Δευτέρα, 07 Νοεμβρίου 2016 13:57

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (Μέρος 53)

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (Μέρος 53)

Από τις στήλες της “Σημαίας” ο Βαγγέλης Δημητρακόπουλος παρουσιάζει μια άλλη προσέγγιση στα όσα συμβαίνουν με γλαφυρό αλλά και αιχμηρό τρόπο, αποκαλύπτοντας και απαξιώνοντας πρόσωπα και πράγματα έστω και αν δεν αναφέρονται ονομαστικά: “Ο σάλος περί το ζήτημα της κρίσεως της σταφίδος και την διαχείρισιν αυτού από μέρους της αντιλήπτορος αυτού οργανώσεως, του ΑΣΟ, συνεχίζεται με την ιδίαν πάντοτε έντασιν.

Ο πόνος των δυστυχούντων καλλιεργητών, οι οποίοι με όλους τους μόχθους που καταβάλλουν εργαζόμενοι υπό τας αθλιωτέρας των συνθηκών την αγνώμονα γην δεν κατορθώνουν ποτέ να ορθοποδήσουν, παρέχει έδαφος καταλληλότατον εις παντός είδους εκμεταλλεύσεις. Από όλα τα σημεία και από όλας τας τάξεις σειρήνες μαγευτικαί συρίζουν πλαγίως των τα πλέον μαγευτικώτατα άσματα και τους υπόσχονται την πλέον ποθητήν ευτυχίαν, αρκεί να υπακούσουν εις τα κελεύσματά των. Οι σκοποί των πολλοί και ποικίλοι. Από του αφελούς δημαγωγίσκου, ο οποίος νομίζει ότι εύρε κατάλληλον έδαφος διά να φυτεύση τον σπόρον που θα του αποδώση κατά τις προσεχείς εκλογάς το δένδρον της βουλευτικής του επιτυχίας, μέχρι του εμπόρου εκείνου που εργάζεται υπούλως διά να αφαιρέση από τους σταφιδοπαραγωγούς κάθε σκιάν έστω προστασίας και να παρασκευάση κατ' αυτόν τον τρόπον πεδίον πλέον κατάλληλον διά την άσκησιν της αισχροκερδικής του πολιτικής, πλήθος άλλων καιροσκόπων και αριβιστών κινείται και αναμένει να καρπωθεί τα οφέλη μιας εξεγέρσεως του κόσμου των απηλπισμένων σταφιδοπαραγωγών. Συλλαλητήρια διαδέχονται τα μεν τα δε, ψηφίσματα διαβιβάζονται, φιλιππικοί απαγγέλλονται καθ' εκάστην. Η ατμόσφαιρα πλήρης ηλεκτρικών σπινθήρων, κατά την κλασσικήν πλέον καταστάσαν έκφρασιν, φαίνεται να εγκυμονεί σοβαροτάτους διά την τάξιν κινδύνους. Από όλην όμως αυτήν την χαώδη κατάστασιν, όπως παρουσιάζεται σήμερον, με τους πολλούς ηγήτορας τους αλληλοπολεμούμενους μέχρι θανάτου, ποίον όφελος πρακτικόν μπορεί να προκύψη διά τους πραγματικούς δουλευτάς της γης, διά τους οποίους το ζήτημα της σταφίδος αποτελεί ζήτημα ζωής και υπάρξεως και όχι ζήτημα καιροσκοπισμού και προσωπικών υπολογισμών; [...]

