«Οι κάτοχοι δελτίων σταφίδος ζημιούμενοι εκ του καθορισμού της τιμής αυτών απέστειλαν προς την κυβέρνησιν το κάτωθι τηλεγράφημα: “Παρακολουθούντες τιμάς απολαμβάνουσι κάτοχοι βεβρεγμένων και παρακατιανών σταφίδων πονούμεν κατάκαρδα και διαμαρτυρόμεθα εναντίον πολιτευτών μας και συμβούλων ΑΣΟ διά ληφθέντα εσχάτως ημίμετρα εις βάρος ημών ατυχών δελτιούχων και δη εκ χλωράς επί των πτωμάτων των οποίων πέρασαν και περνούν οι απολαμβάνοντες ήδη τιμάς υψηλάς κάτοχοι βεβρεγμένων και αβρόχων σταφίδων έναντι των εξευτελισμένων τιμών των δελτίων μας εν τη αγορά. Ενεργήσατε παρακαλούμεν παρ’ αρμοδίοις επιτραπή και ημίν έστω ενεχυρεάσεως δελτίων μας εις τιμάς ορίων ατόκως ή επ’ ελαχίστω τόκω δυνηθώμεν διαβιώσωμεν ανθρωπίνως και ημείς ατυχείς δοκιμασθέντες τόσον σκληρώς υπό Θεού και ασπλάχνων συνανθρώπων και λυτρωθώμεν από όνυχας τοκογλύφων και υποτιμητών.
Ευπειθέστατοι
Γεώργιος Κριθαράς, Ιωάννης Κριθαράς, Διον. Ν. Φάσσος, Αλεξ Παπανδρέου - Επονται υπογραφαί”.
Επίσης και ο γερουσιαστής Μεσσηνίας κ. Α. Καλαντζάκος κατέθεσεν επερώτησιν: “Επερωτάται ο κ. υπουργός Εθνικής Οικονομίας διατί ελήφθη υπ’ όψιν προς αποζημίωσιν των χαλαζοπλήκτων και των παγετοπλήκτων σταφιδοπαραγωγών η τιμή της εξαγοράς της περυσινής εσοδείας και όψι της εφετεινής εφ’ όσον πρόκειται περί εσοδείας τρέχοντος έτους. Ως επεξήγησεν ο κ. Καλαντζάκος, η τιμή εξαγοράς κατά το παρελθόν έτος ήτο 3.200 δραχμές κατά χιλιόλιτρον ενώ εφέτος η τιμή ανήλθεν εις 4.000. Ο υπολογισμός της τιμής γίνεται όλως αυθαιρέτως επί τη βάσει της τιμής του παρελθόντος έτους, ενώ η λογική και το δίκαιον επιβάλλει να γίνη υπολογισμός επί τη βάση της σημερινής τιμής. Η ενέργεια αύτη πλην άλλων θίγει και το αίσθημα της ισότητος δεδομένου ότι η αποζημίωσις των περονοσποροπλήκτων ζημιωθέντων ιδίων πταίσματι, εγένετο επί τη βάσει της φετεινής τιμής, ενώ η αποζημίωσις των παγετοπλήκτων εκ πραγματικής θεομηνίας γίνεται επί τη βάσει της περυσινής τιμής”.
Κατά πληροφορίας μας η κυβέρνησις μελετά το όλον ζήτημα προκειμένου να λάβη αποφάσεις ριζικάς. Επίσης η κυβέρνησις εντός των ημερών πρόκειται να λύση και το ζήτημα παροχής δώρου εις τους εμπόρους τους έχοντας εις τας αποθήκας των σταφιδόκαρπον των παραγωγών» (899).
