Μετεφέρθη χθες ενταύθα ο συλληφθείς εν Βελίκα κομμουνιστής Αρώνης και προσήχθη προ του εισαγγελέως. Αλλά μεταξύ ανακριτού και εισαγγελέως εξεδηλώθη διαφωνία εις την προφυλάκισίν του ή μη, την οποίαν θα άρει το συμβούλιον των Πλημμελειοδικών» (4).
Το «Θάρρος» καλύπτει ειδησεογραφικά την υπόθεση με βάση τις πληροφορίες που δίνονται επισήμως, χωρίς να προχωρεί σε πρώτη φάση σε κάποιες κρίσεις: «Υπό του ανθυπασπιστού της Χωροφυλακής κ. Π. Βιργινίου, του ενωμοτάρχου της Ασφαλείας και του χωροφύλακος Αριστ. Μπιλάλη ανεκαλύφθη χθες εις την πόλιν μας και πλησίον της Μονής των Καλογραιών το κέντρο συναντήσεως των ενταύθα δρώντων κομμουνιστών. Οι ανωτέρω αστυνομικοί είχον πληροφορίας από καιρού ότι εις την πόλιν μας λειτουργεί κομμουνιστικόν κέντρον το οποίον έρχεται εις επαφήν μετά των άλλων εν Μεσσηνία και εν Αθήναις κομμουνιστικών πυρήνων. Χθες δε αι ενέργειαί των προς ανακάλυψιν του κέντρου τούτου, εστέφθησαν υπό επιτυχίας. Ούτω περί την 7ην μ.μ. οι εν λόγω αστυνομικοί ενεργήσαντες έφοδον εις το ανωτέρω κέντρον συνέλαβον τον κομμουνιστην Νικ. Τσουμπράκον, τον οποίον οδήγησαν εις το Α' Αστυνομικόν Τμήμα ένθα κρατείται. Εντός του γραφείου των κομμουνιστών ανευρέθη και κατεσχέθη πληθώρα προκηρύξεων, επαναστατικού περιεχομένου, διά των οποίων εκαλούντο οι στρατιώται ιδίως και οι ναύται όπως εγκαταλείψουν τα όπλα και ασπασθούν τον κομμουνισμόν. Εντός του κέντρου ανευρέθησαν και κατεσχέθησαν επίσης γραφομηχανή, διάφοροι σφραγίδες, κρυπτογραφικόν λεξικόν και ολόκληρον το κομμουνιστικόν αρχείον κλπ. Πάντα τα κατασχεθέντα ετοποθετήθησαν εις δύο σάκκους και μετεφέρθησαν εις το ανωτέρω τμήμα. Ηδη καταζητούνται και άλλοι δύο σημαίνοντες κομμουνισταί των οποίων η σύλληψις δεν θα βραδύνη. Σχετικώς ειδοποιήθη ο κ. Εισαγγελεύς όστις επεσκέφθη το Αστ. Τμήμα και διέταξε τακτικάς ανακρίσεις» (5).
Μετά την ολοκλήρωση των ανακρίσεων προφυλακίζονται πέντε από τους συλληφθέντες: «Συμφωνία του ανακριτού του Γ' Τμήματος κ. Χατζάκη και του Εισαγγελεύοντος κ. Οικονομόπουλου απεφυλακίσθησαν εκ των συλληφθέντων κομμουνιστών ο Χ. Πανουσόπουλος κι Κ. Ποτηριάδης, οι δε έταιροι πέντε προεφυλακίσθησαν» (6).
Εδώ τελείωσε η ιστορία και άρχισε η περιπέτεια με φυλακίσεις και εξορίες αυτών που συνελήφθησαν. Εχει ενδιαφέρον όμως να δούμε και το σχολιασμό των τοπικών εφημερίδων ο οποίος συγκλίνει στον αντικομμουνισμό αλλά με σοβαρές διαφορές.
