Εάν δεν συμβαίνει το δεύτερον, απατάται ότι θα ρίψη μομφήν κατά του Τσικλητήρα, υποκινούμενος προς τούτο και γράφων καθ' υπαγόρευσιν των Νομικών Συμβούλων, κομματαρχίσκων Πυλίας, οι οποίοι ευρόντες κατάλληλον έδαφος και χρησιμοποιούντες τούτον ως όργανον προσπαθούν να επιρρίψωσι τας ευθύνας των μετά των λοιπών κομματαρχίσκων του Χατζή εις βάρος του Τσικλητήρα. Αλλά πλανάσθε! Οι αγρόται Πυλίας γνωρίζουν κάλλιον αυτού να κρίνωσιν τους υποστηρικτάς των και τους φονέας των. Είμεθα υποχρεωμένοι εξ ονόματος των αγροτών των κοινοτήτων μας, επειδή περί των ημερών Κοινοτήτων ποιείται λόγον ο κ. Κορμάς, να τον πληροφορήσωμεν ότι όχι μόνον αι ημέτεραι Κοινότητες διεμαρτυρήθησαν, ότι εφονεύθησαν οι συγγενείς και πατριώται μας και άλλοι ετραυματίσθησαν, ίνα υποστηρίξωμεν τα δίκαιά μας κατά της αδίκου ταύτης πράξεως της κυβερνήσεως, αν πράγματι απεφάσισεν την διέλευσιν της εθνικής οδού διά Χατζή, ή ταύτα ήσαν ψευδείς διαδόσεις, του περίφημου βουλευτού μας Ταρσούλη ον εξέλεξαν οι κηδεμόνες του, ως τουλάχιστον απεδείχθη εκ των υστέρων, αλλά λέγομεν ολόκληρος η Νοτιοδυτικός Βουφράς των οποίων τα συμφέροντα εθίγοντο, ο δε Τσικλητήρας ουδόλως ανεμίχθη και τούτο γνωρίζει ολόκληρος η Πυλία.

Αυτοί είναι οι φονείς των αγροτών Πυλίας κ. Κορμά και όχι ο Τσικλητήρας, ο άλλοτε φίλος σου και θαυμαστής σου και ήδη φονεύς και κομμουνιστής. Οι αγρόται της Πυλίας σέβονται και τιμούν τους σκληρούς αγώνας του Τσικλητήρα ο οποίος και την ζωήν του θυσιάζει χάριν αυτών με έργα και όχι με λόγια και έχουν πίστην εις το πρόσωπόν του και μην ξοδεύεις το χαρτί σου και κουράζεσαι. Γνωρίζουν καλά οι αγροτες της Πυλίας τον Τσικλητήρα, καθώς και υμάς εγνώρισαν τώρα τελευταία ποίος είσθε και λέγετε να αποδοκιμάσωμεν τον Τσικλητήρα και να απευθυνώμεθα σε σας. Πού σας είδαμε κ. Κορμά, πού είναι οι αγώνες σας, πού αγάπη σας προς τους αγρότες, δεν είδατε τι έγραφεν προχθές η Ακρόπολις και όλαι αι Μακεδονικαί εφημερίδες το Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος αποδοκιμάζει και διαγράφει τους Ανθρακόπουλον, Παγκούτσον και Ματούσην ως προδώσαντες το Αγροτικον Κόμμα και διατί δεν διέγραψε και σας που μαζί με αυτούς είσθε και συνεργάζεσθε και μάλιστα φέρεσθε υπό την ιδιότητα Γενικός Σύμβουλος του κόμματός σας ή μήπως σας πήραν στην Μεσσήνην απλώς και μόνον να τους δείξετε τον δρόμον; Αφού δεν είσθε με το αγροτικόν κόμμα θα έπρεπε να είσθε με τους διαγραφέντες διά να γνωρίζωμεν και ημείς που να σας ακολουθήσωμεν.

Αλλά πουθενά, και ύστερα παραπονείσθε διατί δεν σας ακολουθούμεν. Σεις ίσως θέλετε να πάτε να... και ημείς κοντά, δεν το έχομεν αυτό ως σκοπόν. Να εύρητε άλλους να σας ακολουθήσουν στας ιδέας σας.

