Μια φωτογραφία άλλωστε μπορεί να αναμοχλεύσει ήδη υπάρχοντα συναισθήματα ή να προκαλέσει νέα, όντας ένα διαχρονικό κομμάτι της καθημερινότητας, παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας. Κι αυτό είναι ενδεικτικό της δύναμης της. «Η αποτύπωση της πραγματικότητας με την ακινητοποίηση στιγμών μέσα στο χρόνο, παίρνει την έννοια της καταγραφής της ιστορίας και αποτελεί βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου τόσο σε κοινωνικό όσο και προσωπικό επίπεδο» είχε γράψει παλιότερα η επιμελήτρια φωτογραφικών σειρών και εικαστικών εκθέσεων Villy Calliga, αποτυπώνοντας μεστά την έννοια της λήψης, η οποία για κάποιους αποτελεί σχέση ζωής.

Σε αυτή την κατηγορία, συγκαταλέγεται δικαιωματικά ο Νίκος Ηλιόπουλος, συντονιστής της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας (Φ.Ο.ΚΑΛ), με εμπειρία στο αντικείμενο πάνω από 35 χρόνια.

Ο ίδιος, μιλώντας στην “Ε”, αναφέρθηκε στα πρώτα του βήματα στον κόσμο της φωτογραφίας, τα οποία ξεκίνησαν με μια φωτογραφική μηχανή σε εφηβική ηλικία, παίρνοντας θα έλεγε κανείς το «βάπτισμα του πυρός» λίγα χρόνια αργότερα καθώς ήταν ο άνθρωπος που διέσωσε κάποιες συγκλονιστικές στιγμές από το σεισμό της Καλαμάτας του 1986, όπως το ναό των Αγίων Αποστόλων που δέχτηκε ισχυρό πλήγμα. Ανατρέχοντας σε εκείνες τις δραματικές στιγμές, έκανε λόγο για μία δύσκολη ανάμνηση, η οποία είναι αδύνατο να ξεχαστεί παρά την ανάπτυξη της πόλης και την εικόνα της σήμερα.

«Σε ηλικία 18 ετών, μπορώ να πω πως ζούσα μια περιπέτεια. Αντιλαμβανόμουν προφανώς το μέγεθος της καταστροφής, συνάμα όμως ήταν μια διαδικασία εξερεύνησης γκρεμισμένων σπιτιών και κατεστραμμένων αυτοκινήτων, μέσα από ένα καρέ εικόνων που έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου» σχολίασε.

  Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων μέσα από τον φακό του Νίκου Ηλιόπουλου

Εχοντας πολυετή πορεία παράλληλα στο χώρο της εστίασης, ο Νίκος Ηλιόπουλος ήταν ο εμπνευστής, συνιδρυτής και για αρκετά χρόνια πρόεδρος στο Καλλιτεχνικό Στέκι Καλαμάτας. Σχετικά με την ενασχόληση του με τη φωτογραφία, σημείωσε πως έχει υπάρξει για πολλά χρόνια επαγγελματική, παραμένοντας στην παρούσα φάση ερασιτεχνική, όπως και ξεκίνησε. «Ασχολούμαι ακατάπαυστα με τη φωτογραφία, μπαίνοντας στη διαδικασία σποραδικά να κάνω φωτογραφίσεις έργων τέχνης. Αυτό που κάνω ωστόσο με περισσότερη όρεξη είναι τα μαθήματα φωτογραφίας στο χώρο της Ομάδας» πρόσθεσε.

