδεκαμελή Επιτροπή Αξιολόγησης, η οποία κρίνει βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. (Τα κριτήρια αυτά έχουν αναλυθεί σε προηγούμενα άρθρα). Αυτομάτως, αυτό θέτει σε εντελώς διαφορετική βάση τη φιλοξενία του θεσμού στην Ελλάδα το 2021.
Επιπλέον, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το θέμα της τεχνογνωσίας: Αλλα ήταν τα δεδομένα κάποτε και άλλα τώρα. Ζούμε στην εποχή που η γνώση ταξιδεύει με μεγάλη ταχύτητα, και φυσικά αυτό είναι κάτι που βοηθάει στο να μάθουμε από τα λάθη των προηγούμενων, να παραδειγματιστούμε από εκείνους που τα κατάφεραν και να θέσουμε, έτσι, σε σταθερή βάση το «κτίσμα» της υποψηφιότητας.
Επιπρόσθετα, ο ίδιος ο χαρακτήρας του θεσμού έχει αναδιαμορφωθεί: Δεν πρόκειται πια μόνο για ένα μεγάλο γεγονός, στη διάρκεια του οποίου θα «λάμψει» μια πόλη για ένα χρόνο κι ύστερα τα φώτα της θα σβήσουν· αλλά για μία αφετηρία με πολιτιστικές εκδηλώσεις που θα παραδώσουν στην πόλη δυνατότητες οι οποίες θα αξιοποιηθούν σε βάθος χρόνου και θα της δώσουν έναν ουσιαστικό, πολιτιστικά, χαρακτήρα. Για να επιτευχθεί αυτό, η Επιτροπή Αξιολόγησης ελέγχει τη διαδικασία της υλοποίησης, μέχρι και το έτος που θα φιλοξενηθεί ο θεσμός. Στην περίπτωση μάλιστα που κρίνει πως η διαδικασία δεν προχωράει όπως ορίζει ο ανάλογος προγραμματισμός, έχει δικαίωμα να αφαιρέσει τον τίτλο από την πόλη, με αποτέλεσμα να μην δοθεί το έπαθλο των 1,5 εκατομμυρίων ευρώ - διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιοτική διεξαγωγή του θεσμού.
Γιατί η Καλαμάτα, λοιπόν;
Γιατί ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα καλό χαρτί για την πόλη. Γιατί ίσως κάθε είδους σύγκριση με το παρελθόν είναι ανούσια, αφού μιλάμε για κάτι το οποίο επί της ουσίας συμβαίνει για πρώτη φορά και δεν μας έχει δείξει ακόμα τη δυναμική του.
Γιατί αν σκεφτούμε πέρα από όσα έχουμε δει στο παρελθόν, ίσως η πρόκληση αυτή να φέρει -εκτός της αμφισβήτησης και της καχυποψίας- και κάτι ακόμα: ένα ερωτηματικό. Εκείνο το ερωτηματικό που δεν κρύβει μια προκατειλημμένη διάθεση σε καθετί που δεν ακολουθεί τα συνηθισμένα, αλλά επιτρέπει στην κριτική σκέψη να κάνει τη δουλειά της, χωρίς να παρεμποδίζεται από δαιμόνια που την εμποδίζουν να προχωρήσει - κι αφήνει ανοιχτό ένα παραθυράκι, ώστε να μπει, αν τύχει, το «καινούργιο φως».
Γραφείο Υποψηφιότητας "KALAMATA:21"
