Είναι εθνική ανάγκη να κατανοήσει το πολιτικό σύστημα πως για κάποιους τομείς το περιβάλλον πρέπει να σταθεροποιηθεί, αλλιώς οποιαδήποτε πρόταση για διέξοδο από την κρίση δεν θα έχει καμιά αξία. Αυτό σημειώνει, μιλώντας στην “Ε” ο πολιτικός μηχανικός Παναγιώτης Μουντανέας, πρόεδρος στην Αντιπροσωπεία Πελοποννήσου του ΤΕΕ. Υπογραμμίζει δε, με αφορμή την τρέχουσα κινητοποίηση του τεχνικού κόσμου, ότι «σήμερα που διακυβεύεται το αύριο των μηχανικών, το ΤΕΕ παρεμβαίνει».
1. Γιατί ο τεχνικός κόσμος της Ελλάδας βρίσκεται «στο πόδι»;
«Επειδή, α) με την απόφαση εφαρμογής των κλιμακωτών αυξήσεων των ασφαλίστρων επιβάλλονται στους μηχανικούς που έλαβαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1993 τέτοιες αυξήσεις που οι περισσότεροι δεν θα μπορέσουν να καταβάλουν και τίθενται εκτός επαγγέλματος ή εξωθούνται στη μετανάστευση, β) Η οριζόντια φορολόγηση από το πρώτο ευρώ με ποσοστό 28%, αθροιζόμενη με τα ασφάλιστρα και το κόστος λειτουργίας του γραφείου, δεν αφήνει κανένα ''υπόλοιπο'' στους μηχανικούς για να ζήσουν, γ) η ένταξή μας στον ΕΟΠΥΥ αφ’ ενός θα υποβαθμίσει την ιατροφαρμακευτική μας κάλυψη και αφ’ ετέρου θα εξανεμίσει μεγάλο μέρος του αποθεματικού του ταμείου μας».
2. Τι ζητεί ο τεχνικός κόσμος, δεδομένης και της δύσκολης κατάστασης στην πατρίδα μας;
«Τα μέτρα που λαμβάνονται δεν κατατείνουν, ούτε στη μείωση των ελλειμμάτων, ούτε σε περιορισμό των δαπανών. Ζητάμε άσκηση ορθολογικής πολιτικής, με γνώμονα το συμφέρον του ελληνικού λαού και όχι το συμφέρον του κεφαλαίου, εγχώριου ή ξένου».
3. Θεωρείτε ότι το ΤΕΕ άργησε να αναλάβει πρωτοβουλία για μαζική κινητοποίηση του τεχνικού κόσμου;
«Οχι, το ΤΕΕ έπαιρνε πρωτοβουλίες όποτε χρειαζόταν, είτε για να ανατρέψει πολιτικές, είτε για να προτείνει άλλες, τιμώντας έναν από τους σκοπούς της ύπαρξής του, αυτόν του τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας. Σήμερα που διακυβεύεται το αύριο των μηχανικών, παρεμβαίνει με πιο ηχηρό και έντονο τρόπο, τιμώντας έναν άλλο σκοπό, να μεριμνά για την απασχόληση, την κοινωνική ασφάλιση και την προαγωγή και προστασία του κύρους των μελών του».
4. Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα οι μηχανικοί στη χώρα μας;
«Η συντριπτική πλειοψηφία λιμοκτονεί, σε ένα περιβάλλον με σχεδόν μηδενική οικοδομική δραστηριότητα, με ανύπαρκτο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και τις ιδιωτικές επενδύσεις στο κατώτερο επίπεδο της νεότερης ελληνικής ιστορίας».
5. Ισχύει ότι υφίσταται δραματική μείωση των εγγραφών νέων μηχανικών στο ΤΕΕ;
«Ο μέσος όρος των νέων εγγραφών για τα τελευταία πολλά έτη είναι 4.300 ανά έτος. Εφέτος οι νέες εγγραφές είναι 1.595».
6. Εχει η χώρα μας «υπερπαραγωγή» μηχανικών;
«Καμία κυβέρνηση στη χώρα μας και για κανένα γνωστικό αντικείμενο ή επιστημονικό πεδίο δεν συσχέτισε την ''παραγωγή'' επιστημόνων με τις ανάγκες των τριών βασικών τομέων της παραγωγής, ούτε έλαβε υπόψη τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των ΑΕΙ, κωφεύοντας στις παροτρύνσεις του ΤΕΕ, Πανεπιστημίων και άλλων φορέων. Μέσα σε αυτό το κάδρο είμαστε και οι μηχανικοί (ΑΕΙ και ΤΕΙ) και παρόλο που δεν υπάρχουν μετρήσεις, φαίνεται ότι είμαστε περισσότεροι από όσους χρειάζεται η χώρα».
