Στη συνέχεια ο κ. Αλ. Χαρίτσης εμφανίζεται αισιόδοξος ότι με τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ μπορεί να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα στην ανάσχεση της τάσης φυγής στο εξωτερικό νέων πτυχιούχων, και σημειώνει ότι χωρίς αυτό το ανθρώπινο δυναμικό δε νοείται αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.

- Με το τέλος του 2015 ολοκληρώθηκε το ΕΣΠΑ. Απορροφήθηκαν όλα όσα προβλέπονταν ή χάθηκαν χρήματα; 

«Χρειάστηκε σκληρή και καλά οργανωμένη δουλειά για να καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε την προγραμματική περίοδο 2007-2013, με πλήρη απορρόφηση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων, κατακτώντας πρωτιά στην ΕΕ των 28. Μέσα σε 3 μόλις μήνες πετύχαμε χρηματοδοτική ένεση ύψους 5 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία, ξεπερνώντας τον αισιόδοξο στόχο των 4,5 δισ. μέχρι το τέλος του 2015 που είχαμε θέσει στις προγραμματικές δηλώσεις. Από τον Ιανουάριο που αναλάβαμε, προχωρήσαμε εντατικά στην εξυγίανση των προγραμμάτων προκειμένου να αντιστρέψουμε την κακή εικόνα των προγραμμάτων που παραλάβαμε. Υπήρχαν εντάξεις έργων που ξεπερνούσαν τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό κατά 6 δισ. ευρώ. Με λίγα λόγια, δηλαδή, μας κληροδοτήθηκε ένα εν δυνάμει νέο δημόσιο χρέος που θα έφτανε το ύψος ενός ετήσιου προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Εμείς καταφέραμε να ανατρέψουμε αυτή την εικόνα. Ετσι δεν χάθηκαν ευρωπαϊκοί πόροι και δεν επιβαρύνθηκε ο εθνικός προϋπολογισμός. Παράλληλα, εξασφαλίσαμε πρόσθετη ρευστότητα και ευνοϊκές ρυθμίσεις ύστερα από επίπονη διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ιδιαίτερα δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες. Απορροφήσαμε, λοιπόν, όλα τα λεφτά που προβλέπονταν και δεν χάσαμε ούτε ένα ευρώ».

- Επιασε τόπο το προηγούμενο ΕΣΠΑ;  

«Η προγραμματική περίοδος 2007-13 δεν αξιοποιήθηκε με τον καλύτερο τρόπο, καθώς ο σχεδιασμός που ακολουθήθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις χαρακτηρίστηκε από αποσπασματικότητα και σε αρκετές περιπτώσεις πελατειακή λογική ως προς την ένταξη των έργων. Πολλά έργα ελέγχονται για τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητά τους, καθώς και για τους τρόπους με τους οποίους επελέγησαν. Το ζήτημα είναι από 'δώ και πέρα, με το νέο ΕΣΠΑ, κάθε ευρώ που θα δαπανάται να είναι προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας».

- Με τα έργα του ΕΣΠΑ που δεν ολοκληρώθηκαν μέσα στο 2015 τι θα γίνει; Θα συνεχιστούν απορροφώντας χρήματα από το νέο ΕΣΠΑ ή θα χρειαστεί να εκταμιευτούν και εθνικοί πόροι;

«Παρά την προβληματική κατάσταση που παραλάβαμε, εξασφαλίσαμε σημαντικό αδιάθετο υπόλοιπο στο νέο ΕΣΠΑ για την υλοποίηση νέων έργων με βάση τον δικό μας αναπτυξιακό σχεδιασμό - και παράλληλα διασφαλίσαμε την όσο το δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση των εθνικών πόρων. Κάποια έργα της περασμένης περιόδου μεταφέρθηκαν στο νέο ΕΣΠΑ, διότι εάν δεν ολοκληρώνονταν θα έπρεπε να επιστρέψουμε ευρωπαϊκά χρήματα. Τα έργα αυτά συμβαδίζουν κατά κύριο λόγο με τη νέα αναπτυξιακή πορεία που χαράσσει η κυβέρνηση. Για όσα έργα δεν μπορούσαν να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ ή να επανενταχθούν, έχουμε προβλέψει χρηματοδοτικές λύσεις, ώστε να ολοκληρωθούν με ασφάλεια από εθνικούς πόρους μέχρι και το 2017. Για τη νέα χρονιά προβλέπεται να διατεθούν από το ΠΔΕ πόροι συνολικού ύψους 6,75 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 6 δισ. αφορούν το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και τα υπόλοιπα το εθνικό. Το ποσό αυτό επαρκεί για να χρηματοδοτήσει το 2016 τόσο τη νέα προγραμματική περίοδο όσο και τις ανάγκες ολοκλήρωσης των παλιών έργων». 

