“Την 11ην πρωινήν της χθες συνήλθον εις μακράν σύσκεψιν εν τω Νομαρχιακώ Καταστήματι οι κ.κ. Νομάρχης, Εισαγγελεύς και διοικητής της Διοικήσεως Χωροφυλακής. Υπ' όψιν αυτών ετέθη αμέσως υπό του διοικητού της Χωροφυλακής κ. Παπαπαναγιώτου η υποβληθείσα προς τούτο αίτησις της επιτροπής των παγετοπλήκτων περί παροχής εις αυτούς αδείας συγκροτήσεως συλλαλητηρίου. Οι ανωτέρω μετά μακράν συζήτησιν καθ' ην εξετάσθησαν άπασαι αι περιπτώσεις της συγκροτήσεως ή μη του συλλαλητηρίου, απεφάσισαν όπως επιτρέψουν τούτο αλλ' ουχί όμως εις την πλατείαν Αρεως (624) όπως εζητείτο αλλά εις το παρά την οδό Μεσσήνης κλειστόν γήπεδο του Απόλλωνος. Το μέτρον τούτο ελήφθη αφ' ενός μεν διά να αποφευχθεί η διά μέσου των οδών παρέλασις των παγετοπλήκτων, αφ' ετέρου δε διά να μην προξενηθεί η εντύπωσις ότι οι παγετόπληκτοι ενεκλείσθησαν δήθεν εις γήπεδο περιβαλλόμενο γύρωθεν με στρατώνας. Ούτω και αι διαδρομαί όπως ανωτέρω τονίζομεν θα αποφευχθούν, και δεν θα μείνει παρά τοις παγοπλοίκτοις η εντύπωσις ότι ενεκλείσθησαν διά λόγους ασφαλείας εις το γήπεδον των στρατώνων. Η ανωτέρω απόφασις ανεκοινώθη πάραυτα εις την επιτροπήν των παγετοπλήκτων η οποία όχι μόνον δεν δυσαρεστήθη, αλλά τουναντίον εξέφρασε τις ευχαριστίες προς τον κ. Νομάρχην. Αν και δεν υπάρχουν φόβοι διασαλεύσεως της τάξεως, εν τούτοις υπό των αρμοδίων ελήφθησαν και λαμβάνονται άπαντα τα ενδεικνυόμενα προληπτικά μέτρα. Εν συνεχεία απεφασίσθη όπως ενισχυθή η δύναμις της Χωροφυλακής υπό ανδρών εκ της ενταύθα στρατιωτικής φρουράς, ας περίπολοι δε ισχυραί με επικεφαλής αξιωματικούς της Χωροφυλακής και του Πεζικού διατρέχουν την πόλιν. Επίσης διά παν ενδεχόμενον απεφασίσθη όπως σταλή ισχυρά στρατιωτική δύναμις εν Ασπροχώματι, όπου ως γνωστόν θα συγκεντρωθούν οι παγετόπληκτοι. Αλλα μέτρα επί του παρόντος τουλάχιστον δεν πρόκειται να ληφθούν. Διότι όπως εμφανίζεται η κατάστασις και όπως εξάγεται εκ των δηλώσεων και διαβεβαιώσεων των οργανωτών του συλλαλητηρίου, ουδέν έκτροπον θα λάβη χώραν. Τοσούτω μάλλον καθόσον οι ίδιοι οι σταφιδοπαραγωγοί δεν είναι διατεθειμένοι να επιτρέψουν εις ουδένα θορυβοποιόν ή εκ συστήματος ταραχοποιόν να δημιουργήση ζητήματα εις βάρος αυτών και της τάξεως. Ο κ. Νομάρχης ομιλών σχετικώς εις συντάκτην μας, εξέφρασε την πεποίθησίν του ότι οι σταφιδοπαραγωγοί θα διαδηλώσουν εις ήρεμον ύφος και εντός των ορίων της νομιμότητος τας απαιτήσεις των, διότι καθ' α διεπίστωσεν εκ διαφόρων συνομιλιών τας οποίας έσχε μετά των αρμοδίων αρχών, μετά των ηγετών των παγετοπλήκτων και μετά διαφόρων άλλων προσώπων δρώντων εις τας διαφόρους επαγγελματικάς οργανώσεις, πρόκειται περί ανθρώπων φιλήσυχων, οίτινες συγκροτούν το συλλαλητήριον διά να διαμαρτυρηθούν κατά μιας αποφάσεως την οποίαν θεωρούν δι' αυτούς άδικον. Εν πάση περιπτώσει μας ετόνισεν ο κ. Νομάρχης, δεν θα επιτρέψωμεν επ' ουδενί λόγω και εν ουδεμιά περιπτώσει να διαταραχθή η έννομος τάξις από οιονδήποτε. Σας επαναλαμβάνω ότι είμαι πλέον βέβαιος περί της νομιμοφροσύνης και της συντηρητικότητος υφ' ων εμφορούνται οι παγετόπληκτοι. Αλλά αν παρ' ελπίδα ηθέλομεν διαψευσθή, πρέπει να είσθε βέβαιος ότι θα εφαρμόσομεν το κράτος του νόμου” (625).
