«Η φωνή αυτή των κατεστραμμένων χωρικών πρέπει να βρει πραγματική απήχηση μέσα στην εργατική τάξη και τις συνειδητές οργανώσεις της. Σήμερα που οι εργαζόμενοι αγρότες, παθόντες από θεομηνίες εγκαταλείπονται από την κυβέρνηση των κεφαλαιοκρατών να πεθαίνουν από την πείνα. Σήμερα που οι εργάτες μαστίζονται από μια πρωτοφανή ανεργία και εγκαταλείπονται να πεθάνουν από την πείνα. Σήμερα ακριβώς πρέπει να συμπτυχθούν οι δυνάμεις εργατών-αγροτών. Σήμερα εργάτες, αγρότες, όλοι οι καταπιεζόμενοι πρέπει χέρι με χέρι να εξορμήσουν με μαζικές κινητοποιήσεις, με συνελεύσεις, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις και να επιβάλουν στην κυβέρνηση να τους δώσει ψωμί. Με την ενωμένη τους δύναμη να σπάσουν τα τρομοκρατικά μέτρα της φασιστικής κυβέρνησης των μεγαλοβιομήχανων και τραπεζιτών Χαρίλαων και Βουρλούμηδων, Στρίγκων και Χάμπρο. Ν' αποκρούσουν τη φασιστική της επίθεση που διεξάγει με τα φασιστικά νομοσχέδια για ν' αλυσοδέσει τις μάζες να μην μπορούν να παλεύουν για το ψωμί τους.
Ιδού οι αγρότες της Ισπανίας με τις κόκκινες σημαίες πώς διαδηλώνουν ένοπλοι μαζί με τους εργάτες κάτω από την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το παράδειγμά τους ας είναι ο φάρος και των Ελλήνων εργατών και αγροτών. Είναι ο δρόμος που ακολούθησαν 13 χρόνια τώρα οι εργάτες και χωρικοί της Ρωσίας που σήμερα ελευθερωμένοι καλλιτερεύουν τη ζωή τους χτίζοντας το σοσιαλισμό.
Επικροτούμε λοιπόν με όλη μας την ψυχή την έκκληση των χωρικών της Ανδρούσας για ενιαίο αγώνα εργατών-χωρικών και όλων των καταπιεζομένων.
Πρέπει όμως να κάνουμε προσεχτικούς τους εργαζόμενους αγρότες της Ανδρούσας και άλλων μερών πάνω σε μερικές απαιτήσεις που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους.
Ζητάνε π.χ. 2.000 δρχ. το χιλιόλιτρο αποζημίωση. Αλλά ένας φτωχός σταφιδοπαραγωγός με 2, 3, 5 χιλιόλιτρα τι θα πρωτοκάνει με τις 5-10 χιλιάδες δρχ. που θα πάρει; Ο πλούσιος κτηματίας με τα 25 χιλιόλιτρα θα βάλει 50 χιλιάρικα στο χέρι και θα μείνει ικανοποιημένος.
Ο φτωχός όμως για να ικανοποιηθεί πρέπει να ζητήσει βοηθήματα όχι ανάλογα με την παραγωγή αλλά ανάλογα με τις ανάγκες του να περάσει τη χρονιά του και να καλλιεργήσει. Και σαν πρώτη δόση, προκαταβολή ν' απαιτήσει αμέσως ένα ποσό 5 χιλιάδων δραχμών.
Επειτα ζητάνε δάνεια κι αναστολή φόρων και χρεών για μια τριετία. Τι θα ωφελήσουν αυτά το χωρικό που είναι κατεστραμμένος; Θα υποχρεωθεί αύριο να πληρώση μαζεμένα τους φόρους και τα χρέη, καθώς και τα δάνεια και τους τόκους. Από πού θα τα βρει; Ο πλούσιος χωρικός μπορεί να τα ξεπληρώσει με τα κέρδη που θα βγάλει με την εκμετάλλευση των φτωχών χωρικών στο διάστημα αυτό. Ο φτωχός όμως; Δεν θα είναι αύριο σε χειρότερη καταστροφή όταν μαζευτούν τα χρέη του και δεν θα μπορεί να τα βγάλει ούτε και όταν πουλήσει όλα τα υπάρχοντά του; Ο φτωχός παγόπληκτος και πλημμυροπαθής χωρικός πρέπει λοιπόν ν απαιτήσει τέλεια απαλλαγή από φόρους και χρέη, ενισχύσεις χωρίς επιστροφή.
