Αλλ' ο αγρότης για να επιτελέση το Ηράκλειον αυτό έργον έχει ανάγκην πολλών πραγμάτων. Πρέπει πρωτίστως το κράτος να τον ενισχύση διά να καταστή παραγωγικότερος, διά να καταστήση την γην περισσότερο προσοδοφόρον. Αλλά να τον ενισχύση σοβαρώς. Ο αγρότης χρειάζεται να έχη αγροτικήν ασφάλειαν την οποίαν τώρα δεν έχει. Χρειάζεται πίστιν γεωργικήν, διά να αποφύγη τους όνυχας των τοκογλύφων. Χρειάζεται ασφάλειαν των γεωργικών προσόδων από των κινδύνων των φυτοπαθολογικών. Χρειάζεται γεωπόνους ικανούς, πεπειραμένους, ευσυνειδήτους, οίτινες με την δάδα της γεωργικής επιστήμης ανά χείρας να τον καθοδηγούν εις την βελτίωσιν των καλλιεργητικών μεθόδων, εις την εξευγένισιν των δένδρων, εις την αυξησιν της παραγωγής. Ο αγρότης έχει ανάγκην συνεταιρικής οργανώσεως πληρεστέρας.
Οταν ο αγρότης εξασφαλίση την γεωργικήν πίστην, όταν εξασφαλίση την οικονομικήν του ανεξαρτησίαν, όταν παύση εξαρτώμενος από ασυνειδήτους εκμεταλλευτάς, όταν αι γεωργικαί του πρόσοδοι αυξήσουν, όταν το κράτος δειχθή απέναντί του στοργικώτερον, τότε κάθε κίνδυνος κομμουνιστικός θα εξατμισθή. Οι διδάσκοντες τα καινά δαιμόνια του μπολσεβικισμού θα βουβαθούν. Διότι οι αγρόται αποτελούν τα εννέα δέκατα του όλου πληθυσμού της χώρας. Είναι περισσότεροι και επομένως έχουν την δύναμιν να επιβάλουν τας θελήσεις των.
Το κράτος υποστηρίξαν την ανάπτυξιν των συνεταιρισμών και υποβοηθήσαν εν τούτω τον αγρότην, εδημιούργησεν τον Αυτόνομον Σταφιδικόν Οργανισμόν δυνηθέντα να σώση τους σταφιδοπαραγωγούς και να τερματίση την σταφιδικήν κρίσιν. Αν θελήση να ενισχύση τους αγρότας το Κράτος και περαιτέρω, ουδείς θα υπάρξει κίνδυνος διά το αστικόν καθεστώς. Θα διατηρηθεί άθικτον και η χώρα μας θα οδεύσει απροσκόπτως την οδόν της προόδου και του πολιτισμού. Ενισχύσατε λοιπόν τον αγρότην. Εις την ενίσχυσιν ταύτην έγκειται η σωτηρια της χώρας και η αποτροπή του μπολσεβικικού κινδύνου» (107).
Η πρώτη απόκριση στο κάλεσμα έρχεται με ανταπόκριση από την Πύλο, σύμφωνα με την οποία είναι ασήμαντη η δράση του ΚΚΕ και ειδικά στους αγρότες ανύπαρκτη:
«Υπάρχει και εδώ κάποιο τμήμα του κομμουνιστικού κόμματος, μέλη του οποίου είναι ως επί το πολύ εργάτες και ολίγοι μόνον αγρότες. Το τμήμα αυτό, αν και δεν παρουσιάζει ουδεμίαν απολύτως κίνησιν, εν τούτοις πρεπει να μας απασχολήση λίγο για να πεισθούν όσοι νομίζουν πως η Πύλος είναι το Κομμουνιστικόν Κέντρον της Πελοποννήσου ότι όχι μόνον κομμουνισταί δεν υπάρχουν εδώ, αλλ' ούτε δύναται οι 4-5 να πράξουν τι. Θα ηυχόμεθα άλλως τε το κατ' όνομα μόνον κομμουνιστικό τμήμα να ηδύνατο να παρουσιάση κάποιαν κίνησιν, διά να αποδείξωμεν και ημείς οι αγρότες που έχουμε τη δύναμη και τη διάθεση να υπερασπίζουμε, όχι τας κεφαλαιοκρατικάς κυβερνήσεις πλέον αλλά αυτά ταύτα τα συμφεροντά μας, ότι οι κομμουνισταί είναι πολύ μωροί να θέλουν σώνει και καλά να ανατρέψουν το κοινοτικόν καθεστώς, εκείνο το οποίο ημείς αγαπήσαμεν και χάριν του οποίου εχάσαμε τα ωραιότερα χρόνια μας πολεμώντας για την στερέωσίν του και την εξέλιξιν του.