Και η εικόνα της γενικής αναταραχής συμπληρώνεται με καταγγελίες για αθέμιτες πρακτικές των μεγαλεμπόρων προκειμένου να ρίξουν τις τιμές σταφίδας και σύκων: “Υστερα από απόφαση του τραστ των μεγαλεμπόρων της Καλαμάτας, οι έμποροι σταμάτησαν τη φόρτωση σταφίδας και σύκων για το εξωτερικό με μοναδικό σκοπό να ρίξουν τις τιμές. Και πραγματικά το κατόρθωσαν. Μέσα σε δύο μέρες κατέβασαν τη σταφίδα από 14 σε 10 δραχμές και 8 τη βρεμένη. Τα σύκα από 12 σε 7 δραχμές. Η οργανωμένη αυτή ληστροσυμμορία των εμπόρων μ’ αυτό τον τρόπο καταληστεύει την πεινασμένη φτωχολογιά, βρίσκοντάς την ανοργάνωτη κι ανίκανη να αντιταχθή στα ληστρικά της σχέδια. Παράλληλα η τοκογλυφία ξεπερνάει κάθε όριο στα χωριά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ληστεύονται οι φτωχοί χωρικοί από τους αισχρούς τοκογλύφους είναι και αυτό: Ο φτωχός χωρικός Αδαμόπουλος από το Λουτρό της Οιχαλίας πήρε δάνειο με τόκο 100% από τον τοκογλύφο (δυσανάγνωστο όνομα) 5 χιλιάδες δραχμές. Υστερα από λίγο τα επέστρεψε χωρίς να σχίσει όμως το γραμμάτιο. Ο αισχρός αυτός τοκογλύφος του ζητάει σε λίγες ημέρες άλλα λεφτά λέγοντάς του πως δεν τον πλήρωσε και πως έχει το γραμμάτιο. Ο φτωχός Αδαμόπουλος αναγκάστηκε να τον πληρώσει ξανά [...] Γι’ αυτό οι φτωχοί χωρικοί πρέπει να κινητοποιηθούν κάτω από την καθοδήγηση των επιτροπών αγώνα που πρέπει να βγάλουν σε κάθε χωριό, βάζοντας επικεφαλής συνειδητούς αγρότες, να επιβάλουν το σβήσιμο των χρεών, κατάργηση του ληστρικού ταμείου ελαίας και το φόρο πάνω στο λάδι, τη σταφίδα, τα σύκα κ.λπ. Κι αυτό μπορεί να κατορθωθή μονάχα πάνω στη βάση των ομαδικών διαβημάτων και συγκεντρώσεων, στη νομαρχία και τις κοινότητες” (900).
Η διοίκηση του ΑΣΟ απορρίπτει τα αιτήματα των εμπόρων για χορήγηση του 200δραχμου για ποσότητες που έχουν στις αποθήκες τους, καθώς θεωρεί ότι δεν θα φθάσουν στους παραγωγούς: “Η διοικούσα επιτροπή του ΑΣΟ κατά την χθεσινήν αυτής συνεδρίασιν απέρριψε την αίτησιν των σταφιδεμπόρων, ζητούντων και αυτών το 200δραχμον δώρον κατά χιλιόλιτρον βεβρεγμένου σταφιδοκάρπου τον οποίον ηγόρασαν πριν ή ληφθή η απόφασις διά την χορήγησιν του 200δραχμου δώρου εις τους παραγωγούς” (901).
Στη Βουλή φθάνουν πληροφορίες για διώξεις σταφιδοπαραγωγών από την Αγροτική Τράπεζα και στη συζήτηση παρεμβαίνει ο πρωθυπουργός Π. Τσαλδάρης: “Ο Τσιρώνης ομιλών επί αναφοράς των κατοίκων της Κοινότητος Σκυλλούντος διαμαρτυρομένων διά την καταδίωξιν υπό της Αγροτικής Τραπέζης λέγει ότι αι περιφέρειαι Μεσσήνης και Ολυμπίας επλήγησαν υπό αλλεπαλλήλων θεομηνιών, οι δε αγρόται οι οποίοι κατά το παρελθόν εξεπλήρουν τας υποχρεώσεις των, ευρίσκονται ήδη εν αδυναμία να εκπληρώσουν και τας τελευταίως αναληφθείσας τοιαύτας. Πρέπει δε να ληφθούν μέτρα τοιαύτα, ώστε και τα συμφέροντα της Αγροτικής να εξυπηρετηθούν, αλλά και οι αγρόται να μην καταπιέζονται.
Τσαλδάρης: Είναι πολλά τα οφειλόμενα;
Τσιρώνης: Δεν γνωρίζω. Εζήτησα πληροφορίας από το υπουργείον Γεωργίας το οποίον μοι απήντησεν ότι θα δοθή ευνοϊκή λύσις.
Τσαλδάρης: Πρόκειται περί καλλιεργητικών δανείων;
Μοσχούλας: Λέγει ότι η Αγροτική Τράπεζα είναι μάλλον κρατικός οργανισμός και οφείλει να μη προβαίνει εις διώξεις και φυλακίσεις των αγροτών.
Κάρτσωνας: Λέγει ότι το αυτό παρατηρείται και όσον αφορά τους σιτοπαραγωγούς οίτινες υπέστησαν ζημίας.
Τσαλδάρης: Τας αιτιάσεις κατά της Αγροτικής ήκουσα μετά προσοχής καθ’ όσον αναφέρονται εις την πραγματικότητα. Η Αγροτική Τράπεζα είναι υποχρεωμένη ν’ ανακουφίζει τους αγρότας. Πάντως εγώ, θα προβώ εις ανάλογα διαβήματα και ελπίζω να τακτοποιηθεί το ζήτημα” (902).