Η Φωτογραφική Ομάδα Καλαμάτας, προέκυψε από μια παρέα μαθητών του και φίλων, στοχεύοντας από το 2017 στη δημιουργική ενασχόληση, άσκηση και καλλιτεχνική έκφραση των μελών της μέσα από τη φωτογραφία. «Γύρω στα 20 ενεργά μέλη δίνουμε σταθερά το παρών στην ομάδα, “σπρώχνοντας” ο ένας τον άλλον να τραβήξει φωτογραφίες μέσα από ιστορίες που θα διηγηθούμε, με το χόμπι έτσι να είναι ενεργό» υπογράμμισε, λέγοντας πως όποιος έρθει ως μέλος στην ομάδα έχει ένα συνεχές ενδιαφέρον για το αντικείμενο, απολαμβάνοντας παράλληλα το κλίμα της παρέας και της ευγενούς άμιλλας. «Οι συναντήσεις μας έχουν έναν σαφώς εκπαιδευτικό χαρακτήρα, λύνοντας όποιες απορίες. Ακόμα, ορίζουμε ένα θέμα κάθε μήνα το οποίο είναι τεχνικό ώστε να συμμετέχουν άπαντες (αρχάριοι και μη), ενώ γίνονται και παρουσιάσεις μεγάλων φωτογράφων» αποσαφήνισε. Ως προς τους φίλους της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας, ομάδα στο facebook που απαριθμεί πάνω από 2.000 άτομα και στην οποία ανακοινώνονται επίσης θεματικές όπως πρόσφατα η “αντανάκλαση”, ο ίδιος διευκρίνισε πως αφορά και το κοινό αλλά και τα μέλη. «Οι φωτογραφίες περνούν από έγκριση, και στη συνέχεια αναρτώνται, μπαίνοντας έτσι άπαντες σε ένα εκπαιδευτικό σκέλος» εξήγησε, σημειώνοντας πως μέσω αυτή της τακτικής προκύπτει μια δημιουργική διαδικασία. «Ακόμα, συμμετέχουμε ως Ομάδα κάθε δύο χρόνια στη μεγάλη καλλιτεχνική έκθεση "Photovision", ενώ στην Καλαμάτα πραγματοποιούμε μια έκθεση το χρόνο τουλάχιστον, ορίζοντας αρχικά το θέμα και στη συνέχεια τις λεπτομέρειες, όπως την τοποθεσία και την ημερομηνία» συμπλήρωσε.

 Επίσκεψη του Γιώργου Αρβανίτη στην Φωτογραφική Ομάδα Καλαμάτας

Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΑΜΙΓΩΣ ΕΚΘΕΣΕΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

Σχετικά με τους χώρους που διαθέτει η Καλαμάτα για εκθέσεις φωτογραφίας και αν θεωρούνται ιδανικοί, ο Νίκος Ηλιόπουλος ανέφερε πως δεν είναι καθόλου ικανοποιημένος, μεταφέροντας όπως είπε και την άποψη άλλων καλλιτεχνών. «Δυστυχώς ο Δήμος, και ο εκάστοτε Δήμαρχος δεν έχει δώσει βάση σε αμιγώς εκθεσιακούς χώρους, ώστε να φιλοξενούνται εκθέσεις φωτογραφίας ή ζωγραφικής. Μιλώντας για χώρους, το Πνευματικό Κέντρο δεν είναι ο ενδεδειγμένος για αυτές τις περιστάσεις. Αν υπήρχε ένας χώρος αμιγώς φτιαγμένος για εκθέσεις που να ανήκει στο Δήμο θα αποτελούσε ένα έναυσμα για ανθρώπους της τέχνης ώστε να παρουσιάσουν τη δουλειά τους» παρατήρησε, επισημαίνοντας πως από τη στιγμή που η Καλαμάτα διαθέτει αναξιοποίητα κτήρια, το να στηθεί ένας τέτοιος χώρος το κόστος είναι μηδαμινό και ο χρόνος υλοποίησης μικρός.

ΣΤΑ «ΣΚΑΡΙΑ» Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Ως προς τους στόχους της Φ.Ο.ΚΑΛ, ο Νίκος Ηλιόπουλος γνωστοποίησε πως στις προθέσεις της Ομάδας είναι η προετοιμασία της πρώτης Συνάντησης Φωτογραφίας Καλαμάτας. «Ευελπιστούμε να πάρει πανελλήνιο χαρακτήρα, δεδομένου πως θέλουμε να φιλοξενήσουμε ομάδες και λέσχες από όλη την Ελλάδα. Θα επιδιώξουμε να έχει σημαντικούς καλεσμένους οι οποίοι θα προχωρήσουν σε ομιλίες και θα πραγματοποιήσουν σεμινάρια» ενημέρωσε, πληροφορώντας πως καλώς εχόντων των πραγμάτων θα γίνει το καλοκαίρι του 2025 μια εβδομαδιαία ή δεκαήμερη γιορτή της φωτογραφίας, όντας ένα δώρο πολιτισμού στην πόλη από την πλευρά της Φωτογραφικής Ομάδας, με ουσιαστικό αντίκρισμα. «Όταν το πλάνο μας θα είναι έτοιμο θα έρθουμε σε επαφή με τους αρμόδιους φορείς, ώστε να ζητήσουμε κάποια στήριξη για την υλοποίηση της συνάντησης» πρόσθεσε.