- «Το νέο ΕΣΠΑ στοχεύει σε έργα με πολλαπλασιαστικά οφέλη που να έχουν το οικονομικό αποτέλεσμα που θέλουμε και να εντάσσονται σε έναν συνολικό σχεδιασμό», τονίσατε στην Καλαμάτα. Ποια είναι αυτά τα έργα; 

«Η λογική αυτή αφορά όλα τα έργα. Θέλουμε να σταματήσει το μοντέλο των διάσπαρτων παρεμβάσεων που σας είπα και παραπάνω. Δίνουμε έμφαση σε έργα που εντάσσονται σε έναν συνολικό σχεδιασμό. Ενα μικρό, μεσαίο ή μεγάλο έργο θα εντάσσεται σε μια περιοχή και θα συνδέεται οργανικά με το αναπτυξιακό προφίλ της, καθώς και με άλλα κατά τόπους έργα, με στόχο να σταματήσει η πολύ κακή πρακτική της υλοποίησης ασύνδετων έργων μεταξύ τους. Στον νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου, δίνουμε προτεραιότητα στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης, σε ήπιες κοινωνικά χρήσιμες υποδομές, με οικολογική προσέγγιση».

 - Μιλήσατε ακόμα για «ανοιχτή πρόσβαση της κοινωνίας στα προγράμματα του ΕΣΠΑ, με απλοποίηση των διαδικασιών». Πώς θα το πετύχετε;

«Ηδη ξεκινήσαμε να κινούμαστε σε αυτή την κατεύθυνση. Η πρακτική της προδημοσίευσης των δράσεων αποτελεί μια ακόμα καινοτομία της νέας περιόδου. Δίνει επαρκή χρόνο στους ενδιαφερόμενους να ενημερωθούν και να προετοιμαστούν για τη συμμετοχή τους σε ένα πρόγραμμα. Με τον τρόπο αυτό αναπτύξαμε ένα δίαυλο αμφίδρομης επικοινωνίας με την κοινωνία και τους φορείς της, και αξιοποιήσαμε όλα τα μηνύματα και τις προτάσεις που λάβαμε, ώστε οι προσκλήσεις να απευθύνονται σε όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο και να είναι όσο το δυνατό πιο κοντά στις ανάγκες τους. Στο πλαίσιο της απλοποίησης των διαδικασιών οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλουν πρώτα ηλεκτρονικά την αίτησή τους και όταν εγκριθεί να υποβάλουν ηλεκτρονικά όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Εξασφαλίζουμε την πρόσβαση στην πληροφόρηση για όλους και ξεπερνάμε τα γραφειοκρατικά εμπόδια, ώστε να μην υπάρχει λόγος οι ενδιαφερόμενοι να προσφεύγουν σε κάποιο σύμβουλο και να σπαταλούν σημαντικό μέρος της επιδότησης όπως συνέβαινε στο παρελθόν». 

- Τι εγγυάται ότι στο νέο ΕΣΠΑ θα πιάσουν τόπο τα χρήματα, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και θα ανασχεθεί το κύμα φυγής των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό;  