Ημείς οι αγρότες ξέρουμε πολύ καλά να κτυπάμε κάθε άσχημο, ακόμη και τις φορομπηχτικές κυβερνήσεις, όπως πολύ καλά μπορούμε γιατί θέλουμε να υπερασπίζουμε το αστικόν καθεστώς που μέσα σε αυτό ανεπτύχθημεν και εμαγαλουργήσαμε και ως κράτος και ως φυλή» (108).
Η "Σημαία" εφαρμόζει το τέχνασμα των διαδόσεων που... δεν πιστεύει, προκειμένου να βγάλει στον αντικομμουνιστικό αγώνα τα σταφιδοαγροτικά σωματεία:
«Εις τους σχόντας την πρωτοβουλίαν της ιδρύσεως σταφιδοαγροτικών συλλογων απεδόθη η άδικος μομφή ότι διαπνέονται δήθεν υπό κομμουνιστικών διαθέσεως. Διαμαρτυρόμεθα εντόνως κατά της τοιαύτης μομφής. Οι φιλότιμοι νέοι -θέλομεν να πιστεύομεν- αγωνίζονται υπέρ τοιούτων συλλόγων μόνον και μόνον, διότι νομίζουν ότι αγρότης θα εξυπηρετήση καλύτερα τα συμφέροντά του με τοιούτους συλλόγους. Πέραν του σκοπού τούτου δεν βλέπομεν να υπάρχουν άλλοι κρυφοί και μυστηριώδεις. Διότι αν υπήρχον πρώτοι οι αγρόται θα απεδοκίμαζον τους ιδρυτάς. Ας παύση λοιπόν κάθε αντίδρασις» (109).
Και αρχίζουν οι αντικομμουνιστικές διακηρύξεις με ανταπόκριση από τον τόπο που ξεκίνησε η εν λόγω μορφή οργάνωσης:
«Δι' ευνοήτους λόγους κατεβλήθη υπό γνωστών τινών κύκλων η προσπάθεια όπως εμφανισθή κομμουνίζον το Σταφιδοαγροτικόν Σωματείον Ασλάναγα. Προς τούτου, αντιπαρερχόμεθα ημείς εκείνοι οίτινες θα δώσουν την εμπρέπουσαν απάντησιν [...] Ημείς ως θεαταί ακρούμεθα να είπωμεν ότι το Σταφιδοαγριτικόν Σωματείον Ασλάναγα, όχι μόνον δεν ακολουθεί κομμουνιστικάς αρχάς, αλλά ως αντελήφθησαν και όλοι όσοι παρακολουθούν την δράσιν τούτου, κτυπά κατακέφαλα τον κομμουνισμόν οπουδήποτε και αν τον συναντήση είτε εντός των οργανώσεών του, είτε και εις τα δημοσίας συζητήσεις του, είτε και εις το προπαγανδιστικόν μέρος του σωματείου.
Το Σταφιδοαγροτικόν Σωματείον Ασλάναγα εργάζεται μόνον διά την αφύπνισιν του αγρότου, του χωρικού, και διά την απολύτρωσίν του από την αισχράν εκμετάλλευσιν του άλφα ή του βήτα, δίχως να υπολογίζει εις ουδέν απολυτως πολιτικόν όφελος» (110).