7. Η αποχή από τις δημοπρατήσεις έργων του Δημοσίου, δεν έρχεται σε αντίθεση με το αίτημα για διεύρυνση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων;
«Η αποχή από τις δημοπρασίες δεν καταργεί, ούτε αναστέλλει, το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Απλά το αναβάλλει για μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς καμιά συνέπεια στην ανάπτυξη, αφού η αναβολή -συγκριτικά με τον χρόνο που ροκανίζει η γραφειοκρατία- παραγωγής δημόσιων έργων είναι μηδαμινή ζημία. Το ΤΕΕ έχει αναλύσει επαρκώς την αξία και τον αναπτυξιακό χαρακτήρα του ΠΔΕ και μάλιστα σε αντιδιαστολή με τις ΣΔΙΤ, που στην ουσία είναι δανεισμός από τις επόμενες γενιές».
8. Υπάρχουν προτάσεις του ΤΕΕ για διέξοδο από την κρίση, που να αφορούν το γενικότερο σύνολο και να μην εστιάζουν ειδικά στον τεχνικό κόσμο;
«Το επενδυτικό κλίμα στην χώρα μας, αντί για ελκυστικό είναι απωθητικό, λόγω νομικής αστάθειας, γραφειοκρατίας, πινγκ-πονγκ αρμοδιοτήτων. Είναι εθνική ανάγκη να κατανοήσει το πολιτικό σύστημα πως για κάποιους τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, η χρήση γης, η φορολογία εσόδων, το περιβάλλον πρέπει να σταθεροποιηθεί, αλλιώς οποιαδήποτε πρόταση για διέξοδο από την κρίση και βεβαίως και αυτές του ΤΕΕ δεν θα έχουν καμιά αξία».
9. Το ΤΕΕ αποτελεί θεσμικό σύμβουλο της Πολιτείας, εξακολουθεί να διατηρεί αυτό τον ρόλο;
«Ο ρόλος αυτός ασκείται κυρίως μέσα από την άμισθη εκπροσώπησή μας σε επιτροπές και συμβούλια που παίρνουν σημαντικές αποφάσεις. Ετσι ο ρόλος διατηρείται, παρά τις προσπάθειες για το αντίθετο αρκετών ''φωστήρων'' της πολιτικής σκηνής. Η κορωνίδα των προσπαθειών είναι η τροπολογία μεταφοράς του πόρου υπέρ ΤΕΕ και υπέρ ΕΜΠ που συζητά η Βουλή αυτές τις ημέρες, η οποία είναι de facto κατάργηση του ''ενοχλητικού'' ΤΕΕ».
10. Βασικοί κλάδοι της οικονομίας, όπως αυτός της οικοδομής, φαίνεται να υποφέρουν. Υπάρχει γιατρειά;
«Για όλα υπάρχει γιατρειά, αρκεί να βρεθεί το αίτιο που μας έφερε ώς εδώ και να εξαλειφθεί».
11. Ποιες προοπτικές μπορεί να διαμορφώσει η νέα πραγματικότητα για τον τεχνικό κόσμο;
«Η νέα πραγματικότητα δεν μπορεί να αλλάξει την σχέση μας με την παραγωγή. Μπορεί όμως -και πρέπει- να αλλάξει τις νοοτροπίες και τις τακτικές μας. Η τύχη του τεχνικού κόσμου είναι άρρηκτα δεμένη με τη ραχοκοκκαλιά της οικονομίας, που είναι τα μικρά και μεσαία δημόσια έργα και τα ιδιωτικά έργα και η λογική της ''ομάδας εργασίας'', όταν αυτά υπάρξουν, πρέπει να μπει στην ζωή μας, αλλιώς ο ανταγωνισμός με την ολιγαρχία θα μας εξαφανίσει».
12. Πολύς λόγος γίνεται για την εκτός σχεδίου δόμηση. Ποια είναι η θέση του ΤΕΕ στο ζήτημα;
«Στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις διαχρονικά, αντί για χωροταξικό σχεδιασμό, που σημαίνει δόμηση με κανόνες θεσπισμένους με σεβασμό στο περιβάλλον και γνώμονα τις αναπτυξιακές δυνατότητες κάθε χώρου, προώθησαν τη δόμηση παντού με οριζόντιες διατάξεις. Το ΤΕΕ ανέκαθεν συμβούλευε την Πολιτεία να προχωρήσει τον χωροταξικό σχεδιασμό, αντικαθιστώντας τις οριζόντιες διατάξεις περί ''εκτός σχεδίου δόμησης'' με ειδικές προβλέψεις για κάθε χώρο, αλλά οι πολιτικοί μας, ζυγίζοντας το φαινόμενο πολιτικό κόστος, διατηρούν αυτό το απαράδεκτο καθεστώς».
13. Κατά καιρούς έχει διατυπωθεί ότι μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την ανεξέλεγκτη κατάσταση με την αυθαίρετη δόμηση έχει ο τεχνικός κόσμος. Υπάρχει αλήθεια στον ισχυρισμό αυτόν;
«Δεν ξέρω εάν το μερίδιο ευθύνης είναι μικρό, μεγάλο ή πολύ μεγάλο, αλλά σίγουρα υπάρχει, καθώς κάποια αυθαίρετα δομήθηκαν με άδεια σε εικονικό τοπογραφικό, κάποια με την ανοχή και κάποια με συνενοχή».