«Η ανάσχεση της τάσης φυγής στο εξωτερικό των νέων πτυχιούχων, του πλέον δυναμικού τμήματος της οικονομίας, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα. Η νέα αναπτυξιακή προσπάθεια της κυβέρνησης δεν νοείται χωρίς το νέο, επιστημονικά καταρτισμένο, ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει η χώρα. Το νέο ΕΣΠΑ στηρίζει στρατηγικούς τομείς στους οποίους οι νέοι επιστήμονες μπορούν να προσφέρουν και ενισχύει την παραγωγική και καλά αμειβόμενη εργασία. Η έμφαση αυτή είναι σαφής στις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ, που έχουν ήδη προδημοσιευτεί και των οποίων οι προσκλήσεις θα εκδοθούν στις αμέσως επόμενες ημέρες. Δράσεις που αφορούν τη στήριξη πτυχιούχων και την ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, σε τομείς που χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, καινοτομία και υψηλή προστιθέμενη αξία. Ακριβώς επειδή σχεδιάζουμε με γνώμονα τους νέους ανθρώπους που διαθέτουν γνώσεις, αλλά όχι τα απαιτούμενα κεφάλαια, προχωρήσαμε σε ενέργειες για τη διευκόλυνση της ρευστότητας. Δημιουργούμε ένα ειδικό λογαριασμό (escrow account) μέσω του οποίου οι προκαταβολές της επιχορήγησης θα τεθούν στη διάθεση των επενδυτών χωρίς την έκδοση εγγυητικών επιστολών».

 - Εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης, οι επιχειρήσεις δεν έχουν χρήματα για να αντικαταστήσουν τον κεφαλαιουχικό τους εξοπλισμό. Υπάρχει πρόβλεψη στο νέο ΕΣΠΑ για αντικατάσταση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού; 

«Σαφώς υπάρχει η συγκεκριμένη πρόβλεψη στις δράσεις του νέου ΕΣΠΑ. Δεν περιορίζεται μόνο σε επιδότηση για την αντικατάσταση του υφιστάμενου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, αλλά προβλέπει ενίσχυση και για την επέκτασή του. Στο πλαίσιο της επικείμενης δράσης "Αναβάθμιση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων" θα είναι δυνατή η αντικατάσταση και επέκταση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού υφιστάμενων επιχειρήσεων. Η δράση αυτή στοχεύει στον τεχνολογικό και εμπορικό εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, την υιοθέτηση της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), την αύξηση του βαθμού τυποποίησης και πιστοποίησης των προϊόντων, την ανάπτυξη ποιοτικά ολοκληρωμένων υπηρεσιών, τη βελτίωση της ποιότητας προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών».

Ακούγονται πολλά για το σχέδιο επανεκκίνησης βιομηχανιών που σήμερα βρίσκονται σε αδράνεια. Τι προβλέπει ακριβώς το σχέδιο;  

«Να πούμε εξαρχής ότι πρόκειται να εξετάσουμε το ζήτημα συνολικά, καθώς το πρόβλημα των επιχειρήσεων που πτωχεύουν ή κλείνουν για άλλους λόγους είναι πολύ σημαντικό όσον αφορά το παραγωγικό δυναμικό και την απασχόληση. Για εμάς σημαντικό είναι βεβαίως να επαναλειτουργήσουν αυτές οι βιομηχανίες. Σίγουρα αρκετές επιχειρήσεις μπορούν να επαναλειτουργήσουν στην ίδια δραστηριότητα που ήταν και πριν σταματήσουν. Για άλλες όμως επιχειρήσεις ίσως χρειαστεί μια διαφοροποίηση της δραστηριότητάς τους ή ακόμα και αλλαγή του επιχειρηματικού τους μοντέλου. Να επαναλειτουργήσουν σε νέα δραστηριότητα, σε νέους οικονομικούς τομείς, σε νέες αλυσίδες προστιθέμενης αξίας εφόσον είναι δυνατόν, διότι δεν θέλουμε απλά να διασώσουμε δραστηριότητες, αλλά να τις διασώσουμε εντάσσοντάς τις σε ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο. Αυτός πιστεύουμε ότι είναι ο πιο βιώσιμος τρόπος. 

Επίσης, η επαναλειτουργία αυτών των βιομηχανιών θα μπορούσε να ενεργοποιήσει έναν ολόκληρο τομέα κοινωνικής και συνεταιριστικής επιχειρηματικότητας. Βέβαια εδώ απαιτείται και ανάπτυξη του θεσμικού πλαισίου μεταβίβασης της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Ολα αυτά, μαζί με το ζήτημα της νομοθεσίας, θέλουμε να τα βλέπουμε με ολοκληρωμένο τρόπο, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα των παρεμβάσεων». 

