Οι σταφιδοπαραγωγοί όχι μόνον δεν εγκρίνουν την τηρουμένην πολιτικήν ως προς το ζήτημα της βελτιώσεως των τιμών της σταφίδος, αλλά έχουν και την γνώμην ότι η πολιτική αυτή, είναι καιροσκοπική αφ' ενός και αφ' ετέρου πολιτική η οποία περισσότερον από κάθε άλλον θα ζημιώσει αυτούς. Κατά τας αυτάς πληροφορίας διά την ακρίβειαν των οποίων ουδεμίαν απολύτως αναλαμβάνομεν ευθύνην, οι σταφιδοπαραγωγοί ολοκλήρου του Νομού είναι τόσον πολύ δυσαρεστημένοι και διατελούν εις τοιαύτην απόγνωσιν, λόγω της προβλεπομένης πενιχράς τιμής του μοναδικού των προϊόντος, ώστε προήλθον εις την απόφασιν, κατ' αρχήν πάντοτε, όπως συγκροτήσουν και αυτοί συλλαλητήρια διαμαρτυρίας ζητούντες από την κυβέρνησιν, όπως και οι του Πύργου, ίνα εντός ωρισμένης προθεσμίας λάβη σύντονα μέτρα προς προστασίαν πλέον αυτής της ιδίας της ζωής των.
Μάλιστα, αν αι πληροφορίαι μας είναι αληθείς, εις την Μεσσήνην και το Μελιγαλά συνήλθον προχθές το απόγευμα εις σύσκεψιν αρκετοί σταφιδοπαραγωγοί, οίτινες εμελέτησαν την ριφθείσαν υπό τινών γνώμην, περί συγκροτήσεως και εν Μεσσηνία συλλαλητήριον διαμαρτυρίας κατά της κυβερνήσεως. Οριστικαί αποφάσεις δεν ελήφθησαν, διότι πολλοί εκ των συνελθόντων υπεστήριξαν την άποψιν ότι το συλλαλητήριον των Μεσσηνίων πρέπει να συμπέση με το δεύτερον συλλαλητήριον των Πυργίων, ίνα η κυβέρνησις ευρεθή τότε προ μιας γενικής εξεγέρσεως του σταφιδοπαραγωγικού κόσμου. Η άποψις όπως το συλλαλητήριον είναι ένοπλον και συγκροτηθή εις τας Καλάμας, ούτε και συνεζητήθη καν» (340).
Και το συλλαλητήριο δρομολογείται να πραγματοποιηθεί στο Νησί: «Χθες περί ώρα 10ην π.μ. Εγένετο συγκέντρωσις των σταφιδοπαραγωγών των επαρχιών Μεσσήνης και Καλαμών εις Νησίον και εις την αίθουσαν του κινηματογράφου. Προς τους συγκεντρωθέντας ομίλησαν διάφοροι. Οι συγκεντρωθέντες αντιπρόσωποι συνεταιρισμών και κοινοτήτων, ανεγνώρισαν την ανάγκην να συγκροτήσουν παμμεσηνιακόν συλλαλητήριον εις Νησίον και προς τούτο εξέλεξαν εικοσαμελή επιτροπήν ίνα διοργανώση τούτο την προσεχή Κυριακήν περί ώραν 11ην π.μ. Οι σταφιδοπαραγωγοί θ' αξιώσουν από την κυβέρνησιν, όπως γίνουν δεκτά τα αιτήματα του συλλαλητηρίου Πύργου» (341).