Ποιοι έβαλαν στο στόμα των χωρικών της Ανδρούσας συνθήματα που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους; Διαβάζοντας το ψήφισμα βλέπουμε: “ακούσαντες τον κ. Θεόδωρον Κορμάν”. Αυτός ο κ. Κορμάς είνε από τους δημαγωγούς του αγροτοφασιστικού κόμματος, του κόμματος των πλούσιων χωρικών. Γι' αυτό και έβαλε στο στόμα των εργαζόμενων χωρικών συνθήματα που εξυπηρετούν τους πλούσιους χωρικούς.
Στις δηλώσεις που έκανε ο γραμματέας του αγροτοφασιστικού κόμματος ζητάει μονάχα να δοθούν από την Αγροτική Τράπεζα στου παθόντες από θεομηνίες “δάνεια συντηρήσεως προς διατροφήν αυτών και των ζώων των”. Τίποτε άλλο. Να λοιπόν οι αγροτοφασίστες που κάνουν πως ενδιαφέρονται για τους φτωχούς αγρότες και “διεκτραγωδούν” τη δυστυχία τους! Είνε απαταιώνες! Πάντα αντιτάχθηκαν στα συνθήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος να δοθούν στους φτωχούς αγρότες οικονομικές ενισχύσεις χωρίς επιστροφή και να απαλλαγούν από φόρους και χρέη. Πάντα δήλωναν ότι δεν θέλουν τους αγρότες “μπαταχτσήδες”. Οι Κορμάδες, Τσικλητήρηδες και Χατζηγιάννηδες δεν θέλουν δηλαδή να πληρώσουν οι κεφαλαιοκράτες από τα κέρδη τους και να ζήσουν οι κατεστραμμένοι χωρικοί. Είνε σύμφωνοι να πάρει μέχρι πεντάρα η Τράπεζα τα λεφτά της και με τόκους μάλιστα.
Να γιατί οι εργαζόμενοι παγόπληχτοι και πλημμυροπαθείς αγρότες πρέπει ν' αγωνιστούν από κοινού με τους εργάτες, αλλά όχι κάτω από την καθοδήγηση του αγροτοφασιστικού κόμματος που τους προδίνει. Μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα, κόμμα βγαλμένο από τα σπλάχνα των εργατών και φτωχών χωρικών πρέπει να είναι ο ηγέτης του ενιαίου μετώπου των καταπιεζομένων. Γι' αυτό και οι χωρικοί πρέπει να βάλουν επικεφαλής τους φτωχούς χωρικούς οπαδούς του Κομμουνιστικού Κόμματος» (530).
Οι απειλές και η τρομοκρατία στην ύπαιθρο πιάνουν τόπο και φαίνεται ότι ετοιμάζεται αναδίπλωση σε ό,τι αφορά το συλλαλητήριο στην Καλαμάτα: «Ολαι αι εκ της υπαίθρου Μεσσηνίας πληροφορίαι παρουσιάζουν την κατάστασιν ελάχιστα απειλητικήν. Είναι μεν αληθές ότι όλοι οι παγόπληκτοι θέλουν θετικωτέρας εγγυήσεις διά την εξασφάλισιν αποζημιώσεως τουλάχιστον 2.000 δραχμών κατά χιλιόλιτρον και δυσανασχετούν διότι έως τώρα δεν ελήφθησαν σοβαρά μέτρα υπέρ των παγοπλήκτων. Αλλά η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών μαζών αναγνωρίσασα το άσκοπον άκρων αποφάσεων, φαίνεται διατεθειμένη να μη εξέλθη από το πλαίσιον της νομιμότητος και να μη γίνη παραίτιος ταραχών δυναμένων να διακυβεύσουν και αυτά ακόμη τα συμφέροντά των.