[...] Ας επιχειρήσωμεν μίαν πλέον αντικειμενικήν της καταστάσεως έρευναν, διά να μην θεωρηθώμεν ότι ασκούμεν μίαν αρνητικήν πολιτικήν απλώς διότι έχομεν προδιάθεσιν είτε δι' οίους δήποτε άλλους λόγους. Και ας αρχίσωμεν από την κίνησιν των σταφιδοπαραγωγών την προηγηθείσαν των τελευταίων εν τω ΑΣΟ μεταβολών. Εγένοντο μερικές συσκέψεις των Ενώσεων Συνεταιρισμών κεχωρισμένως, επηκολούθησεν ένα συνέδριον εις τον Πύργον με γενικωτέραν μορφήν, συνεκροτήθη κατόπιν συλλαλητήριον εις τον Πύργον, συνεκροτήθησαν τοπικά τοιαύτα εις τας διαφόρους επαρχίας, όπως εις την Μεσσήνη επί παραδείγματι, και καταλήξαμεν εις μερικάς διαφωνίας μεταξύ των χειραγωγούντων όλας αυτάς τας κινήσεις όπως ήτο πλέον αναμενόμενον. Διότι εις την κίνησιν αυτήν τα ποδηγετούντα στοιχεία ήταν ποικίλης προελεύσεως και αποχρώσεων πολλαπλών, με αντικειμενικούς σκοπούς μη έχοντας καμμία μεταξύ των συνάρτησιν. Υπήρχαν οι αντιπρόσωποι του αγροτικού λεγόμενου κόμματος της Ελλάδος, οι οποίοι μη ονειρευόμενοι παρά θρόνους δουλευτικούς και μη δυνάμενοι να εννοήσουν καλυτέρευσιν της καταστάσεως χωρίς την ιδικήν των προαγωγήν εις τα υψηλά αξιώματα, επωφελήθησαν της περιστάσεως διά να ασκήσουν μίαν δημαγωγίαν, η οποία κατά την γνώμην των δεν ήτο δυνατόν παρά να ρίψη συμπαγείς τας μάζας του αγροτικού πληθυσμού εις τας αγκάλας του κόμματός των, το οποίον εν τούτοις δεν βλέπομεν κατά τι διαφέρει των άλλων προσωπικών πολιτικών κομμάτων και διά τινά λόγον θα δυνηθή να κυβερνήση θετικώτερον την Ελλάδα και επωφελέστερον διά τους αγροτικούς πληθυσμούς ο κ. Ανθρακόπουλος από τον κ. Βενιζέλον επί παραδείγματι. Η πρόσφατος πείρα άλλωστε της οικτροτάτης αποτυχίας εν τη διαχειρίσει της εξουσίας παρ' όλων των αγροτικών κομμάτων των ανελθόντων εις την αρχήν όπως του Βουλγάρικου π.χ. και προ παντός του Ρουμανικού τελευταίως, το οποίον υπέστη θλιβερόν στραπατσάρισμα, μας διδάσκει ότι τα κόμματα αυτά, προϊόντα εκμεταλλευτικής πολιτικής των πλέον αριβιστών και των πλέον ανερυθριάστων από τους επιδιώκοντας να κατακτήσουν την κρατικήν μηχανήν, είναι εντελώς ανίκανα να προάγουν έστω και κατά μίαν κεραίαν την αγροτικήν υπόθεσιν.

Παραπλεύρως αυτών οι συνεταιρισταί ηγωνίζοντο να επιβάλουν τας αποφάσεις της συσκέψεως των Κρεσταίνων, άλλοι εξ αυτών ελαυνόμενοι από μίαν ιδεολογίαν συνεταιριστικήν, της οποίας δεν είχον διαγνώσει τον πρόσκαιρον και μεταβατικόν χαρακτήρα, και άλλοι εν πλήρει επιγνώσει αγωνιζόμενοι να περισώσουν κατά πρώτον λόγον τας κλονιζομένας θέσεις των.

