Δευτέρα, 08 Οκτωβρίου 2012 09:14

Δακρυσμένα μάτια για τα χρόνια του Ορφανοτροφείου (φωτογραφίες)

ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Οσοι γνώριζαν ανθρώπους από το Ορφανοτροφείο ήταν βέβαιοι για το κλίμα που θα επικρατούσε στην εκδήλωση. Αυτή η βεβαιότητα μεγάλωσε καθώς άκουγες την κοπέλα να αναφωνεί "αυτός είναι ο μπαμπάς μου" βλέποντας το αφισάκι ή κάποιους να συζητούν για το πειθαρχείο και για τις στιγμές που έζησαν όταν έπιασε φωτιά. Ολα αυτά σκόρπια, μέχρι να αρχίσει η ξενάγηση στο "κλουβί και τη φωλιά" όπως είναι ο ευρηματικός τίτλος του βιβλίου για το Ορφανοτροφείο Καλαμάτας. Ενας τίτλος με πολλές αναγνώσεις που ξεδιπλώθηκαν μπροστά στους τυχερούς που βρέθηκαν το Σάββατο το βράδυ στο Μουσικό Σχολείο, σε μια εκδήλωση που έφερε δάκρυα στα μάτια ακόμη και των ανυποψίαστων που βρέθηκαν σε αυτό το χώρο.

Οι συντελεστές της καταπληκτικής εκδήλωσης επέμεναν ότι η ξενάγηση έχει μεγάλο ενδιαφέρον και ήταν τυχεροί όσοι αισθάνθηκαν κάπου στο βάθος του μυαλού τους ότι κάτι πολύ σημαντικό μπορεί να συμβαίνει. Είσοδος από αυτή που έμπαιναν οι "φιλοξενούμενοι" και η υποδοχή όμορφη και θεατροποιημένη με την ιστορία του Ορφανοτροφείου που αρχικά σε άλλη περιοχή της Καλαμάτας φιλοξένησε στην αρχή ορφανά προσφυγόπουλα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα παιδιά του Μουσικού έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους για την επιτυχία της ξενάγησης και κάποια στιγμή, αφού περάσαμε από την εκφώνηση της διακήρυξης για την Ημέρα του Παιδιού στις αρχές της δεκαετίας του 1950, από μαθητή του σχολείου, φθάσαμε στη σημερινή βιβλιοθήκη. Υποδοχή με το παράπονο των ήχων του ακορντεόν, η πόρτα χτυπάει και εμφανίζεται ο δικηγόρος Θόδωρος Αθανασόπουλος. Σπασμένη φωνή που περιγράφει τα πάθη των παιδιών που βρέθηκαν σε αυτό το χώρο… Αλλά εκεί που άρχισαν όλοι να λυγίζουν ήταν όταν από τα πρώτα σκαλιά που οδηγούν στον πρώτο όροφο μίλησε για διευθυντές και διαχειριστές. Πίκρα βαθιά, περιγραφές ανατριχιαστικές, ιστορίες που δεν μπορεί να χωρέσει ο νους. Το πειθαρχείο, ο βούρδουλας, η ταπείνωση, η αδελφική αλληλεγγύη μέσα από απίστευτες ιστορίες που έζησαν τα ορφανά παιδιά σε αυτό το χώρο. Είχα ακούσει από το Θόδωρο κάποιες ιστορίες αλλά σε αυτό το χώρο έπαιρναν τις πραγματικές τους διαστάσεις, την ώρα που λίγο πιο πέρα συμπλήρωνε ένας άλλος φίλος από τα παλιά, ο Γιώργος Τσινόρεμας που μου έλεγε ιστορίες που θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει υπερβολικές έξω από αυτό το κλίμα. Με ονόματα για τη σκληρότητα, τη βαρβαρότητα και την απατεωνιά στελεχών του Ορφανοτροφείου. Αλλά και με αναφορά σε ορισμένες φωτεινές εξαιρέσεις. Και όταν τελείωσε (πιεστικά είναι αλήθεια γιατί έπρεπε να γνωρίζουν και άλλοι ζωντανά αυτή την ιστορία), η Χορωδία του Μουσικού στον πάνω όροφο ράγισε καρδιές με το τραγούδι του αποχωρισμού που έλεγαν όταν έφευγε η "παλιοσειρά". Και εκεί όσοι δεν το γνώριζαν έμαθαν πως τα παιδιά ήταν αδέρφια στις ψυχές τους.