Πρόεδροι Κοινοτήτων Βελή, Γκρούστεσι Γ. Κοντός, Α. Γραμματικόπουλος

Οι συγγενείς των φονευθέντων: Αναστ. Κοντός, Σταύρος Κοντός, Ιωάννης Κοντός, Παρασκευάς Κοντός, Γεωργ. Θ. Κοντός, Ηλίας Κοντός, Χρύσανθος Κοντός, Δ. Βαρσαμούλης, Β. Βαρσαμούλης, Αρ. Βαρσαμούλης, Γεωργ. Γραμματικόπουλος, Ιω. Γραμματικόπουλος, Γ. Καρύγιαννης» (470).

Ακολουθεί απάντηση στον Θόδωρο Κορμά για τα όσα έγραψε περί εκδίωξης του Τσικλητήρα από τον Πύργο, με επιστολή η οποία υπογράφεται από “αγρότες και σταφιδοκτηματίες Ηλείας” με την ένδειξη ότι “έπονται 1.000 υπογραφαί”: «Τόσον είναι αληθές ότι ο κ. Τσικλητήρας εδιώχθηκε από τον Πύργο ως κομμουνιστής, όπως μετ' εκπλήξεως είδομεν γραφόμενον από κάποιο άγνωστόν μας όνομα -και εξηγείται ευκόλως όταν παρακολουθήση κανείς τα ξεσκεπάσματα που έκαμε ο κ. Τσικλητηρας της παρέας του Σοφιανόπουλου η οποία εξώρκιζε μέχρι την τελευταίαν στιγμή τον κ. Τσικλητήρα να παραμείνει εις την Διοίκησιν του κόμματος εις την οποίαν παμψηφεί εξελέγη- ώστε εδώ εις τον Πύργον σκεπτόμεθα να του βάλωμεν υποψηφιότητα για βουλευτήν θέλει και δεν θέλει.

Ο Ηλειακός λαός έχει σχηματίσει την πεποίθησιν με όσα και εάν λέγουν οι εχθρευόμενοι και φοβούμενοι τον κ. Τσικλητήραν - ποιος άλλωστε δεν ξεύρει ότι τέτοιοι άνθρωποι έχουν φανατικούς φίλους, αλλά και φανατικούς εχθρούς – ότι πρέπει να μπη στη Βουλή, έχει ιδεολογίαν, έχει χαρακτήρα, έχει μόρφωσιν, έχει πυγμήν την οποίαν τρέμουν οι εχθροί του. Και εάν δεν τον βγάλετε εσείς οι Μεσσήνιοι θα τον βγάλωμεν εμείς. Η Πελοπόννησος και ιδιαιτέρως η σταφιδοπαραγωγική πρέπει να είναι υπερήφανη να έχη τέτοιους άνδρες σαν τον κ. Τσικλητήρα» (471).

Μια ακόμη επιστολή υπεράσπισης του Λούλη Τσικλητήρα, αυτή του Θεμιστοκλή Γ. Κρεκούκια Προέδρου του Αγροτικού Συλλόγου Γαργαλιάνων δημοσιεύεται μετά από λίγες ημέρες: «Κατόπιν των υπό του κ. Κορμά δημοσιευθέντων εις την έγκριτον υμών εφημερίδα μεταξύ των οποίων αναφέρεται εναντίον του κ. Τσικλητήρα ότι κατηγγέλθη από την αστυνομίαν Γαργαλιάνων διότι έκαμε κομμουνιστικάς διαλέξεις. Θεωρώ υποχρεωσίν μου και καθήκον ως πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου αριθμούντος εξακοσίας και πλέον οικογενείας και διά τον σεβασμόν προς αυτήν την αλήθειαν να δηλώσω δημοσίως ότι ο κ. Τσικλητήρας εκλήθη παρ' ημών όπως δώση διάλεξιν διά το σταφιδικόν ζήτημα και την εν γένει πολιτικήν κατάστασιν ως είχε διαμορφωθή αύτη κατόπιν του τραγέλαφου και σωρείας των εγκληματικών καταχρήσεως αίτινες έλαβον χώραν εις βάρος του λαού, έδωκεν την εν λόγω διάλεξιν εις το κινηματοθέατρον “Πάνθεον” ενώπιον πραγματικής και πρωτοφανούς πλημμύρας ακροατών οίτινες κατεχειροκρότησαν τον κ. Τσικλητήραν, όστις δεν διστάζομεν να ομολογήσωμεν ότι είναι ο μόνος ενδεδειγμένος συνειδητός και ειλικρινής αγροτικός ηγέτης εν Μεσσηνία τιμών διά της δράσεως του και των σκληρών αγώνων του την αγροτικήν τάξιν.