Αλλά δεν ήσαν μόνον αυτοί. Η βιομηχανία και το εμπόριον είχον προνοήσει να εγκαθιδρύσουν μεταξύ των κινουμένων εις την πρώτην γραμμήν τους ανθρώπους των, οι οποίοι υπό το πρόσχημα της σταφιδικής εκστρατείας ηγωνίζοντο ερρωμένως να προασπίσουν τα συμφέροντα των πατρώνων των. Από τον φαύλον αυτόν κύκλον δεν είναι δυνατόν παρά να προέλθη ό,τι ακριβώς προήλθεν. Διαφωνίαι, αντεγκλήσεις, κατηγορίαι επί καταχρήσει χρημάτων συναχθέντων διά την αποστολήν επαναστατικών τηλεγραφημάτων και άλλων μικροτήτων και βρωμεροτήτων ακόμη συνέχεια. Την κατάστασιν δε ταύτην διειδούσα η κυβέρνησις κάθε άλλο παρά συνεμορφώθη με των παραγωγών τα αιτήματα, εξαπολύσασα μάλιστα διά του στόματος του εκ Πατρών τέως διευθυντού δεκαδράχμου φροντιστηρίου Νομικού και ήδη πολυεκατομμυριούχου κ. Μιχαλακόπουλου, τας φανφαρονικάς εκείνας απειλάς περί επιβολής της τάξεως διά της δυνάμεως των όπλων και δεν συμμαζεύεται [...].

[...] Την εικόναν των αλληλοκατηγορουμένων συναυτουργών κακουργήματος ενεφάνισαν κατά τας τελευταίας ημέρας οι διοικητικοί σύμβουλοι του ΑΣΟ εν τη προσπαθεία των να απεκδυθούν των ευθυνών διά την οικτράν κατάστασιν εις ην κατήντησαν έναν οργανισμόν, που τον παρέλαβον πλήρη οικονομικής αλκής και τον παρουσιάζουν ήδη κατάχρεων και εις κατάστασιν σχεδόν πτωχεύσεως διατελούντα. Υπό την κατακραυγήν της κοινής γνώμης συμπάσης, αφυπνισθείσης από το βίαιον ξύπνημα των παραγωγών, που επετεύχθη λόγω της πλήρους χρεωκοπίας των και της απειλουμένης πείνης, και υπό την άμεσον απειλήν της οριστικής καταδίκης, έντρομοι οι μεγάλοι εγκληματίαι, οι μέχρι χθες εν ομονοία συνευωχούμενοι γύρω από την τράπεζαν εις την οποίαν τα εδέσματα παρεσκευάζοντο από τας σάρκας των αγροτών και τα ποικίλα ποτά από των ιδίων το αίμα, ήρχισαν διχαζόμενοι και εγκαλούντες αλλήλους. Οι αντιπρόσωποι του περίφημου κράτους απεκδύονται όλων ανεξαιρέτως των ευθυνών και τας φορτώνουν με πολύ μεγάλην των προθυμίαν εις τους ώμους των αντιπροσώπων της παραγωγής και του τέως Γενικού Διευθυντού Σιμωνίδου. Οι αντιπρόσωποι της παραγωγής με την σειράν των φορτώνουν τας ευθύνας εις τους άλλους και τον Σιμωνίδην, που κοινός πλέον στόχος επλήρωσεν ήδη πρώτος εν μέτρω βεβαίως μόνον, το προϊόν των ανομιών του πληγείς υπό των ιδίων των συνενόχων του, οι οποίοι εγκαθιδρυθέντες οι ίδιοι εις την διοικούσαν επιτροπήν και την επί του ελέγχου τοιαύτην θα προσπαθήσουν ασφαλώς με κάθε μέσον να προετοιμάσουν μέχρι της ημέρας της ιδικής των κατηγορίας την πλέον περίλαμπρον αθώωσίν των. Εις ανακοινωθέντα άλλωστε υπό τύπον μανιφέστου διασκορπισθέντα ανά τας Ενώσεις οι περίφημοι τρεις σύμβουλοι της παραγωγής εις ύφος ολοφυρόμενου εκστατικού προφήτου του Ισραήλ εξορκίζουν τους άλλους συνεταιριστάς, όπως μη τους θίξουν κατά την περίοδον του ελέγχου, διότι τούτο επιβάλλει το συμφέρον του κόσμου των σταφιδοπαραγωγών [...]

