Γιατί ο Τάσος Κουλαμπάς δεν ήταν ένας απλός αγρότης, ήταν κι ένα φωτεινό παράδειγμα: Ηταν ένας από τους πιο πλούσιους αγρότες της Καλαμάτας και έδωσε τα πάντα για το ξύπνημα και την πρόοδο της αγροτιάς. Ηταν ακόμη ένας λαμπρός και συμπαθέστατος άνθρωπος που όταν παρουσιάστηκε καλοντυμένος με τα μπλε του στο δικαστήριο θα 'λεγες ότι πάει σε χωριάτικο πανηγύρι. Και ο Κουλαμπάς έκανε στη δίκη μια έκθεση για το αγροτικό ζήτημα που το ανέπτυξε πλατειά και στο τέλος είπε πως γι’ αυτά τα δίκαια της αγροτιάς αγωνίζεται και πως σαν κομμουνιστής είναι υποχρεωμένος να βοηθήση τον φτωχό αγρότη και να τον γλυτώση από τα νύχια των εκμεταλλευτών του. Αυτά τα τελευταία δεν άρεσαν καθόλου στο δικαστήριο κι αφού μιλήσαμε κι εμείς οι δικηγόροι κι είπαμε άλλα τόσα, ο πρόεδρος του δικαστηρίου τράβηξε την απόχη του ιδιώνυμου αδικήματος και του κόλλησε ενάμισυ χρόνο φυλακή. Από τότε ο Τάσος Κουλαμπάς έγινε θρύλος και το ίνδαλμα των αγροτών της Καλαμάτας. Γιατί δεν σταμάτησε τους αγώνες του και ως την τελευταία του πνοή στάθηκε ένας τίμιος και φωτισμένος αγωνιστής της αγροτιάς” (402).
Ακολουθεί νέα δίκη και καταδίκες νέων κομμουνιστών, ενώ κατά τη διάρκεια διεξαγωγής της δίκης οι χωροφύλακες εκμεταλλευόμενοι την απασχόληση των κομμουνιστών σε αυτήν κάνουν έφοδο σε σπίτια και προχωρούν σε νέες συλλήψεις: Μετά τη δική των συντρόφων αγροτών, που, όπως είπαμε έγινε μέσα σε ατμόσφαιρα τρομοκρατίας, άρχισε η δίκη των νέων συντρόφων μας Αργ. Μπούκα, Ι. Πετρόπουλου και Μαλανδρίνου. Κατηγορούνται για παράβαση του ιδιωνύμου και αντίσταση κατά της αρχής. Ως συνήγοροι παρίστανται οι δικηγόροι Ηλίας Αντωνόπουλος των Καλαμών και Κατσουνωτός. Οι μάρτυρες κατηγορίας χωροφύλακες βεβαιώνουν ότι «περιπολούντες μίαν νύχτα… εμυρίσθησαν τους τρεις συντρόφους μας να γυρίζουν παρέα μαζύ και επειδή τους υποπτεύθηκαν τους έπιασαν. Γενομένης ερεύνης αυτών βρέθηκαν φύλλα του «Ριζοσπάστη» και «Νεολαίου»!!! Προσπάθησαν λέει να τους συλλάβουν αλλά αυτοί αντέστησαν. Αντεξεταζόμενος απ' τον συνήγορο σ. Κατσουνωτό ο μάρτυρας ομολογεί ότι έχει εντολή να καταδιώκει και να συλλαμβάνει όσους διαβάζουν αυτά τα φύλλα τα οποία όπως του είπαν οι ανώτεροί του είναι… απαγορευμένα!!! Ερωτάται αν αυτοί αντέστησαν και πώς αυτοί τους μετεχειρίσθησαν. Επιδεικνύεται σ' αυτόν πιστοποιητικό της υποβληθείσης εναντίον του μηνύσεως για το ξυλοκόπημα των κρατουμένων στο τμήμα και ο μάρτυρας αποστομώνεται. Οι σύντροφοί μας απολογούμενοι αρνούνται τις κατηγορίες