Οι παραγωγοί ζητούν 3.000 δρχ. το χιλιόλιτρο για τη σταφίδα, από τη Γαστούνη μετά από συγκέντρωση διατυπώνεται το αίτημα για 2.600 δρχ. αλλά κυβέρνηση και ΑΣΟ δεν σκοπεύουν να δώσουν περισσότερο από 2.000 δρχ. (342). Ο "Ριζοσπάστης" με νέο άρθρο καλεί τους σταφιδοπαραγωγούς σε ένοπλα συλλαλητήρια καταγγέλλοντας και πάλι τους αγροτιστές του συνεδρίου Πύργου, ενώ παράλληλα τονίζει ότι οι φτωχοί σταφιδοπαραγωγοί «πρέπει να οργανώσουν τα σώματα αυτοάμυνας γιατί η Χωροφυλακή κι οι ενισχύσεις που στέλνει η κυβέρνηση δεν πάνε στον Πύργο για τιμητική φρουρά του συλλαλητηρίου. Πρέπει να οργανώσουν μαζί με την εργατιά την πάλη τους για τα δικά τους αιτήματα και όχι των αγροτιστών, κατά της κυβέρνησης των φόρων, της τρομοκρατίας, των νέων πολέμων» (343). Αντιπροσωπεία του συνεδρίου Πύργου από τους Μερκούρη και Βαρουξή συναντιέται με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Π. Βουρλούμη ο οποίος απορρίπτει ακόμη και το αίτημα για 2.600 δρχ. το χιλιόλιτρο, λέγοντας εμμέσως ότι ο ΑΣΟ δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει ένα τέτοιο αίτημα και ξεκαθαρίζοντας ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να επικουρήσει την τιμή από τον προϋπολογισμό. Η αντιπροσωπεία των σταφιδοπαραγωγών συναντιέται με τον υπουργό Εσωτερικών Γ. Σιδέρη και διαβεβαιώνει ότι «αι πληροφορίαι περί ενόπλου συλλαλητηρίου δεν ανταποκρίνονται προς τα πράγματα και ότι αι σχετικαί συγκεντρώσεις θα διεξαχθούν με παραδειγματικήν ησυχίαν» (344).
Μέσα σε αυτό το κλίμα οι σταφιδοπαραγωγοί καλούνται σε μεγάλο συλλαλητήριο στο Νησί. Σε σχετική προκήρυξη είναι εμφανής η επίδραση της απειλής καταστολής που διατυπώνουν οι κυβερνητικοί παράγοντες, ενώ από τα ονόματα φαίνεται πως το συλλαλητήριο οργανώνεται από αγροτιστές και συνεταιριστές των περιοχών Μεσσήνης και Καλαμάτας: «Σας καλούμεν όπως προσέλθετε την ερχομένην Κυριακην 3 Αυγούστου και ώραν 11 π.μ. Εις τον θερινόν κινηματογράφον Νησίου έξωθεν του Ταμείου διά να διαμαρτυρηθούμε και να φωνάξουμε ότι δεν είναι δυνατόν να ζήσουμε με 5 δραχμάς την οκά την σταφίδα που λεν να μας την πάρουν. Σας συνιστούμε δε να τηρήσουμε τάξιν παραδειγματικήν για να αποδείξουμε ότι σκοπός της συγκεντρώσεως δεν είναι η δημιουργία θορύβου, αλλά η υπόδειξις νομίμων μέτρων η εκπλήρωσις των οποίων ήθελαν συντείνει να καλυτερεύση η τιμή της σταφίδος για να μπορέσουμε και μεις να ζήσουμε και εκπληρώσουμε και τας υποχρεώσεις μας. Η συγκέντρωσις πρέπει να είναι μια ειρηνική διαμαρτυρία.
Η οργανωτική επιτροπή
Κωνστ. Φωτόπουλος (ιατρός), Αλέκος Ασποστολάκης, Γεωργ. Καπερώνης, Τάκης Δεληγιάννης, Χαρ. Χριστακόπουλος, Κωνστ. Σχινάς, Ανδρ. Παπατσαρουχάς, Νικολ. Παπαδόπουλος, Παναγ. Πανόπουλος, Περικλής Καψαλιάρης, Προκ. Παπαγεωργίου, Θεοδ. Κορμάς, Γεωργ. Δημητρακόπουλος, Χριστ. Ζαχαρόγιαννης, Ευγ. Φρούντας, Σταυρ. Γαλανάκης, Περ. Βενιζέλος» (345).
Στο συλλαλητήριο που αποτελεί καμπή για την πορεία του σταφιδικού κινήματος της Μεσσηνίας και αναδεικνύει τον Κουλαμπά σε ηγετική μορφή του κόμματος στον αγροτικό χώρο, επαναλαμβάνονται ακριβώς αυτά που έγιναν στον Πύργο: Το πάνω χέρι έχουν οι αγροτιστές, ο Κουλαμπάς (σε αντίθεση με το Δαμασκόπουλο) καταφέρνει να πάρει το λόγο αλλά τον σταματούν βιαίως, ενώ τα μέλη του ΚΚΕ που μοιράζουν προκηρύξεις συλλαμβάνονται. Και ο "Ριζοσπάστης" εξαπολύει νέα επίθεση στους αγροτοφασίστες που έχουν αναγορευτεί σε κύριο εχθρό: «Οι αγροτοφασίστες της Μεσσηνίας κάτω από την πίεση και αγανάχτηση των μαζών, κάλεσαν στις 3 τρ. συλλαλητήριο των φτωχών σταφιδοπαραγωγών στο Νησί της Μεσσηνίας. Από τις 9 το πρωί οι φτωχοί σταφιδοπαραγωγοί άρχισαν να κατεβαίνουν με μαύρες σημαίες και συνθήματα "ψωμί". Η κομμουνιστική οργάνωση τους μοίραζε προκηρύξεις υποδείχνοντάς τους τη θέση που πρέπει να πάρουν. Οι φτωχοί σταφιδοπαραγωγοί τις δέχτηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό.