Μέχρι προχθές εκυριάρχη κάποιο πνεύμα ζωηροτάτης δυσφορίας και υπήρξαν οι εισηγηθέντες εις την γνώμην να έλθουν ομαδικώς οι παγόπληκτοι των επαρχιών Μεσσήνης και Καλαμών εις Καλάμας προς συγκρότησιν συλλαλητηρίου. Αλλ' από της χθες εκράτησαν ψυχραιμότεροι και νηφαλιώτεροι σκέψεις και ή δεν θα έλθουν ομαδικώς χωρικοί εις την πόλιν ή θα έλθουν μόνον επιτροπαί παραγωγών οίτινες θα συνεδριάσουν εν κλειιστώ χώρω. Πάντως όμως το πιθανότερον είναι ότι δεν θα έλθουν. Εν πάση περιπτώσει κίνδυνος διασαλεύσεως της τάξεως δεν υφίσταται, διότι αι τοπικαί αρχαί έχουν λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να μη συμβή τίποτε όπερ να θέση εν κινδύνω την έννομον τάξιν» (531).
Παρ' όλα αυτά η Καλαμάτα παρουσιάζει πολεμική εικόνα με στρατιώτες και χωροφύλακες να φυλάνε τις γέφυρες και το στρατόπεδο, ενώ άλλοι περιπολούν σε δρόμους και συνοικίες: «Προχθές καθ' όλην την ημέραν η πόλις μας παρουσίασε όψιν περιοχής εν πολέμω καταστάσει ευρισκομένης. Αστυνομικοί και στρατιώται με πλήρη οπλισμόν και άλλοι μεμονωμένοι εις ωρισμένας τοποθεσίας και άλλοι να φρουρούν την πόλιν η οποία εις την φαντασίαν ωρισμένων ενυπνιαζομένων, ηπειλείτο υπό ενόπλου καθόδου των παγετόπληκτων Μεσσήνιων. Συσκέψεις των αρμοδίων αρχών έλαβεν χώραν το εσπέρας του παρελθόντος Σαββάτου και ελήφθησαν αποφάσεις όπως τεθούν εις ενέργειαν και οπλοπολυβολα.
Και πράγματι από βαθείας πρωίας της Κυριακής όλον το ενταύθα Σύνταγμα και η δύναμις της Χωροφυλακής είχον κινητοποιηθή και λάβη τας καταλλήλους θέσεις προς αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν κατά του... απουσιάζοντος και ανυπάρκτου εχθρού. Το πεδίον των ασκήσεων είχε φρουρηθή εκτάκτως υπό διπλοσκοπών οι οποίοι απηγόρευον εις πάντα ιδιώτην να διέλθη εκείθεν. Επίσης υπό μεγάλης δυνάμεως ανδρών χωροφυλακής και του στρατού εφρουρούντο αι γέφυραι του Νέδοντος και όλα τα επίκαιρα σημεία απ όπου θα ηδύνατο να εισβάλη ο... καθ' υπόθεσιν εχθρός. Αφ' ετέρου περίπολοι πάμπολλοι διέτρεχον την πόλιν, τας πλατείας και τας οδούς, παρόδους, συνοικίας. Τα έκτακτα αυτά μέτρα, ως και ανωτέρω γράφομεν, ελήφθησαν διότι ελέχθη ότι θα εισέβαλον εις τας Καλάμας οι παγετόπληκτοι Μεσσήνιοι, ενόπλως μάλιστα.
Αλλ' οι τελευταίοι αυτοί μολονότι διερχόμενοι μιαν περίοδον κρίσιμον, ζώντες ημέρας τρομεράς, κυριολεκτικώς λιμοκτονούντες, ουδέ καν εσκέφθησαν παρόμοιον διάβημα απλούστατα διότι δεν υπάρχει ο εχθρός των εις τας Καλάμας. Το μόνον αληθές εις την προκειμένην υπόθεσιν είναι ότι οι Μεσσήνιοι καταστραφέντες ευρίσκονται εν εξεγέρσει, πλην όμως αναμένουν τας αποφάσεις τας οποίας θα λάβουν οι άνθρωποι εις τους οποίους εμπιστεύονται τας τύχας των, δηλαδή αυτούς οι οποίοι προπαγανδίζουν μεταξύ των αγροτών ενός συλλαλητηρίου συλλήβδην όλων των Μεσσηνίων, συλλαλητηρίου όμως αόπλου και πραγματοποιουμένου τότε μόνον όταν πεισθούν ότι το κράτος δεν έχει διάθεσιν να τους ενισχύση οικονομικώς. Αυτή είναι η πραγματική κατάστασις εν Μεσσηνία την οποίαν ωρισμένοι, αρεσκόμενοι να ονειρεύονται κινήματα και ανατροπάς επιχείρησαν να παρουσιάσουν εξωφρενικήν.