Μετά του ενταύθα διοικητού του Σταθμού ήτο το γεγονός της χορηγήσεως αδείας διά την διάλεξίν του την 3 μ.μ. Ενώ το ενταύθα παράρτημα καίτοι δεν είχε υποχρέωσιν διά διάλεξιν εν κλειστώ χώρω είχε ζητήση την 2 μ.μ. αυτό και μόνον ο ίδιος δε ο κ. Σταθμάρχης εξεφράσθη εις εμέ μεθ' ικανοποιήσεως διά την μετριοπάθειαν και το ύφος της ομιλίας του κ. Τσικλητήρα καθ' όσον παρευρίσκετο εντός της αιθούσης και μάλιστα έκαμεν εντύπωσιν εις ημάς η συντηρητικότητα και η μετιοπάθεια μεθ' ης διεξήλθεν το θέμα ο κ. Τσικλητήρας απορούμεν δε πώς ο κ. Κορμάς έχει τας πληροφορίας περί κομμουνιστικής διαλέξεως.

Εάν θέλει ο κ. Κορμάς να ίδηκαι να μάθη ποία υπήρξε η ομιλία του κ. Τσικλητήρα και η εκ ταύτης δημιουργηθείσα εντύπωσις μεταξύ των συμπολιτών μας ας αναγνώση τον ημερησιον Τύπον της 10 Ιανουαρίου ε. ε. ή ας έρθη εδώ επιτοπίως.
Οσον αφορά τον ρόλο του κ. Τσικλητήρα εις τα σταφιδικά του καλοκαιριού τον γνωρίζουν και οι πέτρες του Μωριά» (472).

Και αυτή η φάση για το Αγροτικό Κόμμα κλείνει με την ίδρυση παραρτήματος στην Καλαμάτα στην ανακοίνωση του οποίου γίνεται αναφορά για ενιαίο κόμμα: «Διαπιστωθεισης πλέον και από τον πλέον αδαή αγρότην της τελικής χρεωκοπίας των προσωπικών κομμάτων και των εκ τούτων αστικών κυβερνήσεων, καθώς και της χαρακτηριστικής αδιαφορίας των εκ συστήματος πολιτευτών διά τα ζωτικώτερα ζητήματα τα αφορώντα την εξυπηρέτησιν του αγροτικού πληθυσμού, συνήλθον την παρελθούσαν Κυριακήν 1ην Μαρτίου υπερεκατόν πεντήκοντα συνειδητοποιημένοι κτηματίαι περιφερείας Καλαμών και συνέπηξαν παράρτημα του αγνού και ενιαίου Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος. Εξέλεξαν δε Εκτελεστικήν Επιτροπήν εις την οποίαν ανέθεσαν την εντολήν:

1. Να κοινοποιήση την ίδρυση παραρτήματος.

 2. Να χαιρετίσει τα παραρτήματα Αγροτικού Κόμματος Μεσσηνίας και απαξαπάσης της Ελλάδος και να δηλώση εις την εν Θεσσαλονίκη Κεντρικήν Επιτροπήν του Αγροτικού Κόμματος της Ελλάδος την σταθεράν απόφασιν των μελών του παραρτήματος ότι καταδικάζουν μια για πάντα τα προσωπικά κόμματα και αναπετάσουσι την πράσινην σημαίαν της αγροτιάς υπέρ της οποίας και θα αγωνισθώσι μέχρι πλήρους επικρατήσεως της αγροτικής ιδεολογίας.

3. Να συγχαρή τους αγροτες Μακεδονίας; διά την πραγματικήν των πίστην προς την αγροτικήν ιδεολογίανκαι την σθεναράν καταδίκην υπ' αυτών κατά τας τελευταίας Γερουσιαστικάς εκλογάς των προσωπικών κομμάτων.

Εκ του παραρτήματος Καλαμών

ο Γραμματεύς

Π. Χριστόπουλος» (473).