 Πάτροκλος Περρωτής

Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Με τη διαδικασία της φωτογράφισης να είναι σαφώς πιο εύκολη μέσα από τα κινητά τηλέφωνα, ένα ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι πιο νεαρές ηλικίες καταπιάνονται με τη φωτογραφία, ή αν ο φακός στις συσκευές τους έχει διακοσμητικό ρόλο. «Τα παιδιά ασχολούνται έντονα με την εικόνα αλλά δεν ασχολούνται τόσο με τη φωτογραφία ως χόμπι, μη μπαίνοντας στη διαδικασία να βρουν ένα θέμα, να το μελετήσουν και να εμπνευστούν. Το κάνουν θα έλεγα περισσότερο ως ρουτίνα της εποχής, αποκλίνοντας από τον ορισμό της φωτογραφίας. Δεν είναι κάτι αφοριστικό, καθώς πολλά παιδιά μέσα από τα κινητά μπορεί να ασχοληθούν περαιτέρω με τη φωτογραφία και ενδεχομένως να γίνουν σπουδαίοι φωτογράφοι. Ωστόσο, με μια φωτογραφική μηχανή στο χέρι είναι λίγα τα παιδιά πλέον» παρατήρησε, εστιάζοντας σε απλές καθημερινές στιγμές που μπορούν να βάλουν μικρούς και μεγάλους στον κόσμο της εικόνας. «Ο κινηματογράφος που αποτελείται από μια σειρά φωτογραφιών, οι selfie ή τα stories στην παραλία είναι τέτοιες καταστάσεις αλλά δεν σε καθιστούν απαραίτητα φωτογράφο» συμπλήρωσε.

 Μαρια Τσιμικλή

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ Η ΜΑΘΗΣΗ

Αναφορικά με τα στάδια που πρέπει να περάσει κάποιος ώστε να φτάσει σε ένα επιθυμητό επίπεδο και να θεωρείται φωτογράφος, ο Νίκος Ηλιόπουλος εστίασε στη μάθηση, καθώς για να γίνεις φωτογράφος -όπως είπε- πρέπει πρωτίστως να ξέρεις να χειρίζεσαι μια μηχανή και όχι ένα κινητό τηλέφωνο. «Ακόμα και στη δεύτερη περίπτωση, υπάρχουν κάποιες σύνθετες ρυθμίσεις τις οποίες δεν τις ξέρει κανείς αν δεν έχει εκπαιδευτεί, τραβώντας απλά στο αυτόματο» σημείωσε, τονίζοντας πως μέσα από την εκπαίδευση μπορεί κάποιος να δημιουργήσει εικόνα (επιθυμητό βάθος πεδίου, φωτισμό, σκίαση κ.α.) αλλά και να μάθει το στήσιμο σε ένα κάδρο, μέσα από την αισθητική της φωτογραφίας. «Είναι σαν να έχεις ταλέντο στη ζωγραφική, αλλά κάποιος να πρέπει να σε διδάξει πώς το πινέλο πρέπει να μπει στη σωστή σειρά, ώστε να δημιουργήσεις κάτι πέρα από το προφανές» πρόσθεσε. Αναφορικά με την τεχνική ή οπτική που έχει πορευτεί ο ίδιος όλα αυτά τα χρόνια, ανέφερε πως κάθε φωτογράφος που έχει σταθερή ενασχόληση αναπτύσσει το δικό του στυλ, μέσα από τη προσωπική του θεματογραφία. «Προφανώς ο φωτογράφος απαθανατίζει ότι του κεντρίζει το ενδιαφέρον, αλλά συνήθως επικεντρώνεται στο θέμα που του αρέσει περισσότερο, με την εμπειρία να καθορίζει την οπτική. Παράλληλα, μια λήψη εκφράζει τον ψυχικό κόσμο του καθενός, βγάζοντας άλλη φωτογραφία στεναχωρημένος και άλλη χαρούμενος» σχολίασε. «Προσωπικά, μου αρέσει να κινούμαι σε διάφορες θεματικές όπως είναι τα πορτραίτα ανθρώπων και το αστικό τοπίο» δήλωσε, κάνοντας λόγο σχετικά με το σύνολο φωτογραφιών που έχει στην κατοχή του για… πολλές χιλιάδες φωτογραφίες. «Εχω περάσει και εποχές που δεν έχω τραβήξει καμία. Αν και ακούγεται εντυπωσιακό, το “χιλιάδες” είναι η πραγματικότητα ενός φωτογράφου».

