Μετά την ψήφιση του πρώτου πακέτου μέτρων του τρίτου προγράμματος-μνημονίου από τη Βουλή, περνάμε στη φάση της εφαρμογής τους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι παρακολουθούν με κάποια ανησυχία τις εξελίξεις. Θεωρούν ότι ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας είναι ειλικρινής στις προθέσεις του και θέλει να εφαρμόσει το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο, δεν έχουν όμως εμπιστοσύνη στους συνεργάτες του και θεωρούν ότι η κυβέρνηση έχει ήδη χάσει τον έλεγχο των οικονομικών εξελίξεων.
Μεγαλώνει ο λογαριασμός
Το πρώτο εξάμηνο του 2015 πήγε αρκετά καλά σε ό,τι αφορά στις επιδόσεις της οικονομίας γιατί είχε δημιουργηθεί μία θετική δυναμική από το 2014, επί κυβέρνησης Σαμαρά. Να θυμίσουμε ότι η οικονομία είχε μπει σε φάση ανάκαμψης, υπήρχε ένα μικρό πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα και πως οι ειδικοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προέβλεπαν δυναμική ανάπτυξη με ρυθμό 2,5% για το 2015.
Ολα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα κατασπατάλησε την οικονομική βελτίωση που είχε επιτύχει η κυβέρνηση Σαμαρά και τώρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τον λογαριασμό της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα και κυρίως της διαπραγματευτικής αποτυχίας του δίδυμου Τσίπρα-Βαρουφάκη.
Ολα πάνε χειρότερα
Στο τέταρτο τρίμηνο του 2015 και στο ξεκίνημα του 2016 θα έχουμε ενίσχυση των υφεσιακών φαινομένων. Στο σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού για το 2016 αναφέρεται ότι το 2015 και το 2016 θα έχουμε νέα μείωση του ΑΕΠ που μπορεί να πλησιάσει αθροιστικά το 4% και νέα αύξηση της ανεργίας. Την κατάσταση περιπλέκει η μεγάλη υστέρηση που παρατηρείται στα έσοδα του Δημοσίου, η οποία αγγίζει τα 5 δισ. ευρώ για το εννεάμηνο Ιανουάριος-Σεπτέμβριος. Είναι πολύ δύσκολο να καλυφθεί αυτή η υστέρηση γιατί επίκειται η αύξηση των φορολογικών βαρών στη βάση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου και κανένας δεν προβλέπει υπεραπόδοση των φόρων σε συνθήκες ύφεσης. Πιο δύσκολη θα γίνει και η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού εξαιτίας του συνδυασμού μείωσης των εσόδων του Δημοσίου και μείωσης των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων.
Η ασφαλιστική μαύρη τρύπα μεγαλώνει και δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί με δανεικά εφόσον οι πιστώσεις που δίνονται στην Ελλάδα δεσμεύονται σε ποσοστό 80%-90% στη διαχείριση του χρέους και στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Η κακή οικονομική κατάσταση εξηγεί και την αυστηρότητα με την οποία κρίνεται η προοπτική των ελληνικών τραπεζών και προσδιορίζονται, σε υψηλό επίπεδο, οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησής τους. Το τραπεζικό σύστημα διατηρείται, παρά τις δυσκολίες, σε αρκετά καλή κατάσταση, όμως η προοπτική επιδείνωσης της οικονομίας βάζει πολύ ψηλά τον πήχη της ανακεφαλαιοποίησης.
Ελλειψη στρατηγικής
Το βασικό χαρακτηριστικό στην εφαρμογή των μνημονίων είναι η έλλειψη ολοκληρωμένης οικονομικής στρατηγικής. Το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο είναι και αυτό πρόχειρο και εισαγόμενο γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα απέφυγε να διαπραγματευτεί το περιεχόμενό του και να το προσαρμόσει, στο μέτρο του δυνατού, στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.
Το εννεάμηνο Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2015 παρατηρήθηκε μείωση των δαπανών του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων της τάξης του 40%, στα 2,1 δισ. ευρώ. Η κατάρρευση των δημοσίων επενδύσεων από το μειωμένο επίπεδο του 2014 αναδεικνύει το στρατηγικό αδιέξοδο της ελληνικής οικονομίας. Χωρίς επενδύσεις είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Με το πέρασμα του χρόνου ενισχύεται, παρά τη λιτότητα, η εξάρτηση του ΑΕΠ από τις καταναλωτικές δαπάνες. Η κατανάλωση πέφτει αλλά με βραδύτερο ρυθμό από τις επενδύσεις και αυτό κάνει την ελληνική οικονομία περισσότερο καταναλωτική, ενώ η αναδιάρθρωσή της πρέπει να στηρίζεται στην αύξηση των επενδύσεων. Το χειρότερο είναι ότι έρχεται μεγάλη μείωση της κατανάλωσης, στα πλαίσια της εφαρμογής του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, χωρίς να υπάρχει προοπτική για στήριξη της επενδυτικής προσπάθειας.
Οι αριθμοί δεν βγαίνουν, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη οικονομική στρατηγική και η κυβέρνηση μένει πίσω στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Τα πράγματα είναι δύσκολα και θα γίνουν δυσκολότερα.
Του ευρωβουλευτή της Ν.Δ. Γιώργου Κύρτσου