Και η αντικομμουνιστική υστερία εντείνεται με ανακοίνωση των σωματείων:
«Αισχρά και κακοήθη υποκείμενα τυχοδιώκται μη έχοντες που την κεφαλήν κλίναι, ανωνυμογράφοι μας συκοφαντούν... ως κομμουνιστάς διά να ματαιώσουν το ευγενές και αλτρουϊστικόν ημών έργον, την αφύπνισιν και συσσωμάτωσιν των αγροτών της υπαίθρου Μεσσηνίας εις Ομοσπονδία ανεξαρτητον (τους προκαλούμε να δηλώσουν ποίοι είναι κομμουνισταί). Ημείς υπερασπίζομεν τας περιουσίας μας (αδιάφορον μικράς ή μεγάλας), από αυτούς οίτινες είναι μπολσεβίκοι, αναρχικοί, άρπαγες του ιδρώτος των ηθικών και εργαζομένων αλλ απροστάτευτων σταφιδοαγροτών. Εργαζόμεθα υπομονητικά, σκληρά, με φανατισμό και πίστιν, αθόρυβα, δεν δειλιώμεν προ ουδενός.
Ζητούμεν έλεγχον επί των κρατικών υπηρεσιών, διότι ολίγοι εργάζονται. Εκκαθάρισιν των χιλιάδων αργομίσθων κηφήνων. Εντατικήν καλλιέργειαν της γης. Προσοχή πραγματική εις την γεωργίαν και ουχί κενά λόγια. Περιορισμόν εις την συσσώρευσιν που παρατηρείται εις τας πόλεις διά της αθρόας εγκαταλείψεως της υπαίθρου. Και τούτο θα επιτευχθή, αφού πεινάσουν αι τάξεις αι αποβλέπουσαι εις τον προϋπολογισμόν και ευημερήσει και εξυψωθή ο μέχρι σήμερον περιφρονημένος χωρικός εργαζόμενος την γην. Εργαζόμεθα να προλάβομεν τον κομμουνισμόν.
Αλλα ένα αρχαίον γνωμικόν λέγει: Οταν ο ήλιος ανατέλλει, τότε αι έχιδναι και οι σκορπιοί εξέρχονται από τας τρύπας των.
Τα Σταφιδοαγροτικά Σωματεία Μεσσηνίας: Ασλάναγα, Βρωμοβρύσεως, Πιλαλίστρας, Χασάμπασα, Σιάμαρι, Γκορτζογλίου, Κουκουραχίου, Καρτερολίου, Μπαλιάγα. Επονται 36 σωματεία» (111).
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα τις επόμενες ημέρες συγκροτείται Ομοσπονδία Σταφιδοαγροτικών Σωματείων με σαφείς πολιτικές στοχεύσεις:
«Η μέχρι τούδε δύναμις των Σταφιδοαγροτικών Σωματείων ανέρχεται εις 4.000 περίπου σταφιδοαγρότας, αφυπνισθέντας κι ξεσκλαβωθέντας από τους ελεεινούς εκμεταλλευτάς των. Είτε πολιτευόμενοι λέγονται, είτε σταφιδοπροστάται. Η Σταφιδοαγροτική Ομοσπονδία θα στραφή αμείλικτα εναντίον των εκμεταλλευτών της, εναντίον των εξ επαγγέλματος πολιτευομένων και των κομμουνιστών οίτινες, επί τόσα χρόνια έχουν πέσει εις το πτώμα της δυσμοίρου Ελλάδος και την λυμαίνονται. Θα αναδημιουργήση τα πολιτικά ήθη. Δεν θα λέγη πλέον κάθε κατεργάρης εξ επαγγέλματος πολιτική έχω εις επαρχίαν τόσα... τομάρια, αλλά αι σταφιδοαγροτικαί οργανώσεις θα υποδεικνύουν τους βουλευτάς των προερχομένους από την τάξιν των σταφιδοαγροτών, κατοικούντων εις την ύπαιθρον δια να γνωρίζουν τας ανάγκας της υπαίθρου. Επίσης δεν θα απαγορεύσει εις τους υπολοίπους υποψηφίους να ομιλούν από τα μπαλκόνια αλλά θα κατέρχονται με πρόγραμμα σύμφωνον με το καταστατικόν των οργανώσεων. Και αν εν τη Βουλή δεν υποστηρίξουν τας αναλαμβανόμενας υποχρεωσεις να έχουν το δικαίωμα οι οργανωμένοι σταφιδοαγρόται να αίρουν την εντολήν και να επιστρέφουν οι βουλευτές τους μισθούς των κλπ. κλπ. όχι να πηγαίνουν στην Βουλήν και να ψηφίζουν φόρους και αυξήσεις των μισθών των. Και διά Αγροφυλακή, διά δρόμους, υδραυλικά, ενώ πληρώνομεν φόρους να μην ομιλή κανείς. Εχουν δίκαιον διότι είμεθα κουτοχωριάτες και στέλνουμε αυτούς πάντοτε ες την Βουλήν. Δεν μας ξαναγελούν.