Η επιτροπή συσκέπτεται και ανακοινώνει το πρόγραμμα του συλλαλητηρίου επαναλαμβάνοντας τις απειλές εναντίον των “κακοποιών και αναρχικών στοιχείων”, δηλαδή των κομμουνιστών που ενδεχομένως επιχειρούσαν να δράσουν στη συγκέντρωση: “Το προαναγγελθέν συλλαλητήριον θα λάβη χώραν εν Καλάμαις την 11 τρέχοντος μηνός και εν τω γηπέδω του Απόλλωνος την 12ην ώραν π.μ. Τούτο θα διεξαχθεί κατά τον ακόλουθον τρόπον: Την 11ην ώραν π.μ. της Κυριακής, πάντες οι εκ της υπαίθρου Μεσσηνίας παγετόπληκτοι θα συγκεντρωθώσιν εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν Ασπροχώματος. Μετά την συγκέντρωσιν όλοι εν σώματι και κατά τετράδας θα ακολουθήσωσι την οδόν Μεσσήνης-Καλαμών και θα καταλήξωσι εις το έξωθι των Καλαμών γήπεδον “ο Απόλλων”. Πάντες οι έφιπποι κατά την πορείαν διά Καλάμας θα αποτελέσωσι δύο σειράς καθ' ίππον, εν ων η μια θα καταλάβη την δεξιάν πτέρυγα η δε ετέρα την αριστεράν εις τρόπον ώστε η φάλαγξ των πεζών να ευρίσκεται μεταξύ των δύο εφίππων σειρών. Οι παραγωγοί και επαγγελματίαι του Δήμου Καλαμών θα είναι συγκεντρωμένοι εις το γήπεδον του Απόλλωνος και θα αναμένωσι την άφιξιν των παγετοπλήκτων της υπαίθρου. Μετά την συνολικήν συγκέντρωσιν, η οποίαν δέον να έχει περατωθεί την 12ην π.μ. θα ομιλήση εις εκ των μελών της Επιτροπής όστις και θα αναγνώση το ψήφισμα. Μετά την έγκρισιν του ψηφίσματος η Επιτροπή ακολουθουμένη υπό του πλήθους κατά την αυτήν τάξιν, θα κατευθυνθεί εις την Νομαρχίαν διά να επιδώση το ψήφισμα. Μετά την επίδοσιν του ψηφίσματος πάντες θα διαλυθώσι ησύχως. Περιττόν δε ότι πρέπει να επικρατήση η επιβαλλομένη τάξις και παραδειγματική πειθαρχία. Τούτο θα επιτευχθή και το πιστεύομεν απολύτως, αν όλοι μας τηρήσωμεν ου μόνον στάσιν επαινετήν αλλά και αν περιφρουρήσουμε τας τάξεις μας από πάσαν διείσδυσιν κακοποιών και αναρχικών στοιχείων, τα οποία πρέπει και θα κτυπηθώσι αλύπητα, καθόσον δεν θα επιτρέψομεν εις ουδένα να παίξη εις βάρος της φτώχειας και της απελπισίας μας.
Η Επιτροπή
Ηλ. Μαράκας, Λεων. Παλαμάρας, Θεοδ. Σπηλιώτης, Παν. Χριστόπουλος, Δημ. Ηλιόπουλος, Κ. Μακρής, Αργ. Ντόγκας, Παν. Σταθουλόπουλος, Περ. Βενιζέλος, Σοφ. Νινιός, Γεωργ. Φωτόπουλος, Αλ. Αποστολάκης, Αναστ. Κοντοπανάγος, Στ. Παπαδόπουλος, Τάκης Δεληγιάννης, Ιω. Κοκκέβης” (626).