τις οποίες σκηνοθέτησε η Αστυνομία εναντίον τους, γιατί ξέρει ότι είναι κομμουνιστές και εργάζονται για τα συμφέροντα της τάξης τους. Διεκτραγωδούν τα βασανιστήρια που υπέστησαν στις φυλακές απ' τους χωροφύλακες. Οι συνήγοροι Κατσουνωτός και Αντωνόπουλος καταρρίπτουν την κατηγορία και ομιλούν εναντίον των βανδαλισμών και αυθαιρεσιών της Χωροφυλακής. Μετά τη σύσκεψη το δικαστήριο καταδίκασε τους συντρόφους Μπούκα και Πετρόπουλο σε 6 μήνες φυλακή στον καθένα και από 2 μήνες εξορία στο ξερονήσι Αγιος Ευστράτιος. Σ' ερώτημα συνηγόρου πού βρίσκεται το νησί αυτό ένας από τους δικαστές λέγει ότι είναι ένα μικρό νησάκι κοντά στη Σκύρο και… ότι είναι εντολή του υπουργείου να τους στέλνουν εκεί! Ο Μαλανδρίνος απηλλάγη. Και ενώ αυτά συνέβαιναν στο δικαστήριο οι χωροφύλακες έκαναν τη δουλειά τους. Επειδή είδαν ότι ο σ. Λεάκος απουσίαζε απ' το σπίτι του στη δίκη, πήγανε σπίτι του και χωρίς καμία αιτία άρχισαν έρευνα. Δεν βρήκανε τίποτε άλλο παρά εφημερίδες «Ριζοσπάστη» και «Νεολαίο» και βιβλία όπως του γιατρού Αντωνιάδη «Τι είδα στη Ρωσία» κ.λπ. Κατόπιν πήγαν στο σπίτι της ανεψιάς του η οποία όμως αντέστη κατά των χωροφυλάκων και δεν τους άφησε να μπουν χωρίς λόγο σπίτι της. Αποτέλεσμα ήταν η γυναίκα αυτή που ήταν έγγυος, να αποβάλει. Πρέπει να σημειωθεί ότι εξ αιτίας όλων αυτών η αγανάκτιση των χωρικών ήταν τόσο μεγάλη ώστε δεν έπαυσαν να την εκφράζουν κατά την έξοδό τους από το δικαστήριο. Την επομένη το πρωί οι συλλήψεις συνεχίστηκαν. Συνελάμβαναν όποιον ήθελαν. Ερευνες σε διάφορα σπίτια. Συνελήφθησαν οι σύντροφοι Τσουμπράκος, Μπιλάλης, Ποτηριάδης, Λεάκος, Καταβέλης, Γρηγορόπουλος και Πανουτσόπουλος, οι δε λοιποί πέντε προφυλακίστηκαν χωρίς κανένα λόγο. Αποσπάσματα βγήκαν στα χωριά για τη σύλληψη των άλλων συντρόφων. Αυτή η λευκή τρομοκρατία ενέσκηψε κατόπιν ειδικής εντολής του υπουργείου Εσωτερικών. Σκοπός του υπουργείου είναι να εμποδίσει τις εκδηλώσεις των χωρικών που κινούνται κάτω από την καθοδήγηση του Κ.Κ. Οι χωρικοί έχουν καταλάβει το ρόλο των αγροτιστών και μόνο με τα συνθήματα του Κ.Κ. και τις ένοπλες εξεγέρσεις είναι δυνατόν να επιτύχουν την κατάπαυση της τρομοκρατίας και να ικανοποιήσουν τα αιτήματά τους. Γι' αυτό και οι αρχές κατά διαταγή της κυβέρνησης έχουν εξαπολύσει την τρομοκρατία ιδιαίτερα και μονάχα στους κομμουνιστές. Οι προκηρύξεις που διανέμονται από την κομματική οργάνωση στους σταφιδοπαραγωγούς, γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό» (403).