Επίσης πρότινων ημερών ήρχισαν αι συνεννοήσεις δια την ένωσιν όλων των ομοσπονδιών τη Ελλάδος, ήτοι: Σταφιδοαγροτικής Μεσσηνίας, Σιτοπαραγωγών Θεσσαλίας, Ελαιοπαραγωγών Κέρκυρας, Κρήτης, Μυτιλήνης, Καπνοπαραγωγών Μακεδονίας και Θράκης. Και ούτω ολόκληρος ο παραγωγικός λαός της Ελλάδος ηνωμένος εις ένωσιν 5 εκατομμυρίων θα σώση την Ελλάδα από τον κομμουνισμόν, στρατοκρατίαν, πολιτικοεκφυλισμόν, ως και τον ατυχή προϋπολογισμόν από τας χιλιάδας κηφήνων αργομίσθων. Τουτέστιν θα στείλη εις την Βουλήν 200 βουλευτάς προερχομένους από την τάξιν των παραγωγών. Εύγε εις τους Μεσσήνιους σταφιδοαγρότας» (112).
Με ανακοινώσεις και ειδήσεις επαναλαμβάνεται διαρκώς ο αντικομμουνιστικός προσανατολισμός των σωματείων, ενώ αναγγέλλεται και η ίδρυση δύο νέων Ομοσπονδιών:
«Από την Ομοσπονδίαν απεκλείσθησαν όλα τα κεφαλαιοκρατικά, κομμουνιστικά και υπαλληλοεργατικά σωματεία. Ως έδρα της Ομοσπονδίας ωρίσθη η κωμόπολις Μεσοποταμία (τέως Ασλάναγα). Μέχρι τούδε εδήλωσαν συμμετοχήν εις την εν λόγω Ομοσπονδίαν 14 ανεγνωρισμένα σωματεία. Ιδρύεται ετέρα Ομοσπονδία Σταφιδοαγροτική εις Ανδανοοιχαλίαν με έδρα το Ζευγολατιό ως και τρίτη τοιαύτη με έδραν την Πυλίαν» (113).
Στις επαρχίες Καλαμάτας και Μεσσήνης με επίκεντρο την περιοχή γύρω από τον κάμπο και από τις δύο πλευρές του Παμίσου η κινητικότητα στον αγροτικό χώρο εκφράζεται μέσα από τα σταφιδοαγροτικά σωματεία, στην Πυλία μέσα από τις αγροτικές πολιτικές οργανώσεις. Στα σταφιδοαγροτικά σωματεία δραστηριοποιούνται από αντικομμουνιστές παράγοντες μέχρι αριστεροί αγροτιστές. Οι αγροτικές πολιτικές οργανώσεις της Πυλίας ουσιαστικά αποτελούν οργανώσεις που συνδέονται με το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας με σύνδεσμο τον Λούλη Τσικλητήρα, όπως θα διαπιστώσουμε όμως στη συνέχεια έχουν δικό τους αυτοτελές πολιτικό πρόγραμμα. Φαίνεται ότι μεταξύ τους γίνονται συνεννοήσεις για την συγκρότηση παμμεσσηνιακού αγροτικού συνεδρίου προκειμένου να δημιουργηθεί ένα Αγροτικό Κόμμα.