[...] Οτι οι κατηγορήσαντες τον Σιμωνίδην δεν επεδίωξαν διά της αποπομπής του παρά μόνον να στομώσουν την εξέγερσιν του κόσμου των παραγωγών και να καλύψουν κατ' αυτόν τον τρόπον τας ιδίας των ευθύνας είναι τόσον εξώφθαλμον, τόσον βούκοινον, ώστε υποθέτω ότι κανείς δεν είναι εκείνος ο οποίος έστω και προς μίαν στιγμήν θα αμφέβαλε. Διότι είναι εις όλους γνωστόν ότι Γενικός Διευθυντής δεν σημαίνει παρά εκτελεστικόν όργανον των αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου, το οποίον απολύτως κυρίαρχον της καταστάσεως ελάμβανε αποφάσεις διά την διαχείρισιν του σταφιδικού ζητήματος. Διά το πλήρες επομένως χαντάκωμα της σταφιδικής υποθέσεως είναι κατά πρώτον και κύριον λόγον υπεύθυνον το διοικητικόν συμβούλιον του οργανισμού και δεν υπάρχει, ούτε προεβλήθη άλλως τε από κανέναν απολύτως, ισχυρισμός αναιρών, όσα η αδιαμφισβήτητος και ακαταμάχητος λογική μας αναγκάζει να παραδεχθώμεν.

Αι κατηγορίαι άλλως τε που διεσταυρώθησαν κατά τον τελευταίον καιρόν μεταξύ των διοικητικών συμβούλων του ΑΣΟ, είναι αυταί και μόνον τόσον εύγλωττοι, ώστε να μας απαλλάσουν όλους από κάθε έλεγχο και από κάθε προσπάθεια αποκαλύψεως. Προ καιρού ένας εξ αυτών εις επίσημον συνεδρίασιν γενομένην ενταύθα ανέφερεν ότι αι μετά την κλασσικήν εκείνην παρασυναγωγήν την υπό τύπον πανσταφιδικού συνεδρίου των Αθηνών σερβιρισθείσαν από τον αποκατασταθέντα υπό χρεωκοπίαν άλλοτε εξαγωγέα Πατρών κ. Βουρλούμην, διατυπωθείσαι αξιώσεις από μέρους των αντιπροσώπων της παραγωγής εν τω συμβουλίω προς την Διοίκησιν ήσαν τοιαύται ώστε και επί μόνον τω ακούσματί των κάθε τίμιος άνθρωπος κατελαμβάνετο από πραγματικήν ναυτίαν. Αν δε εις όλα αυτά θελήσωμεν να προσθέσωμεν και το απίστευτον παρ' ημών γεγονός το οποίον εν τούτοις θρυλείται και φημολογείται μετ' επιτάσεως ανά την πόλιν και την ύπαιθρον, ότι ο αντιπρόσωπος της Μεσσηνίας εις το συμβούλιον υπεστήριξε κατά την συνεδρίασιν διά τον καθορισμόν των τιμών, την καθιέρωσιν τιμών μεσσηνιακής σταφίδος εκ δραχμών 1.600-1.800 κατά χιλιόλιτρον και τούτο διότι μέσω τρίτων είχε προπωλήσει διά λογαριασμόν του σταφίδας εις χαμηλάς τιμάς, έχετε πλήρες το ταμπλώ της φαυλότητος, που δεν αποπνέει παρά φρικτήν δυσοσμίαν και δεν γεννά παρά την αηδίαν και τον εμετόν [...] Εχομεν την σταθεράν και αμετάπτωτον γνώμην ότι η σημερινή κρίσις της σταφίδος, όπως και η χθεσινή και η αυριανή δεν είναι παρά μερικώτεραι εκδηλώσεις των γενικώτερων οικονομικών κρίσεων, αι οποίαι κατά ένα αξίωμα της πολιτικής οικονομίας το οποίον δεν παραδέχονται μόνον οι αριστεροί οικονομολόγοι αλλά και αυτοί οι συντηρητικοί υποστηρίζουν μετά φανατισμού, όπως η Σχολή του Χάρβαρντ επί παραδείγματι και ο Λερουά Μπολιέ, είναι αναπόσπαστα παρακολουθήματα του κρατούντος οικονομικού καθεστώτος και ως τοιαύτα είναι απολύτως δυσοπολέμητα εις τας μονομερείς των εκδηλώσεις. Εχομεν λοιπόν την γνώμην ότι μέσα εις το σημερινόν πλαίσιον είναι απολύτως αδύνατον να ξεπερασθή η κρίσις ενός οποιουδήποτε προϊόντος πολύ δε περισσότερον της σταφίδος, διά την οποίαν εκτός των γενικών και πολλαπλοί άλλοι γενικώτεροι λόγοι επαυξάνουν την κρίσιν” (437).