Ο γερουσιαστής Αλ. Καλαντζάκος με νέα παρέμβαση στη Γερουσία ζητάει να αποζημιωθούν και αυτοί που δεν ήταν ασφαλισμένοι γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα ασφάλιστρα, ενώ κατηγορεί τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας Στ. Στεφανόπουλο ότι μεροληπτεί υπέρ των συμπατριωτών του: “Καλαντζάκος: Αναπτύσσει επερώτησιν προς τον υπουργόν Εθνικής Οικονομίας εν σχέσει με τα μέτρα που ελήφθησαν υπέρ των χαλαζοπλήκτων Τριφυλίας, αναφέρει δε ότι οι συμπολίται του έπαθαν μεγάλας καταστροφάς εκ της χαλάζης. Η θεομηνία εύρε, λέγει, ανασφαλίστους τους παραγωγούς οι οποίοι εζημιώθησαν από το κράτος, αλλ’ η αποζημίωσις αύτη είναι μικρά. Τέλος ζητεί όπως το υπουργείον αποζημιώση αυτούς και τους ασφαλίση αναδρομικώς.
Στεφανόπουλος: Απαντών λέγει ότι οι παραγωγοί είχον ειδοποιηθεί ότι ώφειλαν να ασφαλισθούν εις το Ταμείον Χαλάζης και Παγετών διότι άλλως δεν είχον δικαίωμα να αποζημιωθούν. Εντούτοις λέγει, δεν ησφαλίσθησαν και το κράτος τους αποζημίωσε με ποσόν 50% επί των ζημιών των.
Διεξάγεται εν συνεχεία μακρά συζήτησις του κ. Καλαντζάκου τονίζοντος σχετικώς ότι πολλοί παραγωγοί δεν ησφαλίσθησαν καίτοι ειδοποιηθέντες διότι δεν είχον τα μέσα κατόπιν των συνεχών καταστροφών τας οποίας έπαθον εκ διαφόρων θεομηνιών, αι οποίαι ολοκλήρωσαν την δυστυχίαν των. Μετά ταύτα διεξάγεται συζήτησις επί του ζητήματος της αποζημιώσεως των περονοσποροπλήκτων.
Στεφανόπουλος: Λέγει ότι το ζήτημα τούτο ερυθμίσθη υπό του υπουργικού συμβουλίου, θα έλθη δε, λέγει, νομοσχέδιον κυρούν τας αποφάσεις αυτάς.
Καλαντζάκος: Δευτερολογών κατηγορεί τον κ. Στεφανόπουλον διότι δεν έλαβεν υπέρ των Μεσσηνίων τα μέτρα εκείνα τα οποία έλαβεν ο κ. υφυπουργός διά τους συντοπίτας του Ηλείους, ζητεί δε όπως τα μέτρα ταύτα επεκταθούν και εις τους Μεσσηνίους καθόσον ούτοι δεν απεζημιώθησαν αρκούντως.
Στεφανόπουλος: Διαμαρτύρεται για τα λεγόμενα υπό του γερουσιαστού και λέγει ότι η κυβέρνησις έπραξε το παν διά τους περονοσπορόπληκτους χωρίς διακρίσεις. Τέλος ο κ. Στεφανόπουλος λέγει ότι η καταστροφή εις την Ηλείαν ήτο μεγαλυτέρας εκτάσεως και τούτο δεν το εξηκρίβωσε αυτός αλλ’ αι εκτιμητικαί επιτροπαί βάσει των εκθέσεων των οποίων και εχορηγήθη η αποζημίωσις” (903).
Τελικά εγκρίνεται το ποσό των 43 εκ. δρχ. Για τους περονοσπορόπληκτους και η απόφαση κατανομής φθάνει στη Νομαρχία, μαζί με οδηγίες για τον τρόπο που θα πρέπει να γίνει η εξατομίκευση: “Ελήφθη χθες εις την Νομαρχίαν έγγραφον του υπουργείου διά του οποίου γνωστοποιείται ότι διετέθησαν προς αποζημίωσιν των περονοσποροπλήκτων 43 εκατομμύρια δραχμών. Εκ του ποσού τούτου τα 7 εκατομμύρια θα διανεμηθούν μεταξύ των καταστραφέντων σταφιδοπαραγωγών Μεσσηνίας, ειδικώτερον δε 4 εκατομμύρια διά την επαρχίαν Ολυμπίας και τα υπόλοιπα 3 διά τας επαρχίας Τριφυλίας και Πυλίας. Περαιτέρω δε το έγγραφον του υπουργείου διαλαμβάνει ότι ο έλεγχος της διανομής των χρημάτων τούτων θα γίνη υπό τριμελούς επιτροπής αποτελεσθησομένης υπό του νομάρχου ως προέδρου, ενός πταισματοδίκου και του προέδρου γεωργικών συνεταιρισμών ως μελών.
(899) “Σημαία” 7/11/1933
(900) “Ριζοσπάστης” 9/11/1933
(901) “Πατρίς” 25/11/1933
(902) “Σημαία” 28/11/1933
(903) “Σημαία” 30/11/1933