Η «Σημαία» βλέπει σημεία και τέρατα έτοιμα να κατασπαράξουν το αστικό καθεστώς και σχολιάζει με χοντροκομμένο αντικομμουνισμό:
«Αι έρευναι παρά της Αστυνομίας έφερον εις την δημοσιότητα την ύπαρξιν εν Καλάμαις σημαντικής κομμουνιστικής εστίας. Τα ληφθέντα μέτρα κρίνονται σκόπιμα και προληπτικά της κακής προθέσεως και των δεινών αποτελεσμάτων μιας κομμουνιστικής απόπειρας διά βίαιαν ανατροπήν του καθεστώτος. Η αναρχία, και η αναστάτωσις η οποία θα προκληθή από ένα παρόμοιον εγχείρημα έστω και περιορισμένον εις αποτυχίαν εκ των προτέρων, θ αποτελέση πλήγμα κατά της κρατικής απαξίας και της ιδιωτικής οικονομίας. Από της απόψεως ταύτης η ενέργεια της αστυνομίας παρέχει ανακούφισιν και εδραιώνει το κοινό συναίσθημα της ασφάλειας» (7)
Στο «Θάρρος» θεωρούν πως όλα αυτά είναι υπερβολές και συνιστούν διαφορετική αντιμετώπιση των προβλημάτων επιρρίπτοντας ευθύνες κατά των κυβερνώντων, επισείοντας τον κίνδυνο της. αναρχίας δηλαδή του γενικού ξεσηκωμού πέρα από τους κομμουνιστές:
"Επ' ευκαιρία του ανακαλυφθέντος αρχείου του ενταύθα κομμουνιστικού τμήματος και πληροφοριών τινών εξογκωμένων αι οποίαι εγράφησαν εδημιουργήθη εις κύκλους τινάς η εντύπωσις ότι οι κίνδυνοι ανατροπής του κοινωνικού καθεστώτος δεν εμφανίζονται πλέον ως σκιώδεις. Τούτο αποτελεί πλάνην οικτράν. Πλάνην η οποία υποβοηθεί τους ελάχιστους οπαδούς των άκρων σοσιαλιστικών ιδεών, οι οποίοι εν Ελλάδι κατά το πλείστον παρανοούν και τας αρχάς ακόμη τας αριστεράς τας οποίας ισχυρίζονται ότι ακολουθούν. Η δημιουργία αυτής της ψευδαίσθησης αποτελεί προπαγάνδαν υπέρ του κομμουνισμού. Εις την Μεσσηνίαν γενικώς διά τους γνωρίζοντας τα πράγματα ούτε υπήρξε ποτέ σοβαρά κομμουνιστική κίνησις, αλλ' ούτε ήτο δυνατόν να υπάρξη. Δεν είναι ούτε το έδαφος ευνοϊκόν διά την ανάπτυξιν ιδεών, εις ας δεν πιστεύουν εις βάθος οι ισχυριζόμενοι ότι έχουν τας ιδέας, ούτε αι γενικαί προϋποθέσεις τοιαύται ώστε να είναι εύκολος ο προσηλυτισμός πιστών.
Απόδειξις ότι απεκαλύφθη ολόκληρον το αρχείον του εδώ τμήματος και εξ αυτού δεν προκύπτει τίποτε το σοβαρόν. Θα εγράφομεν μάλιστα ότι αυτή η αποκάλυψις αποδεικνύει τη βασιμότητα των όσων προηγουμένως εγράψαμεν. Διότι αν επρόκειτο περί σοβαρού τινός, ούτε έντυποι ανοησίαι θα υπήρχον ούτε εις οικίαν πολίτου μη κομμουνιστού θα υφίστατο εκτεθειμένον το περίφημον αυτό αρχείον, ούτε την ύπαρξίν του θα εγνώριζον οι δυσηρεστημένοι και διαγραφέντες από την δύναμιν του δήθεν κομμουνιστικού κόμματος, διά να καταδώσουν το πράγμα εις την Αστυνομίαν.
Συνεπώς θα εθελοτυφλούσαν όσοι θα εδημιούργουν κινδύνους εκεί όπου δεν υπάρχουν παρά αστειότητες. Αλλά και θα εξυπηρέτουν ακόμη την υπόθεσιν του κομμουνισμού. Διότι ωρισμέναι άκραι ενέργειαι υπερακοντίζουν τον σκοπόν.