Ο Δημητρακόπουλος καταλήγοντας ζητεί να καθαριστεί η “κόπρος του Αυγείου” σε ΑΣΟ, Ενώσεις και συνεταιρισμούς και να τοποθετηθούν άνθρωποι τίμιοι και εργατικοί για να βελτιωθεί η κατάσταση.

Από τη “Σημαία” εξαπολύονται συνεχείς επιθέσεις κατά των αντιπροσώπων στον ΑΣΟ, τους οποίους θεωρεί συνυπεύθυνους με το Σιμωνίδη για την κατάσταση και θεωρεί “κόλπο” την παραίτησή του, αλλά κεντρικός στόχος των δημοσιευμάτων είναι ο Χρήστος Τερζάκης: “Οι υπόδικοι παρά τω ΑΣΠ αντιπρόσωποι της παραγωγής πληροφορηθέντες παρά των εδώ και εις άλλας επαρχίας πρακτόρων την ογκουμένην λαϊκήν αγανάκτησιν και την τραγικήν αποτυχίαν του “κόλπου” της απομακρύνσεως Σιμωνίδου, διά του οποίου εφαντάζοντο ότι θα παραπλανήσουν τον κόσμον, ήρχισαν κινούμενοι σπασμωδικώς και απειλούντες ακόμη. Ιδού ένα ενδεικτικόν τηλεγράφημα που ελάβαμεν χθες το απόγευμα εξ Αθηνών: "Κάποιοι εσκόπουν καθοριζομένης καταστάσεως παραιτηθώ και σιωπήσω, με τα υπούλως τεκταινόμενα Αθήνας. Επαρχίας υπό κατάρρευσιν της κλίκας κατερχόμενος εκθέσω δημόσια κατάστασιν και σχέδια υπονομευτών διά να μάθη κόσμος τι συνεκαλέσαμεν επί διετίαν και τι περισώσαμεν σήμερον και πώς υπονομευθή Μεσσηνία. Ετηρήσαμεν μαχόμενοι συντηρητικότητα, τώρα προκαλούμενοι λάβωμεν ριζοσπαστικά μέτρα κτυπούντες κατακέφαλα αμετρήτους καταστροφείς ενεργούντας υπούλως συσκότισιν αληθείας - Χρήστος Τερζάκης". Εκ του ανωτέρω τηλεγραφήματος γίνεται φανερά η διαβολική προσπάθεια των υπό κατηγορίαν συμβούλων να παραστήσουν την προς ανάκλησίν των τείνουσα κίνησιν ως προπαρασκευαζομένη από τους παρά τον Σιμωνίδην κύκλους, ενώ είναι παγκοίνως γνωστόν ότι οι ηγούμενοι της κινήσεως των Ενώσεων διά το πλήρες ξεκαθάρισμα του ΑΣΟ από όλα τα σαπρά στοιχεία είχον κηρύξει τον πόλεμον εναντίον του Σιμωνίδου από πολλού χρόνου, όταν ακόμη ο κ. Τερζάκης και η Σία του εσύροντο όπισθέν του γονυκλινείς και ικετεύοντες παραχωρήσεις. Οπωσδήποτε παρ' όλας αυτάς τας αντενεργείας είναι πλέον γεγονός αναμφισβήτητον ότι εντός 10 ημερών η κατάστασις θα εκκαθαρισθή και τότε πλέον διενεργουμένου πραγματικού και ουσιαστικού ελέγχου πιστεύεται ότι θα αποκαλυφθούν τερατώδη πράγματα (438).

 

(437) “Σημαία” 16, 17 και 18/9/1930

 

(438) “Σημαία” 16/9/1930