Η υπόθεση των συλλήψεων γίνεται αντικείμενο ρεπορτάζ και στις τοπικές εφημερίδες. Η εκδοχή της Ειδικής Ασφάλειας παρουσιάζεται από τη «Σημαία» με το περιτύλιγμα των… αποκλειστικών πληροφοριών και ύφος… Πουαρό: «Η προχθεσινή σύλληψη των κομμουνιστών Ποτηριάδη, Γ. Μπιλάλη και Ν. Τσουμπράκου και η επακολουθήσασα ανεύρεσις και κατάσχεσις του επισήμου αρχείου του ενταύθα κομμουνιστικού τμήματος, πρέπει να θεωρηθεί θρίαμβος της ενταύθα διοικήσεως Χωροφυλακής Μεσσηνίας και ιδιαιτέρως των αστυνομικών Π. Βιργινίου ανθυπασπιστού και Ναθαναήλ ενωματάρχου, οίτινες με προφανή κίνδυνον της ζωής των, παρηκολούθουν από ημερών διάφορα ύποπτα πρόσωπα φθάνοντας ακόμη και μέχρι του τόπου ένθα λαμβάνουν χώραν οι συσκέψεις των κομμουνιστών. Λεπτομέρειες των εκ του ελέγχου ων κατασχεθέντων αρχείων προκυψάντων στοιχείων και της δράσεως των εις την ανατρεπτικήν προπαγάνδα ενεχομένων προσώπων, η Αστυνομία απέφυγε επιμελώς να δώση. Καθ' α όμως είμαστε εις θέσιν να γνωρίζομεν εξ απολύτου εγκύρου πηγής, η Αστυνομία ευρίσκεται επί τα ίχνη πάντων τούτων, η σύλληψις των οποίων προφανώς θα προκαλέση κατάπληξιν. Διότι αν αι πληροφορίαι μας είναι αληθείς -και δεν είναι δυνατόν να συμβεί άλλως- εις την περί ου πρόκειται ανατρεπτικήν προπαγάνδαν, ενέχονται και πρόσωπα κατέχοντα οπωσδήποτε καλήν κοινωνικήν θέσιν και απολαμβάνοντα μεγίστης εκτιμήσεως. Η δράσις των καταζητουμένων προσώπων, ως επίσης και τινών εκ των συλληφθέντων, καθ' α τουλάχιστον ηδυνήθημεν να εξακριβώσωμεν, εκτός της εντατικής μεταξύ των διανοουμένων της πόλεώς μας προπαγάνδας, επεξετείνετο και μέχρι της οικονομικής ενισχύσεως του κομμουνιστικού σωματείου «Εργατική Βοήθεια» εις την οποίαν ανελάμβανον να εγγράφουν συνδρομητάς και της οποίας τις κάρτες διένειμον μεταξύ των συμπαθούντων τον αγώνα των κομμουνιστικών οργανώσεων. Είναι δε οι συμπαθούντες προς το κομμουνιστικόν κόμμα, όχι ολίγοι εργάται και ιδία υποδηματοποιοί ως εξάγεται εκ του κατασχεθέντος κομμουνιστικού αρχείου. Το έργον των εντοπίων κομμουνιστών περιορίζετο κυρίως εις την άσκησιν εντατικής προπαγάνδας μεταξύ των εργατών διαφόρων εργοστασίων και ιδίως των εργοστασίων υποδηματοποιίας όπου είχον τους περισσότερους πυρήνες των. Αλλο έργον των εντοπίων κομμουνιστών, ήτο η άσκησις προπαγάνδας εις τους εργατικούς πληθυσμούς της Μεσσηνίας και ιδίως εις τους συνεταιρισμούς. Και εις αυτούς είχαν την λεγόμενην φράξιάν των η οποία ενήγει συστηματικώς προσηλυτισμόν των αγροτών εις τας ιδέας του κομμουνισμού. Καθ' α διεπιστώθη, οι κομμουνισταί είχον δημιουργήσει προ πολλού πυρήνας εις την πόλιν μας, την οποίαν είχον διαιρέσεις εις διαφόρους τομείς και τετράγωνα. Ως δε εξάγεται εκ του κατασχεθέντος αρχείου, εις έκαστον τετράγωνον ή τομέαν υπήρχε επιτροπή δράσεως η οποία μοναδικόν της έργον είχεν την καθοδήγησην της εργασίας των εις την περιοχήν της ευρισκομένων κομμουνιστικών πυρήνων αφ' ενός και αφ' ετέρου την άσκησιν προπαγάνδας πλέον ή συστηματικής μεταξύ των εργατών. Δέον να σημειωθή ότι καίτοι η εργασία αυτή ήτο κατανεμημένη κατά τρόπον ούτως ειπείν επιστημονικόν, εν τούτοις ουδέν απέφερεν όσον αφορά την αύξηση του αριθμού των συντρόφων, οι οποίοι εσχάτως εξεδήλουν παντοιοτρόπως την απογοήτευσίν των. Ουχ ήττον όμως παραμένει σταθερώς βεβαιωμένον ότι υπήρχον και εις