Κατά τις 11 π.μ. είχαν συγκεντρωθεί περί τους 4.000 χωρικοί. Ο πλούσιος χωρικός και αγροτοφασίστας Τάκης Δεληγιάννης από το Μελιγαλά τους μίλησε μαζί με άλλους αγροτιστές Ι. Βενιζέλο και Θ. Κορμά λόγια πλούσια και παχιά. Μέσα όμως σ' όλη την αριστερή φρασεολογία, έχωσαν και την ανάγκη της νομιμοφροσύνης. Μάλιστα ο Κορμάς είπε συγκεκριμένα πως "πρέπει να δείξουμε στην πατρίδα ότι είμεθα ήσυχοι πολίτες και την υποστηρίζουμε ηθικά και υλικά". Οι μάζες όμως από κάτω φώναζαν "η πατρίδα μας θέλει μόνο για τα μακελειά".
Ο φτωχός αγρότης σ. Κουλαμπάς ζήτησε το λόγο μα οι αγροτοφασίστες παρήλκυσαν το ζήτημα για να τους δοθεί χρόνος να ειδοποιήσουν την Αστυνομία. Οταν δε ο σ. ανέβηκε στο βήμα και άρχισε να μιλάει τον τράβηξαν κάτω με το ζόρι και οι αγροτοφασίστες άρχισαν να τον χτυπούν, ενώ στη μάζα διέδιδαν ότι είναι πληρωμένος από τον ΑΣΟ και τον Τερζάκη. Η αστυνομία επενέβη και συνέλαβε τον σ. Κουλαμπά και τους σ. Μάντζαρη και Ζερμπίνο. Στο Αστυνομικό Τμήμα άρχισαν να τους βρίζουν χασισοπότες κτλ. Τέλος απέλυσαν τον σ. Κουλαμπά και κράτησαν τους δύο άλλους με την κατηγορία ότι μοίραζαν προκηρύξεις.
Οι φτωχοί αγρότες έχουν καθήκον να εντείνουν την κινητοποίησή τους κατά του κράτους και του ΑΣΟ συγχρόνως όμως και κατά των αγροτιστών από τους οποίους πρέπει να ξεκαθαρίσουν τις γραμμές τους. Αυτό αποτελεί και προϋποθετικό όρο για τη νίκη τους» (346).
Η εφημερίδα χαρακτηρίζει τον Κουλαμπά "φτωχό αγρότη" για να δικαιολογήσει τη λογική ότι οι φτωχοί αγρότες τάσσονται με το ΚΚΕ και οι πλούσιοι με τους αγροτοφασίστες. Ο Κουλαμπάς όμως ανήκε στην κατηγορία των εύπορων χωρικών, κάτι το οποίο επιβεβαιώνει ο παλαίμαχος αγροτιστής Βασ. Κωστόπουλος ο οποίος επιτίθεται (από δεξιά) σφοδρότατα στους οργανωτές του συλλαλητηρίου, δηλώνει την αντίθεσή του με τα αιτήματα του Συνεδρίου Πύργου, επιβεβαιώνει την κακοποίηση του Κουλαμπά και γράφει μεταξύ άλλων: «Κατά το συλλαλητήριον της Μεσσήνης, είχε παρασκευασθεί πάσα αποδοκιμασία κατά παντός όστις θα απετόλμα να έχει αντίθετον γνώμην προς τα υποβολιμιαίας γνώμας του συλλαλητηρίου του Πύργου και τούτο διεπιστώθη από την κακοποίησιν ενός πλουσίου μάλιστα παραγωγού εκ Πυλίας αλλά σθεναρού πολεμιστού των λαϊκών δικαιωμάτων» (347).
Αντικυβερνητική η "Σημαία" προβάλλει εκτενώς το συλλαλητήριο αλλά ταυτοχρόνως επιτίθεται κατά του Κουλαμπά και των κομμουνιστών: «Προχθές Κυριακήν εις την γείτονα Μεσσήνη έλαβε χώραν το προ ημερών αποφασισθέν συλλαλητήριον διαμαρτυρίας των σταφιδοπαραγωγών της περιφερείας κατά της κυβερνήσεως και του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού, διά των αστόχων ενεργειών τους των οποίων επήλθε η σημερινή κρίσις της σταφίδος.