Ο Γιώργος Περσόπουλος με άρθρο του στο “Θάρρος” δίνει όψεις των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι παγετόπλητκοι που πέφτουν θύματα πολλαπλής εκμετάλλευσης: “Γνωρίζομεν ότι πέρα εκεί εις μίαν ευφοροτάτην έκτασιν όπου άλλοτε εμειδίων έμψυχα και άψυχα και όπου εις τα πρόσωπα όλων των καλλιεργητών της γης εζωγραφίζετο η χαρά και η ιλαρότης, σήμερον έχει δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα κεκορεσμένη ηλεκτρισμού. Γνωρίζομεν ότι καθ' άπασαν την ύπαιθρον Μεσσηνίαν επικρατεί τας ώρας αυτάς, ένας ασυνήθης αναβρασμός που δεν είναι παρά η συμπύκνωσις των έργων μιας ουράνιας και επίγειας οργής. Γνωρίζομεν ότι τας στιγμάς αυτάς απανταχού της Μεσσηνίας παρατηρείται μια πυρετώδης κίνησις η οποία αύριο, μεθαύριο, ουδείς γνωρίζει τι θα έχη ως αποτέλεσμα. Γνωρίζομεν ότι εις όλην την Μεσσηνίαν κοχλάζει ένα καζάνι πλήρες απογοητεύσεως και αγανακτήσεως, το οποίον, μοιραίως και αναποτρέπτως θα εκραγή. Αλλά δι' όλην αυτήν την κατάστασιν, ασφαλώς υπάρχουν και υπεύθυνοι. Και αυτοί είναι οι σήμερον κρατούντες που με την παροιμιώδη αδιαφορίαν κι αναλγησίαν των εγένοντο πρόξενοι όλης αυτής της θλιβεράς και μελαγχολικής καταστάσεως. Ο παγετόπληκτος σταφιδοπαραγωγός δεν εζήτησε πράγματα παράλογα. Εξελιπάρησεν εκείνο το οποίον δικαιωματικά του ανήκει. Και ενθυμούμεθα ότι, όταν κατά το παρελθόν οι άνθρωποι αυτοί ηξίωσαν την παροχήν αποζημιώσεως προς 2.500 κατά ενετικόν χιλιόλιτρον καταστραφείσης σταφίδος και ο ΑΣΟ, το Κράτος, απήντησεν ότι δεν αντέχει ο προϋπολογισμός του δι' ένα τόσον ποσόν, οι άνθρωποι αυτοί, στοιχεία συντηρητικά και διαλλακτικά εδέχθησαν όπως μειωθεί το ποσοστόν τούτο εις το επίπεδον των δισχιλίων δραχμών. Και το Κράτος διά του στόματος του υπευθύνου τότε και νυν εν ενεργεία υπουργού του επί της Γεωργίας κ. Αλεξανδρή υπεσχέθη ότι θα τοις χορηγηθή η εις το ποσοστόν τούτο αποζημίωσις ταχέως μάλιστα και ακόμη ότι, εκ παραλλήλου, διότι πράγματι οι αγρόται είχον εξαγριωθή θα διατάξη την παροχήν εις αυτούς εαρινών καλλιεργητικών δανείων διά να μην καταφύγουν εις τον τοκογλύφον.
Δυστυχώς όμως όλαι αυταί αι μεγαλόστομοι υποσχέσεις της κυβερνήσεως Βενιζέλου διεψεύσθησαν εκ των πραγμάτων. Διότι ούτε καλλιεργητικά δάνεια παρεσχέθησαν -παρείχοντο και παρέχονται μόνον εις τους φερεγγύους!- αλλ' ούτε και η αποζημίωσις εδόθη. Αλλ' αντιθέτως το κράτος στρατολόγησε διμοιρίας γεωπόνων τους οποίους εξαπέλυσεν εις την ύπαιθρον διά να εκτιμήσουν τάχα τας ζημίας, αλλά διά να... κατασπαταληθούν κατ' ουσίαν όσα χρήματα δεν ζητεί σήμερον ο παγόπληκτος διά της αποζημιώσεως των δισχιλίων δραχμών κατά χιλιόλιτρον καταστραφείσης σταφίδος.