14. Το ΤΕΕ έχει κατηγορηθεί κατά καιρούς ότι σε κάποιες περιπτώσεις -όπως τα αυθαίρετα ή ενδεχόμενες κακοτεχνίες σε δημόσια έργα-, λειτουργεί περισσότερο ως συντεχνία παρά ως επιστημονικός φορέας. Συμβαίνει πράγματι αυτό;
«Οχι, αυτό δεν συμβαίνει και απόδειξη του ισχυρισμού είναι ότι στην θέσπιση ποινών κατά μηχανικών που ενδεχομένως συνεργήσουν στην κατασκευή αυθαιρέτων, το ΤΕΕ δεν έφερε αντίρρηση».
15. Ο μηχανικός πρέπει να είναι πρώτα επιστήμονας και μετά δημόσιος υπάλληλος;
«Ο μηχανικός, είτε δημόσιος, είτε ιδιωτικός υπάλληλος, είτε αυτοαπασχολούμενος, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά ότι είναι επιστήμονας, γιατί η δουλειά του, όποιος και να είναι ο ρόλος του στο τεχνικό έργο, πέρα από την οικονομία και την λειτουργικότητα, έχει να κάνει και με την ασφάλεια των χρηστών».
16. Υπάρχει καταγεγραμμένη αύξηση της ανεργίας στον τεχνικό κόσμο στη χώρα μας;
«Οχι, γιατί αν δεν είμαστε υπάλληλοι θεωρούμαστε αυτοαπασχολούμενοι και δεν προσμετρούμαστε στους ανέργους, ακόμα και αν δεν διατηρούμε γραφείο».
17. Υπάρχουν μηχανικοί που υποχρεώνονται να φύγουν από την Ελλάδα για να βρουν δουλειά;
«Δυστυχώς ναι και οι περισσότεροι από αυτούς είναι ό,τι πιο λαμπερό, αξιόλογο και πολύτιμο έχουμε: Είναι οι νέοι που αποφοιτούν τώρα, που σχεδόν στο σύνολό τους, δυστυχώς, ''την ψάχνουν'' στο εξωτερικό».
18. Το κομματικό στοιχείο φαίνεται να υπάρχει έντονο στο ΤΕΕ. Βοηθά αυτό στη διαμόρφωση μιας κοινής στάσης, σε καίρια ζητήματα;
«Το κόμμα είναι ένας θεσμός του εποικοδομήματος της κοινωνίας και ένας άλλος είναι το ΤΕΕ και φυσικά οι άλλοι φορείς. Κάθε φορά που κάποιοι λειτουργούν σε έναν θεσμό, π.χ. στο ΤΕΕ, με γνώμονα το συμφέρον ενός άλλου θεσμού, π.χ. του κόμματος, τότε ο χαμένος είναι ο ίδιος ο θεσμός. Ο κομματισμός όχι μόνο δεν βοηθάει, αλλά αντίθετα εμποδίζει τον συγκερασμό των απόψεων και φυσικά τη διαμόρφωση κοινής στάσης. Από την "ασθένεια" δυστυχώς πάσχει και το ΤΕΕ».
19. Εχει το ΤΕΕ κάποια στοιχεία για ενδεχόμενη κάμψη στην επιλογή των πολυτεχνικών σχολών από τους υποψήφιους;
«Τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται κάθε χρόνο -και ειδικά τα φετινά- δείχνουν πως κατά την επιλογή σχολών από τους υποψηφίους κυριαρχεί το κριτήριο του κόστους σπουδών και της προοπτικής απασχόλησης και όχι η κλίση ή γενικά η προτίμηση. Αυτό τείνει να γίνει κανόνας, από τον οποίο δεν ξεφεύγουν οι σχολές των πολυτεχνείων».
20. Υπάρχει «φως στην άκρη του τούνελ»;
«Πάντα στην άκρη του τούνελ υπάρχει φως, αρκεί αυτό στο οποίο βρισκόμαστε να είναι τούνελ και όχι άπατο πηγάδι».
Συνέντευξη στονΒασίλη Μπακόπουλο
Ο Π. Μουντανέας γεννήθηκε το 1957 στο Προσήλιο. Φοίτησε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της πολυτεχνικής σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στην Ξάνθη, και είναι διπλωματούχος πολιτικός μηχανικός από το 1982.
Διετέλεσε μέλος Δ.Σ. στο Σύλλογο Διπλωματούχων Μηχανικών Μεσσηνίας και για πολλές τριετίες στην Αντιπροσωπεία Πελοποννήσου του ΤΕΕ -πρόεδρός της την τρέχουσα τριετία- καθώς και αντιπρόεδρος της Δ.Ε. για δύο τριετίες. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος του Προσηλίου και αντιπρόεδρος της ΤΕΔΚ από το 1994 έως το 1998. Είναι παντρεμένος με την πολιτικό μηχανικό Μαρία Τοπάλη, με την οποία έχουν τρία παιδιά.