την πόλιν μας μερικοί κομμουνισταί εργαζόμενοι «συνειδητά» κατά το αρχείον των, όπερ κετεσχέθη, υπέρ της ταχυτέρας καταλύσεως του μπουρζουάδικου οικοδομήματος όπως το αποκαλούν το αστικό καθεστώς. Και αυτά μεν όσον αφορά την δράσιν των καταζητουμένων προσώπων και τινών εκ των συλληφθέντων και κρατουμένων εν τω αστυνομικώ τμήματι κομμουνιστών, εντός της περιφερείας των Καλαμών και τινός τμήματος της Επαρχίας Μεσσήνης. Αλλ' όσον αφορά όμως τις σχέσεις των ενταύθα κομμουνιστών μετά των συντρόφων του κέντρου και ιδία του Πολιτικού Γραφείου του κομμουνιστικού κόμματος δεν υπάρχουν συγκεκριμέναι και θετικές πληροφορίαι. Και είναι μεν αληθές ότι το ενταύθα κομμουνιστικόν τμήμα ευρίσκετο εις διαρκήν επαφήν μετά του κέντρου, τας διαταγάς του οποίου εξετέλει πιστώς, ουχ ήττον όμως δεν κατορθώθη εισέτι να εξακριβωθή εάν και κατά πόσον το κέντρον ενίσχυε τους ενταύθα κομμουνιστάς. Πρέπει να ομολογηθή ότι η κομμουνιστική νεολαία των Καλαμών είχε στρέψει την προσοχήν της, κυρίως εις την άσκησιν προπαγάνδας εις τον στρατόν. Προς τον σκοπόν δε τούτον εχρησιμοποίει πάντοτε νεολαίους ικανούς και ευπαρουσίαστους. Οι κομμουνισταί και ιδίως οι νεολαίοι, ενήργουν εντατικήν προπαγάνδαν και μεταξύ των ανδρών της Διοικήσεως Χωροφυλακής Μεσσηνίας, τους οποίους προσπαθούσαν να περάσουν με το μέρος τους, ίνα τους προδίδουν τις κινήσεις της Ειδικής Ασφάλειας και αποφεύγουν ούτω τας συλλήψεις. Προ μηνών είχε συλληφθεί εις νεολαίος κομμουνιστής, κατηγορούμενος ακριβώς διότι επιχείρησε να προπαγανδίση χωροφύλακα. Εις την περιφέρειαν των Καλαμών οι κομμουνισταί, είναι αλήθεια ότι δεν έχουν δύναμιν. Αν εξαιρέση κανείς τα μέλη του κόμματος, ελάχιστα άλλωστε, οι εναπομείναντες είναι απλώς συμπαθούντες, και καμίαν απολύτως ενεργόν ανάμειξιν έχουν εις την κίνησιν. Οι κομμουνιστές την μεγαλυτέραν δύναμιν φαίνεται ότι είχαν εις την επαρχίαν Πυλίας, όπου υπήρχε και η έδρα της Αχτιδικής Επιτροπής και όπου καθημερινώς εξεστράτευον διά την λήψιν οδηγιών. Φαίνεται δε ότι και εις την Πυλία ευρίσκοντο ή ευρίσκονται τα αποφασιστικότερα στελέχη των. Αλλωστε τούτο το απέδειξε και η προχθεσινή δίκη των κομμουνιστών καθ' ην διεπιστώθη ότι και εις τα μικρότερα χωριά της Πυλίας, ως είναι η Ταβέρνα, η Λαχανάδα, η Λογγά, το Χαρακοποιό, η Κορώνη και άλλα μεγαλύτερα χωριά, υπάρχουν κομμουνιστικοί πυρήνες εν πλήρει δράσει. Συντάκτης μας, μεταβάς χθες το απόγευμα εις το Α)ον Αστυνομικόν Τμήμα όπως ιδή τους κρατούμενους κομμουνιστάς δεν κατόρθωσε τούτο διότι είχον τεθεί υπό αυστηράν απομόνωσιν. Οι συλληφθέντες και κρατούμενοι εν τω κρατητηρίω του Α)ου Αστυνομικού Τμήματος είναι οι Κ. Ποτηριάδης, Γεώργιος Μπιλάλης και Γ. Τσουμπράκος, μέλη της κομμουνιστικής νεολαίας και συλληφθέντες προχθές. Χθες το απόγευμα συνελήφθησαν οι Ι. Λεάκος, Χ. Πανουτσόπουλος, Γρηγορόπουλος και Καναβέλης. Καταζητούνται δε και οι Ζερμπίνος, Βασιλαδιώτης και Ριγανάκος, οίτινες φαίνεται εξηφανίσθησαν, αντιληφθέντες την επικείμενη σύλληψίν των. Χθες το απόγευμα παρεπέμφθησαν ενώπιον του κ. εισαγγελέως οι συλληφθέντες κομμουνισταί Λεάκος, Πανουτσόπουλος, Γρηγορόπουλος, Καναβέλης, Ποτηριάδης, Μπιλάλης και Τσουμπράκος. Ο κ. εισαγγελεύς αφού ανέγνωσε την σχηματισθείσαν δικογραφίαν απήγγειλε κατ' αυτών την κατηγορίαν επί παραβάσι του ιδιωνύμου.