Στον πάνω όροφο μας περίμενε ο φίλος Τζίμης Αναστασόπουλος. Για να μιλήσει με απίστευτη συγκίνηση για τη νοσοκόμα Παναγιώτα που όλοι έσπευδαν να... αρρωστήσουν για να νιώσουν το χάδι της μάνας στα μαλλιά τους. Ενας ολόκληρος όροφος πλημμυρισμένος από αγάπη για τη γυναίκα αυτή, αλλά και για τις άλλες γυναίκες, τη Σοφία που τους φρόντιζε τα ρούχα και τους συμβούλευε ακόμη και για το πλύσιμο, την Ελισάβετ που φρόντιζε ώστε με μια αλλαξιά για το χειμώνα και μια για το καλοκαίρι να είναι όλα τα παιδιά στην τρίχα. Ο στρατωνισμός ως λογική συμπεριφοράς δεν είχε μόνον απίστευτους ξυλοδαρμούς, σιωπητήρια και εγερτήρια, βούρδουλα και  πειθαρχείο. Είχε ακόμη και έναν αριθμό ραμμένο στα ρούχα για να αναγνωρίζονται τα ονόματα αυτών που το έσκαγαν. Και πολλοί δεν είχαν ονόματα, τους "βάφτιζαν" έτσι ανάλογα με το μήνα που βρέθηκαν (Νοεμβριανόπουλος) ή το σημείο που είχαν εγκαταλειφθεί (Γεφυρόπουλος) όταν επρόκειτο για έκθετα. Οσο μιλούσε ο Τζίμης η συγκίνηση κορυφωνόταν και εκδηλώθηκε με δάκρυα όταν η Χορωδία του Μουσικού τραγούδησε το απαγορευμένο τραγούδι των παιδιών:

Οταν ήμουνα τριών χρονών και πήγαινα τεσσάρω

καλύτερα μανούλα μου να μ' έδινες στο χάρο.

Τώρα που εμεγάλωσα, σ' αυτή την ηλικία

λιώνει το κορμάκι μου μες στα ορφανοτροφεία.

Ανατριχιαστικές εικόνες δοσμένες με βαθιά θλίψη από τα παιδιά, κορύφωσε τη συγκίνηση αλλά και τη συνειδητοποίηση του δράματος αυτών των παιδιών. Που ξαναβρέθηκαν στους χώρους του Ορφανοτροφείου και για την ακρίβεια πολλοί πείσθηκαν να βρεθούν μετά από δεκάδες χρόνια και μετά δεν ήθελαν να φύγουν από το κλουβί των παιδικών τους χρόνων που έγινε φωλιά δημιουργίας για τους μαθητές του Μουσικού, όπως είπε αργότερα από μικροφώνου ο παλιότερος όλων Στέλιος Καλαντωνέας.

Πολύ λιτή, όπως άρμοζε και στην περίπτωση, η παρουσίαση της προσπάθειας από τη διευθύντρια του σχολείου Αννα Φραγκιά, εξόχως συγκινημένη και παραστατική η καθηγήτρια Εύη Ντινοπούλου που σήκωσε το βάρος του εγχειρήματος, ανάμεσα στο πλήθος των ανθρώπων που παρακολουθούσαν τα όσα ξετυλίγονταν μπροστά τους η υπεύθυνη της θεατροποιημένης παρουσίασης Κατερίνα Κωνσταντινάκου, συγκινητικός ο "αδερφός" Δ. Μπεζαντές που μίλησε εκ μέρους των παιδιών που έγιναν άντρες. Λίγες κουβέντες από όλους που κράτησαν ελάχιστα για να παραχωρήσουν τη θέση τους στο "θησαυρό" του Μουσικού Σχολείου, την ορχήστρα και τη χορωδία που τραγούδησαν τρία τραγούδια γραμμένα για τα παιδιά του Ορφανοτροφείου και 6 λαϊκά τραγούδια "δεμένα" με την αίσθηση και την ψυχολογία του Ορφανοτροφείου. Μέσα σε θερμά χειροκροτήματα αγκαλιασμένοι ορισμένοι από τους "φιλοξενούμενους" του πάλαι ποτέ Ορφανοτροφείου τραγούδησαν το τραγούδι του αποχωρισμού που προέβλεπε ότι τα αδέρφια θα βρεθούν και πάλι.

Μια βραδιά ξεχωριστή που δικαίωσε εκείνους που την σκέφθηκαν και την οργάνωσαν, που έδειξε ποιο πρέπει να είναι το σχολείο και αποζημίωσε όσους βρέθηκαν σε αυτό το χώρο.