Το λυπηρόν απ' όλην αυτήν την υπόθεσιν είναι το γεγονός ότι από τας ψευδολογίας και τα αποκυήματα της φαντασίας των ανθρώπων αυτών παρεσύρθησαν πρώται αι στρατιωτικαί αρχαί της πόλεως» (532).
Από τις στήλες του “Θάρρους” με αφορμή το γεγονός ότι δεν πραγματοποιήθηκε το συλλαλητήριο, ο τότε διευθυντής του Παν. Ιππόλυτος σε ενυπόγραφο άρθρο εξαπολύει αντικομμουνιστική επίθεση και ειρωνεύεται τον Τσικλητήρα: «Οι αγρόται οι πεινώντες δεν εισέβαλον εις Καλάμας. Εν τούτοις από ημερών το τροπάριον εψάλλετο εις όλους τους τόνους, οι δε αναγιγνώσκοντες και μη γνωρίζοντες την επικρατούσαν εν Μεσσηνία αληθινήν κατάστασιν, οι μη γνωρίζοντες το φιλόνομον των αγροτών της Μεσσηνίας εσχημάτιζον την ψευδαίσθησιν, ότι όλως απροόπτως οι συντηρητικοί καλλιεργηταί της Μεσσηνιακής γης, υποστάντες ολοκληρωτικήν παράκρουσιν προσεχώρησαν εις την Γ' Διεθνήν της Μόσχας [...] Θα ήρχοντο, εγράφη, ένοπλοι μάλιστα οι αγρόται εις την Καλαμάτα. Διά να κάμουν όμως τι; Μήπως ο εχθρός ευρίσκετο εδώ των αγροτών; Διατί θα ήρχοντο; Διά να ανεγείρουν μήπως το άγαλμα του φίλου μας κ. Λούλη Τσικλητήρα; Αλλ' ευτυχώς ο καλός μας φίλος ζει και υγιαίνει. Διατί λοιπόν οδοιπορούντες και κατά πυκνάς φάλαγγας και ένοπλοι θα ήρχοντο αφ' ου τηλεγραφικαί υπηρεσίαι υφίστανται εις κάθε χωριό, λίαν δε ευχερώς δύνανται να διατυπώσουν τας απόψεις των διά το κέντρον, χωρίς ουδέ να οπλισθούν; [...] Υπό τον γαλανόν Μεσσηνιακόν ουρανόν δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν τα περίεργα άνθη του μπολσεβικισμού. Διότι απλούστατα κομμουνισταί ενσυνείδητοι δεν είναι ούτε εκείνοι οι οποίοι ισχυρίζονται πως είναι. Είναι κακά αντίγραφα άκρων σοσιαλιστών [...] Από την τελευταίαν αυτήν αλλόκοτον ιστορίαν δεν μένει τίποτε άλλο παρά η κωμική πλευρά, η εύθυμος πλευρά της προσπαθείας ολίγων ατόμων φανταζομένων ότι αρκεί ένας τεχνητός θόρυβος διά να δώσουν εις την άσημον ύπαρξιν των σπουδαιότητα να εισέλθουν εις την αθανασίαν» (533).
Ο "Ριζοσπάστης" παρουσιάζει την κατάσταση πολιορκίας στην οποία βρέθηκε η Καλαμάτα και εξαπολύει νέα επίθεση κατά των “αγροτοφασιστών”: «Η αγανάχτηση των παγόπληκτων χωρικών έχει φθάσει σε σημείο οξύ. Σ' όλα τα χωριά οι αγρότες δείχνουν διάθεση για επαναστατική πάλη. Για προχθές Κυριακή όπως θα σας είναι γνωστό, ήταν να γίνει συλλαλητήριο στην Καλαμάτα όλων των γύρω χωριών. Οι αγροτοφασίστες όμως έπνιξαν την αγανάχτηση των χωρικών. Την τελευταία στιγμή, ενώ οι αγρότες στα περισσότερα χωριά ήταν συγκεντρωμένοι έτοιμο να ξεκινήσουν για την πόλη, οι προδότες αυτοί έριξαν την απογοήτευση, ενώ ταυτόχρονα είχαν λιποψυχήσει. Σ' ορισμένα χωριά έγιναν τοπικά συλλαλητήρια.