Χιλιάδες σταφιδοπαραγωγών απ' όλας τας περιφερείας από πρωίας συνεκεντρούντο ες την κεντρικήν πλατείαν της πόλεως με αναπεπταμένας μαύρας σημαίας επί κεφαλής.
Η πόλις ευρίσκεται εν πραγματική αναστατώσει. Παντού ηκούντο φωνές: Ψωμί, πεινάμε, κάτω οι κλέφτες.
Την 11 π.μ. ακριβώς άπαντες οι συναθροισθέντες ανερχόμενοι εις 6.000 περίπου με τον πόνον και την αγανάκτησιν καταφανή στο πρόσωπό των, συνεκεντρώθησαν έξωθι του θερινού κινηματογράφου της πόλεως.
Πρώτος ο κ. Δεληγιάννης επετέθη χαρακτηριστικώτατα κατά της κυβερνήσεως διά την αστοργίαν και αμεριμνησίαν ην επέδειξε προς τους σταφιδοπαραγωγούς, κατέκρινε δε τας μεροληπτικάς και ασυμφόρους ενεργείας του υπουργού της Εθνικής Οικονομίας κ. Βουρλούμη κατά το εν Αθήναις σταφιδικόν συνέδριον. Ακολούθως κατηγόρησε την διοίκηση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού διά τα ασύστολα και πολλαπλά έξοδα, και την κακήν διαχείρισν του όλου ζητήματος, και εζήτησε την άμεσον απομάκρυνσιν όλων των σημερινών διοικούντων ως αποβλεπόντων εις καθαρώς ατομικά των συμφέροντα και ουχί εις τα γενικά τοιαύτα.
Μετά ταύτα και υπό το αυτό σχεδόν πνεύμα ομιλούν οι κ. κ. Ι. Βενιζέλος, Θ. Κορμάς και Α. Μπάμπαλης όστις με πειστικά λόγια, κατώρθωσε ν' αποδείξη πόσον άστοχα και ασύμφορα διά τον παραγωγικόν κόσμον ηργάσθησαν μέχρι σήμερον και εξακολουθούν δυστυχώς να εργάζονται οι διάφοροι σημαίνοντες του ΑΣΟ και της κυβερνήσεως.
Μετά ταύτα ο κ. Βενιζέλος ανέγνωσε το κάτωθι ψήφισμα το οποίον επιδοκιμασθέν διά φωνών και καταφατικών χειρονομιών επεδόθη εις τον εκεί παρευρισκόμενον Νομάρχην κ. Μαρκέλλον.
Το ψήφισμα έχει ούτως:
Σταφιδικόν συνέδριον συνελθόν την 3ην τρέχοντος εν Μεσσήνη ψηφίζει τα κάτωθι και ζητεί την άμεσον αποδοχήν τούτων παρά της κυβερνήσεως
1. Την διετήν αναστολήν εγγείου φορολογίας 75 εκατομμυρίων.
2. Την αύξησιν της τιμής του προς βιομηχανοποίησιν και παραγωγήν οινοπνεύματος παρακρατήματος δι' αυξήσεως της φορολογίας του οινοπνεύματος.
3. Την άμεσον καταγγελίαν της Ελληνογαλλικής συμβάσεως.
4. Την κατάργησιν της εσωτερικής και εξωτερικής διαφημίσεως.
5. Την κατάργησιν υπηρεσίας ΑΣΟ και σύμπτυξιν των υπηρεσιών αυτού και τον περιορισμόν προσωπικού εις το ελάχιστον χάριν οικονομιών.
6. Καθορισμόν καταστατικού γενικής συνελεύσεως και ρύθμισιν προς καλυτέραν εκπροσώπισιν εις ταύτην συνεταιρισμένων και μη.
7. Αποδοκιμάζει την διεύθυνσιν και τα αιρετά μέλη του συμβουλίου του ΑΣΟ ως συντελέσαντες κατά το πλείστον εις την σημερινήν κρίσιν και ζητεί άμεσον απομάκρυνσιν αυτών ως εχθρών της παραγωγής και την προσωρινήν εξακολούθησιν των εργασιών υπό Διοικούσης Επιτροπής εκ παραγωγών.
8. Τον καθορισμόν τιμής εξαγοράς πλεονασμάτων εις κατώτατον όριον δρχ. 2.600 κατά ενετικόν χιλιόλιτρον.