Οι κατηγορούμενοι προσήχθησαν κατόπιν τούτου, ενώπιον του ανακριτού του 3ου τμήματος κ. Χατζάκη. Οι συλληφθέντες θα προσαχθούν και σήμερον προ του κ. Χατζάκη ίνα εξακριβωθώσιν. Μετεφέρθη χθες ενταύθα ο συλληφθείς εν Βελίκα κομμουνιστής Αρώνης και προσήχθη προ του εισαγγελέως. Αλλά μεταξύ ανακριτού και εισαγγελέως εξεδηλώθη διαφωνία εις την προφυλάκισίν του ή μη, την οποίαν θα άρει το συμβούλιον των Πλημμελειοδικών» (404).
Το «Θάρρος» καλύπτει ειδησεογραφικά την υπόθεση με βάση τις πληροφορίες που δίνονται επισήμως, χωρίς να προχωρεί σε πρώτη φάση σε κάποιες κρίσεις: «Υπό του ανθυπασπιστού της Χωροφυλακής κ. Π. Βιργινίου, του ενωμοτάρχου της Ασφαλείας και του χωροφύλακος Αριστ. Μπιλάλη ανεκαλύφθη χθες εις την πόλιν μας και πλησίον της Μονής των Καλογραιών το κέντρο συναντήσεως των ενταύθα δρώντων κομμουνιστών. Οι ανωτέρω αστυνομικοί είχον πληροφορίας από καιρού ότι εις την πόλιν μας λειτουργεί κομμουνιστικόν κέντρον το οποίον έρχεται εις επαφήν μετά των άλλων εν Μεσσηνία και εν Αθήναις κομμουνιστικών πυρήνων. Χθες δε αι ενέργειαί των προς ανακάλυψιν του κέντρου τούτου, εστέφθησαν υπό επιτυχίας. Ούτω περί την 7ην μ.μ. οι εν λόγω αστυνομικοί ενεργήσαντες έφοδον εις το ανωτέρω κέντρον συνέλαβον τον κομμουνιστην Νικ. Τσουμπράκον, τον οποίον οδήγησαν εις το Α' Αστυνομικόν Τμήμα ένθα κρατείται. Εντός του γραφείου των κομμουνιστών ανευρέθη και κατεσχέθη πληθώρα προκηρύξεων, επαναστατικού περιεχομένου, διά των οποίων εκαλούντο οι στρατιώται ιδίως και οι ναύται όπως εγκαταλείψουν τα όπλα και ασπασθούν τον κομμουνισμόν. Εντός του κέντρου ανευρέθησαν και κατεσχέθησαν επίσης γραφομηχανή, διάφοροι σφραγίδες, κρυπτογραφικόν λεξικόν και ολόκληρον το κομμουνιστικόν αρχείον κ.λπ. Πάντα τα κατασχεθέντα ετοποθετήθησαν εις δύο σάκκους και μετεφέρθησαν εις το ανωτέρω τμήμα. Ηδη καταζητούνται και άλλοι δύο σημαίνοντες κομμουνισταί, των οποίων η σύλληψις δεν θα βραδύνη. Σχετικώς ειδοποιήθη ο κ. εισαγγελεύς όστις επεσκέφθη το Αστ. Τμήμα και διέταξε τακτικάς ανακρίσεις» (405).
(Συνεχίζεται)
(402) Αρχείο Τ. Κουλαμπά - Χειρόγραφο του κυπριακής καταγωγής δικηγόρου Ι. Κατσουνωτού, ο οποίος διώχθηκε και εξορίστηκε για τη δράση του στην Εργατική Βοήθεια.
(403) “Ριζοσπάστης” 30/9/1930 - Από τα κείμενα των ανταποκρίσεων για τις δίκες γίνεται φανερό ότι έχουν γραφτεί από δικηγόρο ο οποίος κάνει πραγματικό ρεπορτάζ για τα όσα διαμείφθηκαν σε αυτές, φυσικά από τη δική του σκοπιά.
(404) “Σημαία” 20/9/1932
(405) “Θάρρος” 20/9/1930