Στην πόλη, οι αρχές πήραν έκτακτα τρομοκρατικά μέτρα. Τμήματα στρατού και χωροφυλακής ήταν τοποθετημένα σε διάφορα επίκαιρα σημεία. Συσκέψεις αλλεπάλληλες γενόντουσαν μεταξύ νομάρχου, του διοικητού του συντάγματος και των αρχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο έφορος και όλοι οι υπάλληλοι της εφορίας είχαν κατατρομοκρατηθεί. Δεν βγήκαν απ' τα σπίτια τους όλη την ημέρα. Η λήψη τρομοκρατικών μέτρων είχεν ενταθεί πολύ περισσότερο ύστερα από ειδήσεις που κυκλοφόρησαν και κατά τις οποίες οι χωρικοί θα κατέβαιναν στην Καλαμάτα οπλισμένοι.
Σ' όλα σχεδόν τα χωριά κυκλοφόρησαν προκηρύξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος. Για πρώτη φορά γίνηκαν δεχτές με συμπάθεια από πλατειές μάζες αγροτών. Με μεγαλύτερο ενθουσιασμό τις επιδοκίμαζαν όταν βρέθηκαν μπροστά στο γεγονός που οι ηγέτες αγροτοφασίστες τους απέτρεπαν από την πάλη, πράγμα που το Κ. Κ. Τους τάλεγε από πρωτύτερα. Απροκάλυπτα χωρικοί απλοϊκοί καταφέρονται ενάντια στους αγροτοφασίστες.
Οι αρχές έριξαν όλη τους την προσοχή ενάντια στους επαναστάτες χωρικούς. Μαθαίνουμε πως παντού εξασκήθηκε τρομοκρατία. Στη Μεσσήνη συνελήφθησαν οι χωρικοί Χρονάς και Σταυρίδης και μεταφέρθηκαν στην Καλαμάτα.
Οι αγροτοφασίστες για να μειώσουν την κοινή εντύπωση που προξένησαν με την προδοτική τους στάση και για να εκμεταλλευθούν την κίνηση διάδωσαν πως το συλλαλητήριο που ματαιώθηκε θα το κάνουν την ερχόμενη Κυριακή. Η κομμουνιστική οργάνωση δουλεύει για τη διαφώτιση των αγροτών.
Προκηρύξεις του κόμματος διανεμήθησαν και στους φαντάρους του εδώ 9ου Συντάγματος Πεζικού με τις οποίες μεταξύ των άλλων τονιζόταν το καθήκον τους όχι μόνον να μη χτυπήσουν τους πατεράδες τους που αγωνίζονται, μα και να τους ενισχύσουν πηγαίνοντας με το μέρος τους και ενάντια στο κράτος. Το πρωί χτες μάλιστα ανηρτήθη μια κόκκινη σημαία στους στρατώνες» (534).
(530) “Ριζοσπάστης” 19/4/1931
(531) “Σημαία” 19/4/1931
(532) “Θάρρος” 21/4/1931
(533) “Θάρρος” 21/4/1931 – Ο Παν. Ιππόλυτος ήταν δικηγόρος γεννημένος στην Καλαμάτα το 1898. Διετέλεσε συντάκτης και διευθυντής σε καλαματιανές εφημερίδες από το 1920 μέχρι το 1936. Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας ήταν στέλεχος των βασιλοφρόνων και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο δημοψήφισμα του 1920. Στη δικτατορία του Μεταξά διορίστηκε διοικητής Κρήτης από το 1936 μέχρι το 1938. Στη συνέχεια δικηγόρησε στην Αθήνα και μεταπολεμικά τοποθετήθηκε σε δημόσια αξιώματα.
(534) “Ριζοσπάστης” 21/4/1931