 Φωτογραφία του Νίκου Ηλιόπουλου από το Καλαματιανό Καρναβάλι

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ SOCIAL MEDIA

Για το αν η σύγχρονη τάση επιβάλει κατά κάποιο τρόπο σε ένα φωτογράφο να είναι συνδεδεμένος με τα social media, ο Νίκος Ηλιόπουλος απάντησε αρνητικά, λέγοντας πως δεν είναι απαραίτητο να μπει στο “τριπάκι” να ανεβάσει φωτογραφίες ώστε να πάρει like. «Μια φωτογραφία τη βγάζεις γιατί σου αρέσει, δείχνοντάς τη ενδεχομένως σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Μπαίνοντας στη διαδικασία να βγάλω κάτι όμορφο για το facebook ή το instagram, τότε θα έχω πέσει στην παγίδα να πλασάρω κάτι ώστε να πάρω την επιβράβευση του κοινού, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου λογικά δεν έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Η πραγματική επιβράβευση για μένα, έρχεται μέσα από διαγωνισμούς φωτογραφίας που γίνονται κάθε χρόνο ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο, με τη συμμετοχή και μόνο να έχει μεγάλη σημασία» συμπλήρωσε. Στο ίδιο επίπεδο συζήτησης, ο ίδιος κλήθηκε να σχολιάσει την τακτική απόκρυψης ενός φωτογράφου ή ακόμα χειρότερα την περικοπή του λογότυπου από χρήστες, παρουσιάζοντάς τες ως δικές τους. «Είναι κάτι που έχει συμβεί τόσο σε εμένα όσο και σε μέλη της ομάδας. Πρόκειται για ένα τραγικό γεγονός -για να μην το χαρακτηρίσω αλλιώς- και μια κακή κουτοπονηριά, πλασάροντας κάποιοι τις εικόνες άλλων. Είναι σαν να πάω σε ένα εστιατόριο, να φτιάξει ο σεφ ένα ωραίο πιάτο και να το παρουσιάσω σε φίλους ως δικό μου» έφερε εύστοχα ως παράδειγμα. Στο πεδίο των ομορφιών της Καλαμάτας και αν είναι ικανές από μόνες τους να ωθήσουν έναν αρχάριο στον κόσμο της φωτογραφίας, στάθηκε στην φύση, τονίζοντας πως είναι κάτι που πάντα εμπνέει. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ηλιοβασίλεμα που βγάζουμε όλοι κατά κόρον, ωθώντας τον κόσμο στο κλικ» κατέληξε.

  Νίκος Ηλιόπουλος, το πέρασμα της κακοκαιρίας από την Καλαμάτα τον Σεπτέμβριο του 2016

Λίγα λόγια για τη Φ.Ο.ΚΑΛ…

Στη Φωτογραφική Ομάδα Καλαμάτας πραγματοποιούνται μαθήματα φωτογραφίας και δημιουργικά projects, διοργανώνονται φωτογραφικές εκθέσεις, σεμινάρια, εκδηλώσεις και αντίστοιχες εξορμήσεις. Στο διάστημα της λειτουργίας της έχει συνεργαστεί φωτογραφικά, με κοινή συνισταμένη τον πολιτισμό, με διάφορους θεσμούς και φορείς της Μεσσηνίας, καθώς και με συλλόγους, ομάδες και λέσχες φωτογραφίας εκτός νομού. Οι συναντήσεις των μελών της πραγματοποιούνται κάθε Κυριακή στις 6 μ.μ. στο χώρο της στο Ανατολικό Κέντρο (απέναντι από την ΕΡΤ Καλαμάτας) και είναι πάντα ευπρόσδεκτοι όλοι όσοι αγαπούν την τέχνη της φωτογραφίας.