Το συνέδριο του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας που έχει συγκαλέσει η αριστερή πτέρυγα του κόμματος συνέρχεται στη Θεσσαλονίκη στις 26 Μαρτίου 1931. Σε αυτό ο Τσικλητήρας συμμετέχει ως εκπρόσωπος της Πυλίας σύμφωνα με ρεπορτάζ των εφημερίδων και παίρνοντας το λόγο τάσσεται υπέρ του ταξικού χαρακτήρα του κόμματος: «Συμφωνεί εις την συνεταιριστικήν οργάνωσιν των παραγωγών και αναπτύσσει ότι ο χαρακτήρ του κόμματος είναι ταξικός, υπό την κοινωνικήν σημασίαν του όρου. Τονίζει ότι διά να δυνηθεί το κόμμα να ανέλθη μαι ημέρα εις την αρχήν, πρέπει να συνειδητοποιηθούν πρώτα αι μάζαι δι' εντατικής προπαγάνδας. Τελευτών ομιλεί διά τους “εραστάς του κόμματος” πολιτευόμενους, προτείνει δε να εγγράφωνται εις το κόμμα μόνον όσοι παραδέχονται την αντίθεσιν εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων, την πάλην των τάξεων» (474).

Ενώ προτείνει “την ενίσχυσιν του κόμματος οικονομικώς διά του προϊόντος μιάς ημέρας προσωπικής εργασίας των μελών του». Παράλληλα «το συνέδριον απεδέχθη πρότασιν του κ. Τσικλητήρα, ήτις θα διατυπωθεί εις ψήφισμα και καθ' ην ζητείται όπως όχι μόνον μη επιστραφούν εις τους σταφιδεμπόρους άλλα χρήματα εκ της συναλλαγματικής διαφοράς της επιβληθείσης υπό του κονσόρτσιουμ, αλλά και υποχρεωθούν να επιστρέψουν και όσα κακώς επεστράφησαν» (475).

Στις εκλογές για την ανάδειξη Γενικού Διοικητικού Συμβουλίου ο Τσικλητήρας εκλέγεται πρώτος σε ψήφους καθώς κατά σειράν επιτυχίας εξελέγησαν οι: «Πελοποννήσου Τσικλητήρας, Κιλκίς Γαβριηλίδης, Θεσσαλονίκης Τανούλας, Λαρίσης Χατζηγιάννης, Δράμας Ιντζεσίσογλου, Καρδίτσης Κουκουρίκος, Γρεβενών Φειδάς, Θεσσαλονίκης Αβράσογλου, Σερρών Σταματιάδης, Καβάλας Χουρμουζιάδης, Τρικάλων Σκρέκας, Εδέσσης Ιατρόπουλος, Σερρών Παντόπουλος, Λαγκαδά Βουλγαρούδης, Θεσσαλονίκης Σλιώμης, Δράμας Μουντεσίδης, Βερροίας Λεονάρδος, Δράμας Μάντζαρης, Κατερίνης Ξανθόπουλος, Λαρίσης Σκυλάκος» (476).

Γραμματέας του κόμματος εκλέγεται παμψηφεί ο Δ. Χατζηγιάννης, ενώ με απόφαση του συνεδρίου στο οποίο αντιπροσωπεύτηκαν 350 οργανώσεις, διαγράφονται ο βουλευτής Σ. Ανθρακόπουλος και οι Απ. Παγκούτσος, Ι. Σοφιανόπουλος και Ν. Ματούσης (477).

(Συνεχίζεται)

(470) “Θάρρος” 5/2/1931

(471) “Σημαία” 17/2/1931

(472) “Σημαία” 20/2/1931

(473) “Σημαία” 3/3/1931

(474) “Μακεδονία” 27/3/1931 – Η πάλη των τάξεων υιοθετείται από το συνέδριο του Αγροτικού Κόμματος και με αφορμή αυτό το γεγονός το ΚΚΕ εξαπολύει επίθεση με κύριο άρθρο του “Ριζοσπάστη” (28/3/1931) στο οποίο καταγγέλλονται οι οργανωτές του συνεδρίου ως “η πιο δημαγωγική με αριστερές πλάνες φράσεις μερίδα του διασπασμένου αγροτοφασιστικού κόμματος”. Καταγγέλλονται επίσης και οι θέσεις που διατυπώνονται στην απόφαση του συνεδρίου για τους συνεταιρισμούς.

(475) “Ελεύθερος Ανθρωπος” 28/3/1931

(476) “Μακεδονία” 27/3/1931

(477) “Μακεδονία” 28 και 29/3/1931