9. Την μείωσιν ναύλων και κομίστρων.
10. Την απαγόρευσιν εισαγωγής μελάσης και οινοπνεύματος.
11. Την μη μεταφοράν πλεονασμάτων παλαιάς εσοδείας εις νέαν.
12. Την κατάργησιν της συμβάσεως κοινοπραξιών.
13. Την ενεχυρίασιν σταφιδοκάρπου με μικρόν τόκον και με προκαταβολήν δραχ. 2.000 από αρχής Σεπτεμβρίου μέχρι τέλους σ. Ετους
14. Αποδοκιμάζει νόθον συνέδριον Αθηνών εις το οποίον επλαστογραφήθη η θέλησις των σταφιδοπαραγωγών.
15. Την κατάργησιν των τοπικών φόρων.
16. Την μελέτην και οργάνωσιν διαχειρίσεως υπό του Οργανισμού προς καλλιτέρευσιν της ποιότητος και συσκευασίας της σταφίδος.
17. Αξιοί από τους βουλευτάς και γερουσιαστάς Μεσσηνίας την υποστήριξιν των αιτημάτων καθώς και από τους αρχηγούς των κομμάτων.
18. Χαιρετίζει τους σταφιδοπαραγωγούς Ηλείας και τίθεται αλληλέγγυον αυτών.
Μετά την ανάγνωσιν του ανωτέρω ψηφίσματος ανεγνώσθη έγγραφον της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών και Βιοτεχνών Μεσσήνης προς την Οργανωτικήν Επιτροπήν. Εχει δε ούτως:
Ο επαγγελματικός και βιοτεχνικός κόσμος της Μεσσήνης του οποίου η τύχη είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με την τύχην του σταφιδοπαραγωγού, μετά συμπαθείας παρακολουθεί τον δίκαιον και ευγενή αγώνα και επιδοκιμάζει απολύτως ενέργειαν υμών τείνουσαν εις την καλλιτέρευσιν του παραγωγού, του μοχθούντος, του εργάτου δια την εξοικονόμησιν του ξηρού των άρτου.
Δηλοί ότι τάσσεται ανεπιφυλάκτως παρά το πλευρόν υμών έτοιμος προς πάσαν θυσίαν προς επικράτησιν των απόψεών σας.
Ο πρόεδρος Δ. Χρόνης, ο γραμματεύς Ηλ. Καλογερόπουλος.
Είτα τελευτησάντων των ρητόρων τα πλήθη διαλύονται ησύχως.
Μετά την αγόρευσιν του κ. Κορμά παρουσιάσθη εις τον προϊστάμενον της Οργανωτικής Επιτροπής άτομον τι, το οποίο εδήλωσεν ότι είναι αντιπρόσωπος των παραγωγών Πυλίας και εζήτησε να ομιλήσει επ' ολίγον και αυτός εις τα πλήθη.
Χωρίς καμμίαν αντίρρησιν και όλως ευγενώς ο κ. Δεληγιάννης το επέτρεψε, ούτος δε ανήλθεν εις το πρόχειρον βήμα και ήρχισε ομιλών.
Τα πρώτα του όμως λόγια απεκάλυψαν εις το ανωτέρω άτομον τον κομμουνιστήν Κολαμπάν, τον οποίον το πλήθος εκμανέν ήρπασε από του βήματος και παρ' ολίγον θα ελυντσάρη αν δεν επενέβαινον τα αστυνομικά όργανα, άτινα μετά δυσκολίας απέσωσαν από των χειρών του πλήθους και εν κακή καταστάσει.
Ο εν λόγω κομμουνιστής ωδηγήθη στο Αστυνομικόν Τμήμα όπου και εκρατήθη. Ο συλληφθείς Α. Κολαμπάς μετά του επίσης κομμουνιστού Ζερμπίνου οίτινες χθες την πρωίαν μετεφέρθησαν ενταύθα, διένειμον προκηρύξεις προς τους σταφιδοπαραγωγούς» (348).
(340) "Σημαία" 30/7/1930
(341) "Σημαία" 31/7/1930
(342) "Σημαία" 31/7/1930 και 2/8/1930
(343) "Ριζοσπάστης" 3/8/1930
(344) "Νεολόγος" Πάτρας 3/8/1930
(345) "Σημαία" 2/8/1930
(346) "Ριζοσπάστης" 13/8/1930
(347) "Σημαία" 6/8/1930
(348) "Σημαία" 5/8/1930