Οι αντιρρήσεις σε αυτή τη συζήτηση εκφράζονται με μια επιστολή στη “Σημαία” στην οποία απορρίπτεται η ιδέα και προκρίνεται η επιλογή της ενίσχυσης του συνδικαλιστικού χαρακτήρα των σταφιδοαγροτικών οργανώσεων. Αυτά τα δύο ρεύματα συγκρούονται τα επόμενα χρόνια όσο διαρκεί η δραστηριότητα των σταφιδοαγροτικών σωματείων.
Στην επιστολή που προαναφέρθηκε σημειώνονται τα εξής: «Εις τινα πολίχνην της Μεσσηνίας συγκροτείται την 15ην Ιανουαρίου τη πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας Σταφιδοαγροτικών Οργανώσεων, το Α’ Αγροτικόν Συνέδριον. Τούτο κατά τας παρασχεθείσας ημίν πληροφορίας, θ ασχοληθεί εκτός των άλλων και με την σύμπηξιν ενός Αγροτικού Κόμματος.
Επί του παρόντος δεν θέλομεν να εξετάσωμεν εάν και κατά πόσον είναι επιτυχής η ιδέα της συγκροτήσεως του Αγροτικού Κόμματος, αν και αποτελεί επιβεβλημένην ανάγκην τούτο.
Εκείνο διά το οποίον ενδιαφερόμεθα πρωτίστως και επιθυμούμεν να το αντιληφθεί ολόκληρος ο σταφιδοαγροτικός κόσμος της Μεσσηνίας, είναι μόνον τούτο. Να ασχοληθεί το συγκροτηθησόμενον συνέδριον με τον τρόπον βελτιώσεως του είδους της οργάνωσης
[...] είναι το ζήτημα της στιγμής. Εχομεν καιρόν ν’ ασχοληθώμεν και με τα αγροτικά κόμματα και την εκλογήν των καταστατικών των.
Επαναλαμβάνομεν και πάλιν να τονίσωμεν ότι δεν πρέπει να παρασυρόμεθα εις αποφάσεις και σκέψεις, αίτινες επί του παρόντος τουλάχιστον δεν είναι δυνατόν να μας εξυπηρετήσουν θετικά. Αν τούτο αντιληφθή ο σταφιδοαγροτικός κόσμος της Μεσσηνίας, ασφαλώς μίαν ημέραν θα ιδρύση το κόμμα του επί βάσεων στερεών και ουχί επί της άμμου, όπως συνέβη εις πολλάς χώρας της Ευρώπης και των Βαλκανίων.
Ολίγη σύνεσις, και το μέλλον, αναμφισβητήτως θα το κερδίσουν οι σταφιδοαγρόται, εις την προσπάθειαν των οποίων η Μεσσηνία και ολόκληρος ο αγροτικός κόσμος της Ελλάδος, οφείλομεν προς τιμήν των να ομολογήσωμεν ότι οφείλουν πάρα πολλά. Διότι η αφύπνισις των αγροτών παρά την επίμονον αποχήν των διανοουμένων μας, ήρχισεν εκ της Μεσσηνίας και υπό την επίβλεψιν και καθοδήγησιν της μάζας» (114).
(Συνεχίζεται)
(107)"Σημαία" 9/11/1927
(108) "Σημαία"18/11/1927
(109) "Σημαία" 23//11/1927
(110) "Σημαία" 25/11/1927
(111) "Σημαία" 30/11/1927
(112) "Σημαία" 3/12/1927
(113) "Σημαία" 8/12/1927
(114) “Σημαία” 5/1/1928.
