Πώς να τον αφήσω απέξω; Ηταν και είναι ο αγαπημένος μου ήρωας, ο σταυροφόρος της μόρφωσης, ο γιατρός των φτωχών, ο διεθνής κοσμοκαλόγερος, ο ταμένος της πατρίδας. Το ανεκπλήρωτο ειδύλλιό του με τη Ρωξάνδρα μάλιστα είναι εμβληματικό, επιβεβαιώνοντας, νομίζω, τη θεωρία ότι ο χαρακτήρας του ανθρώπου χαράζει, ίδιος κι απαράλλαχτος, τα δημόσια όπως και τα ιδιωτικά μονοπάτια της ζωής. Ο Ιωάννης ήταν ένας μοναχικός ήρωας που βάδιζε οδηγημένος (για να μην πω φυλακισμένος) αποκλειστικά και μόνον από τις Αρχές του, και γι’ αυτό έπραττε πάντα τα "δέοντα” από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι τη στιγμή που ξεψύχησε δολοφονημένος από χέρι ελληνικό: τον εαυτό του τον χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη στην Ελλάδα, γιατί αυτό υπαγόρευσαν οι Αρχές του· τη Ρωξάνδρα δεν ήθελε να την πάρει στον λαιμό του όμως κι αυτό οι Αρχές του το διέταξαν· οι φίλοι του τον προειδοποίησαν ότι θα τον σκοτώσουν — δεν τους άκουσε, γιατί οι Αρχές του τον έκαναν κουφό· η Ρωξάνδρα τον παρακάλεσε να την πάρει μαζί του, να τον συντροφέψει καθώς ανέβαινε τον Γολγοθά του — αλλά οι Αρχές του τον ανάγκασαν να αρνηθεί. Ισως γι’ αυτό τη λέξη "Αρχές" την έγραφε πάντα με Α κεφαλαίο. Είναι τόσο σύνθετος άνθρωπος ο Καποδίστριας, τόσο "δυσανάγνωστος" από τον σημερινό αναγνώστη, που χρειάζεται "χώρο" για να αναπτυχθεί αυτός και η εποχή του ώστε να γίνει κατανοητός. Γι’ αυτό τον ξεχώρισα κι εγώ από τα υπόλοιπα “Ζευγάρια” και του αφιέρωσα ένα ολοδικό του βιβλίο. Μόνος του ήταν πάντα ο Καποδίστριας άλλωστε…» από τον πρόλογο του βιβλίου.
Η διαδρομή του Ιωάννη Καποδίστρια προς τη δόξα και τον θάνατο — από τη γέννησή του στα ενετοκρατούμενα Επτάνησα ως το τραγικό του τέλος στο Ναύπλιο. Η ιστορία του πρώτου Ελληνα κυβερνήτη, ενός μοναχικού ήρωα, που χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη τον εαυτό του στην Ελλάδα και στέγνωσε ακόμα και την καρδιά του για να ζήσει η πατρίδα του. Το πικρό ποτήρι το ήπιε συνειδητά μέχρι τέλους μόνος του, αφήνοντας «ορφανή» τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε, τη Ρωξάνδρα Στούρτζα. Δυο ερωτευμένοι που δεν ήταν γραφτό να γίνουν ζευγάρι, αλλά σφράγισαν την ιστορία της Ελλάδας.
Η Λένα Διβάνη είναι καθηγήτρια της ιστορίας εξωτερικής πολιτικής στη Νομική Σχολή Αθηνών. Εχει δημοσιεύσει 5 ιστορικές μελέτες και πολλά άρθρα για τη σύγχρονη Ελλάδα και τη σχέση της με τις Μεγάλες Δυνάμεις αλλά και τους Βαλκάνιους γείτονές της, για τις μειονότητες και τον εθνικισμό στη ΝΑ. Ευρώπη. Παράλληλα έχει δημοσιεύσει ως λογοτέχνης 10 μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων, που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν διασκευαστεί για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, έναν συγκεντρωτικό τόμο με τα θεατρικά της έργα και 4 παιδικά βιβλία. Πρόσφατα έγραψε το σενάριο και παρουσίασε τη σειρά ντοκιμαντέρ «Τα σύνορα της Ελλάδας» στο Cosmote History. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο της “Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας” (2019), το οποίο διασκευάστηκε από την ίδια σε σειρά 9 επεισοδίων, που προβλήθηκαν επίσης από το Cosmote History το 2020.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Εργων Λόγου.
