Στη διεθνή διπλωματική «πιάτσα» κυκλοφορεί από μακρού η πεποίθηση ότι το Κυπριακό αποτελεί τον τέλειο τάφο όλων των μεγάλων διπλωματών. Και η πεποίθηση αυτή επιβεβαιώνεται για δεκαετίες εφ' όσον δεν έχει βρεθεί ακόμη ο μηχανισμός που θα λύσει τον γόρδιο δεσμό και θα συνενώσει το νησί αποδεσμεύοντας τις τεράστιες δυνατότητες ειρηνικής συνεργασίας, ανάπτυξης και ευημερίας. Ευκαιρίες που κρατά παγιδευμένες με τη βία η Τουρκία και υπό προϋποθέσεις είναι σε θέση να «συμπαρασύρουν» όχι μόνο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και την ευρύτερη περιοχή σε θετική κατεύθυνση. Υπό το πρίσμα και το διακύβευμα αυτό κατά νου η τελευταία αποτυχία επίτευξης συμφωνίας, με αποκλειστική ευθύνη της Αγκυρας, έρχεται να προσθέσει ένα ακόμη καίριο σε μια μακρά αλυσίδα «αποτυχιών». Αποτυχίες όμως που αν θεωρηθούν με πιο νηφάλια και αναλυτική ματιά χωρίς να έχουν προσδώσει την οριστική λύση που όλοι επιθυμούμε έχει προσπορίσει πλεονεκτήματα τακτικά αλλά και στρατηγικά. Θα ήταν ασφαλώς ανόητο να μιλήσει κανείς για επιτυχία στο Κυπριακό ζήτημα. Εξ ίσου όμως ανόητο θα ήταν να αγνοήσει και την τεράστια διπλωματική προσπάθεια που έχουν αναλάβει Αθήνα και Λευκωσία από το 1974 καταφέρνοντας παρά τα αναπόφευκτα ίσως λάθη να εξουδετερώσουν σε ορισμένες περιπτώσεις τα ολέθρια αποτελέσματα της τραγικής προδοσίας της χούντας, που άνοιξε διάπλατα τις πύλες στον Αττίλα, προσφέροντας την Κύπρο ανυπεράσπιστη στην Αγκυρα. Εκτοτε ο ελληνισμός με σκληρή και αδιάλειπτη προσπάθεια έχει διατηρήσει την Κυπριακή Δημοκρατία κράτος-μέλος των Ηνωμένων Εθνών. Οι Κύπριοι με σπάνια αποφασιστικότητα, σκληρή και επίμονη δουλειά και πείσμα κατάφεραν παρά το τεράστιο πλήγμα της απώλειας του 40% της εδαφικής τους ακεραιότητας, το ξερίζωμα του 1/3 του πληθυσμού από τις πατρογονικές του εστίες και της απώλειας πάνω του 60% της οικονομικής τους υποδομής όχι μόνο να ξαναστήσουν την οικονομία τους αλλά να την καταστήσουν την πλέον ευημερή και ανταγωνιστική στην περιοχή. Οσο για την Τουρκία που παρά την επαίσχυντη, αντιστάσεως μη ούσης ελέω χούντας, στρατιωτική επικράτηση καταδικάστηκε σύμφωνα με ρήση που αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Καραμανλή να γίνει «όμηρος της Κύπρου» ακολουθώντας σταθερά μια αναχρονιστική και εν τέλει όχι ιδιαίτερα έξυπνη νεοοθωμανική πολιτική με βάση της συνταγής την απειλή προσφυγής στη βία. Τέλος η Αθήνα και η Λευκωσία με μια σπάνια προσήλωση σε διπλωματικό στόχο πέτυχαν την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση σημειώνοντας μια στρατηγικού χαρακτήρα επιτυχία που έθεσε τις προϋποθέσεις, όχι όμως βεβαιότητα, ανατροπής των κρίσιμων ορών του Κυπριακού.
Αναφέρω τα ανωτέρω γιατί η κοινή γνώμη εύκολα αποπροσανατολίζεται, απογοητεύεται και πιέζει προς κατευθύνσεις που κυριαρχούνται περισσότερο από το θυμικό, που συνήθως προσφέρει στιγμιαία ανακούφιση χωρίς να λύνει το πρόβλημα στον αντίπαλο χωρίς κόπο πλεονεκτήματα.
Η τελική κατάληξη του Κυπριακού είναι ανοικτή και αυτό αποτελεί, κατά κατάχρηση του όρου, «επίτευγμα» για την πλευρά μας που με κόπο το διατηρεί ανοικτό παρά τις αφόρητες πιέσεις. Δεν ανήκω σε όσους θεωρούν ότι ο χρόνος πιθανό να είναι υπέρ μας. Θεωρώ όμως ότι θα ήταν τεράστιο σφάλμα αν από «κόπωση», συναισθηματισμούς ή πίεση των μαχητικών μειοψηφιών απεμπολήσουμε ό,τι με τόσο κόπο έχουμε κτίσει. Εχω εκπαιδευθεί να προσεγγίζω το Κυπριακό σαν μια μακρά παρτίδα σκάκι που πρέπει να αποσυνδεθεί από στενά χρονικά πλαίσια που μονίμως προωθούν οι Τούρκοι που βιάζονται να καρπωθούν οριστικά τα οφέλη της επαίσχυντης «στρατιωτικής επιτυχίας» που τους πρόσφερε η χούντα.
Η διατήρηση ζωντανής της ειρηνευτικής διαδικασίας με τα Ηνωμένα Εθνη από ευνοϊκότερη αφετηρία πρέπει να είναι ο στόχος μας μέχρι την τελική δικαίωση του αγώνα. Η προ εβδομάδος ευρύτατη συναίνεση που σημειώθηκε στη Βουλή των Ελλήνων αποτελεί καλό οιωνό.