Και παρήλθεν έκτοτε μια ολόκληρος εξαμηνία, κατά το διάστημα της οποίας ο καλλιεργητής της γης αναγκαστικώς κατέφυγεν εις διαφόρους απαισίους Σαϋλώκ εις τους οποίους ενεχειρίασε ή υποθήκευσεν ό,τι ο πάγος είχε αφήσει άθικτον, χωρίς εν τούτοις να παρασχεθή η περιλάλητος αποζημίωσις. Και το αποτέλεσμα: Οι δεκάδες των καθημερινών πλειστηριασμών κινητών και ακινήτων αγροτικών πραγμάτων. Αλλ' επί τέλους ο παγόπληκτος υπέμεινε, υπέμεινε καρτερικά την ημέραν της παροχής της αποζημιώσεως. Και μίαν ωραίαν πρωίαν λαμβάνων ανά χείρας την εφημερίδα του αναγινώσκει ότι το ποσόν της αποζημιώσεως ορίσθη προς 1.200 δραχμάς κατά χιλιόλιτρον. Αλλά τότε, ψεύδονται και οι υπουργοί και το Κράτος και οι Κυβερνήται; Η υπόσχεσις λοιπόν του κ. Αλεξανδρή υπαγορεύθη υπό μίαν ανάγκην καταστάσεως, διά να κοπάση ο ερεθισμός των αγροτών που τον υπεδέχθησαν εις τους ενδιαμέσους σιδηροδρομικούς σταθμούς κατά την τότε περιοδείαν του με μαύρας σημαίας και με “καμένα” από τον πάγον κούρβουλα; Μάλιστα. Οχι, δεν έχει το κράτος χρήματα διά μεγαλυτέραν αποζημίωσιν. Και επειδή δεν έχει πρέπει όλοι μας να υπομείνομεν αν δεν δυνάμεθα αποτελεσματικώς να το συντρέξωμεν εις την μεγάλην προσπάθειάν του προς ισορρόπησιν του νομίσματός μας. Ευχαρίστως. Αλλ' αφού δεν έχει, πώς και πού ευρίσκει χρήματα διά να υποδεχθεί τους Τούρκους επισήμους; Πώς δεν έχει αφού -καθώς εγράφη τουλάχιστον και δεν διεψεύσθη- ο τέως υπουργός της Συγκοινωνίας Καραπαναγιώτης κατεβρόχθισε βράχους και δρόμους και αποστάσεις απροσπελάστους; Αλλ' ας σταματήσωμεν έως εδώ. Το Κράτος δεν εννοεί να συγκινηθή. Είθε να μην συγκινηθή ποτέ. Αλλά πολύ φοβούμεθα ότι εντός ολίγου θα θρηνήση τον επίλογον του έργου του” (627).
Το παράρτημα Μεσσήνης του Αγροτικού Κόμματος με ανακοίνωση ζητεί “σεισάχθεια” και πολιτικά κινείται στη γραμμή που έχει χαραχθεί από τη συνδιάσκεψη των οργανώσεων Πυλίας-Τριφυλίας: “Τα μέλη του Αγροτικού Παραρτήματος Μεσσήνης του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος, συνελθόντα εις σύσκεψιν δηλούμεν ότι τασσόμεθα ανεπιφυλάκτως παρά το πλευρόν του σταφιδικού συνεδρίου Βαλύρας. Τονίζομεν την απόγνωσιν του αγροτικού κόσμου της περιφερείας μας και παρακαλούμεν την κυβέρνησιν να καταβάλη αμέσως αποζημίωσιν προς τους σταφιδοπαραγωγούς 2.000 δρχ., ομοίως δε και εις τους σιτοπαραγωγούς, διότι οι αγρόται πένονται και μας κοινοποιούνται καθημερινώς επιταγαί των τοκογλυφικών χρεών. Μόνον η ολοσχερής ή έστω και η μερική σεισάχθεια, όπως έγινεν εις την Βουλγαρίαν, δύναται να θεραπεύση την κατάστασιν, όπως επίσης και η άμεσος θέσπισις χρεωστασίου. Ζητούμεν επίσης όπως αρθή η αντισυνταγματική διαταγή περί μη συγκροτήσεως συλλαλητηρίων του Αγροτικού μόνον Κόμματος, ενώ επιτρέπεται εις άλλα κόμματα.
Το διοικητικόν συμβούλιον
Θεοδ. Πανουσόπουλος, Παν. Αθανασόπουλος και Γ. Μπασιαδήμας” (628).
(623) Το γήπεδο του Απόλλωνα βρισκόταν από τις αρχές του 1930 στο οικόπεδο που κατασκευάστηκε αργότερα το παλιό νοσοκομείο στην οδό Αθηνών και είχε ενοικιαστεί από το σύλλογο.
(624) Πρόκειται για την πλατεία του παλαιού στρατοπέδου δίπλα στο γήπεδο του Μεσσηνιακού.
(625) “Σημαία” 9/10/1931
(626) “Θάρρος” 9/10/1931
(627) “Θάρρος” 9/10/1931
(628) “Ελεύθερος Ανθρωπος” 9/10/1931