Τι έργα να περιμένει η Μεσσηνία από το νέο ΕΣΠΑ και άλλα αναπτυξιακά προγράμματα;

«Πέρα από την αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων, την ανάπτυξη της υγιούς νεοφυούς επιχειρηματικότητας και την στήριξη των πτυχιούχων που σας ανέφερα ήδη, θα εκδοθεί άλλη μια πρόσκληση που αφορά τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση τουριστικών υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται από μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Στις παραπάνω προσκλήσεις προβλέπεται η ενίσχυση νέων και υφιστάμενων μικρών μονάδων μεταποίησης αγροτικών προϊόντων για τη στήριξη των αγροτών. Από το Τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη" πρόκειται να προκηρυχθούν δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων (ιδιωτικών αλλά και δημόσιων-δημοτικών) αλλά και δράσεις προστασίας - αναβάθμισης του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου.

Σχετικά με σημαντικά έργα υποδομών που εκκρεμούν εδώ και χρόνια σε πολλές περιοχές του νομού μας, έχουμε αναπτύξει μια καλή συνεργασία με τις αυτοδιοικητικές αρχές ώστε, έχοντας όλοι πλήρη επίγνωση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων που προσφέρουν οι διαθέσιμοι πόροι, να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό η απαραίτητη καταγραφή των αναγκών, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και η ωρίμανση των σχετικών έργων.

Επιπλέον, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, θα ενεργοποιήσουμε κονδύλια για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, μέσω ενίσχυσης της σύστασης και λειτουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων. Ακόμα, ιδιαίτερη πρόβλεψη για τη χρηματοδότηση κοινωνικών εγχειρημάτων τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα υπάρχει και στο ΠΕΠ Πελοποννήσου. 

Τέλος, σχεδιάσαμε και πρόκειται τους επόμενους μήνες να υλοποιήσουμε τη δημιουργία ενός δικτύου αλληλοσυμπληρούμενων δομών αντιμετώπισης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για τους ανθρώπους που έχουν πληγεί πιο πολύ από την οικονομική κρίση». 

 Τι είναι οι συνεργατικοί συνεταιρισμοί και οι δικτυώσεις; Πώς θα χρηματοδοτηθούν; 

«Το νέο ΕΣΠΑ θα ενισχύσει τη δικτύωση και τη συνεργασία τόσο μεταξύ επιχειρήσεων όσο και μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων (clusters), για την αξιοποίηση οικονομιών κλίμακας και έντασης γνώσης αντίστοιχα. Η πρώτη σχεδιαζόμενη δράση θα αφορά την ανάπτυξη clusters διεθνούς εμβέλειας, στηρίζοντας θεματικά και γεωγραφικά γειτνιασμένους παραγωγικούς και καινοτομικούς φορείς, καθώς επίσης meta-clusters, στηρίζοντας διατομεακές συνεργασίες δύο ή περισσότερων clusters για τη δημιουργία εγχώριων αλυσίδων προστιθέμενης αξίας στους στρατηγικούς τομείς της χώρας. 

Η παραπάνω δράση θα χωριστεί σε δύο φάσεις: Τη φάση της δημιουργίας του cluster και τη φάση της επιχορήγησης. Ο προϋπολογισμός ανά υποδομή μπορεί να φτάσει τα 2,5 εκατ. ευρώ για κάθε στρατηγικό τομέα που θα επιλεγεί, για διάρκεια 5 ετών. Στο ποσό αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται το ύψος της επιχορήγησης των εταιρειών που θα συμμετέχουν στα clusters και meta-clusters».

 Γενικότερα πώς θα προωθηθούν μέσω ΕΣΠΑ οι συνεργασίες των επιχειρήσεων; 

«Εμφαση θα δοθεί στη δημιουργία συνεργασιών σε όλα τα προγράμματα. Η προώθηση των συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών φορέων, αλλά και μεμονωμένων επιχειρηματιών αποτελεί σημαντική πολιτική προτεραιότητα, η οποία θα υλοποιηθεί με δύο τρόπους. Πρώτον, μέσα από εξειδικευμένες δράσεις για συνεργατικούς σχηματισμούς και δικτυώσεις, όπως προανέφερα, και δεύτερον με την πριμοδότηση της συνεργασίας μεταξύ των δικαιούχων σε όλες τις δράσεις στήριξης της επιχειρηματικότητας».