Ισως θα μας προβληθή η ερώτησις: Αλλ' η προπαγάνδα εις την ύπαιθρον μεταξύ των γεωργών; Οι γεωργοί όχι μόνον οι Μεσσήνιοι, όχι μόνον οι Ελληνες, αλλ' οι γεωργοί όλου του κόσμου δεν είναι εύκολον να προσηλυτισθούν εις τον κομμουνισμόν. Διότι είναι φύσει συντηρητικά στοιχεία. Ακόμη και εις την Σοβιετικήν Ρωσίαν, όπου υπήρχον οι δουλοπάροικοι μουζίκοι, την αντίδρασιν της δικτατορίας του προλεταριάτου αποτελούν οι καλλιεργητές της γης. Επειτα τι έχουν με την εφαρμογήν των άκρων σοσιαλιστικών ιδεών να διεκδικήσουν σήμερον οι Μεσσήνιοι και γενικώς οι Ελληνες αγρόται; Υπάρχουν εις την Μεσσηνίαν τσιφλίκια ή έστω υπάρχει μεγάλη αγροτική ιδιοκτησία; Κάθε άλλο. Τι θα χρειασθεί λοιπόν ο κομμουνισμός εις τους αγρότας;
Αυτή είναι η πραγματικότης. Αν σήμερον εις τας μεγάλας μάζας του λαού υπάρχει δυσφορία μη αποκρυπτομένη, αν οι γεωργοί δυστυχούν, αν απειλήθησαν ένοπλα συλλαλητήρια, όλα αυτά δεν είναι αποτελέσματα προπαγάνδας ανθρώπων ελαχίστων που δεν έχουν την δύναμιν έστω και αν έχουν την θέλησιν να προπαγανδίσουν. Η δυσφορία δημιουργείται από την επιδείνωσιν του προβλήματος της ζωής, από την παγκόσμιον κρίσιν των προϊόντων, από την δημιουργίαν μεταπολεμικών έξεων σπατάλης και ακόμη από την τραγικήν διάψευσιν των πλουσίων προεκλογικών υποσχέσεων του κυβερνώντος κόμματος που υπεσχέθη ότι θα κάμει αγνώριστον την Ελλάδα.
Αποτελεί αφέλειαν να πιστευθεί ότι εργάται της καταστάσεως είναι κομμουνισταί και να δημιουργηθούν μάρτυρες και ήρωες, σοβαροποιουμένης της κινήσεως που είναι και θα είναι ανάξια πάσης κριτικής. Διότι αν κινδυνεύη ο τόπος μας από κάτι επιδεινουμένης της γενικής καταστάσεως δεν κινδυνεύει από τον κομμουνισμόν. Κινδυνεύει από κατάστασιν πολύ χειροτέραν. Από την αναρχίαν. Ο κίνδυνος θα προληφθή με αντίδρασιν των ιθυνουσών τάξεων απέναντι των εκδηλώσεών της. Αλλά προ παντός θα προληφθεί αποτελεσματικώς όταν οι κυβερνώντες θα αφήσουν την απέραντον αισιοδοξίαν των και θα αποφασίσουν να κυβερνήσουν το Κράτος χρηστώς, κατά τρόπον κοινοβουλευτικόν" (8).
Τα όσα συνέβησαν το Σεπτέμβριο του 1930 στη Μεσσηνία αποτέλεσαν το προοίμιο για τα όσα ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια με κοινωνικές εξεγέρσεις και άγρια καταστολή από τις δυνάμεις ασφαλείας, που οδήγησαν στα λιμενεργατικά του 1934 και τα σταφιδικά του 1935 τα οποία αποτελούν και τα σημαντικότερα γεγονότα στη Μεσσηνία κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
(4) «Σημαία» 20/9/1930
(5) «Θάρρος» 20/9/1930
(6) «Θάρρος» 24/9/1930
(7) «Σημαία» 23/9/1930
Διευθυντής της «Σημαίας» ήταν ο Γ. Μαράκας που είχε καταγγελθεί για τη στάση την οποία κρατούσε η «Σημαία» στο θέμα των σταφιδικών, επειδή στη διοίκηση του ΑΣΟ σημαίνουσα θέση κατείχε συγγενικό του πρόσωπο. Ο γιος του Γάιος πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ.
(8) «Θάρρος» 23/9/1930
Διευθυντής του «Θάρρους» ήταν ο Παναγιώτης Ιππόλυτος, ο οποίος υπογράφει και το άρθρο. Από τα στελέχη των βασιλοφρόνων στην Καλαμάτα, τοποθετήθηκε από το Μεταξά διοικητής της Κρήτης.
