Αυτό ίσως στεναχωρεί ορισμένους συμπολίτες που εσχεδίαζαν να μας... καταπλήξουν με πρωτότυπες μάσκες. Τώρα θα υποχρεωθούν να γλεντήσουν... επωνύμως, χωρίς την ανωνυμία του χρωματισμένου χαρτονιού".
Η απαγόρευση έχει ως εξής: "Εκ της Διοικήσεως Χωρ/κης Μεσσηνίας εξεδόθη η κάτωθι ανακοίνωσις: Ανακοινούμεν ότι δυνάμει της υπ’ αριθ. 31/48 από 8.2.55 διαταγής του Υπουργείου Εσωτερικών και της υπ’ αριθ. 8/39 Αστυνομικής ημών Διατάξεως, κατά την περίοδο των εορτών των Αποκρέω απαγορεύεται απολύτως η χρησιμοποίησις προσωπίδων καλυπτουσών εξ ολοκλήρου το πρόσωπον και η μεταμφίεσις ατόμων κατά τρόπον καθιστώντα αυτά αγνώριστα.
Προς τούτοις απαγορεύεται η διακωμώδησις πολιτικών και θρησκευτικών προσώπων ημεδαπών.
Οι παραβάται θα παραπέμπονται εις το αρμόδιον Δικαστήριον.
Εν Καλάμαις τη 9η Φεβρουαρίου 1955
Χαλδούπης Δημοσθένης
Αντ/ρχης".
Και οι καρναβαλικές εκδηλώσεις αρχίζουν με το χορό της Φιλαρμονικής (181): "Το προσεχές Σάββατον δίδεται εις την Μεσσήνην και εις την αίθουσαν του κινηματογράφου "Τιτάνια" ο χορός της Φιλαρμονικής Μεσσήνης".
Η προαναγγελία στην εφημερίδα “Τα Νέα” (182): "Την Καθαρά Δευτέρα προβλέπεται μετάβασις εις την Μεσσήνην, όπου κάνει την εμφάνισίν του ο Καρνάβαλος και θα γίνουν παρελάσεις μασκαρεμένων. Η καθιερωμένη Κρεμάλα εστήθη εις τον συνήθη τόπο εκτελέσεων της αποκρηάτικης ευθυμίας γιατί σήμερα, αύριο και μεθαύριο κι ύστερα... τέρμα. Καταφθάνει η Σαρακοστή με τις λειτουργίες, τις ολονυκτίες και τις νηστείες".
Αλλά και στη “Σημαία” (183): "Στο Νησί τελείωσαν οι προετοιμασίες για το αυριανό γλέντι που όπως υποστηρίζουν οι διοργανωταί της γιορτής θα ξεπεράση κάθε προηγούμενο. Οι Καλαματιανοί ετοιμάζονται πυρετωδώς για να εκστρατεύσουν αύριο στην ωραία Μεσσήνη".
Οι εκδηλώσεις σημειώνουν επιτυχία (184): "Η Μεσσήνη την Καθαρά Δευτέρα συνεκέντρωσε πλήθη Καλαματιανών. Η κρεμάλα λειτούργησε εις τον συνήθη τόπο εκτελέσεως της αποκρηάτικης... κραιπάλης. Εδόθησαν και χρηματικά βραβεία 3.000 δραχμών στις καλύτερες εμφανίσεις. Το γκρουπ των φουστανελλοφόρων υπό τους κ. κ. Ν. Κούτη, Ηλ. Μιχαλόπουλον και Ι. Σκορδάκην έκανε την ωραιοτέραν εμφάνισιν".
Και η “Σημαία” γράφει (185): "Την Καθαρή Δευτέρα ο κόσμος ξεχύθηκε στις εξοχές για να γιορτάση τα κούλουμα και ν’ αποχαιρετήση τον Καρνάβαλο. Τον περισσότερο κόσμο συνεκέντρωσαν το πανηγύρι του Νησιού, όπου έκαναν χρυσές δουλειές κι η γνωστή Νησιώτικη κρεμάλα, τα κέντρα της οδού Αλαγονίας, της Αγίας Αννας, οι εξοχές του Αγίου Κωνσταντίνου, της Αγίας Σιών, των Μύλων, του Αρχοντικού, της Παληόχωρας, καθώς και τα κατά μήκος της Ανατολικής ακτής της Παραλίας κέντρα.
Ω".
Το “Θάρρος” (186) δίνει πολύ περισσότερες πληροφορίες. Κατ' αρχήν ενημερώνει για πρώτη φορά ότι Καρνάβαλος ήταν ο Δημ. Μιχαλόπουλος (187). Αλλά και ότι παραλίγο να μην γίνει καρναβάλι που περισώθηκε χάρις στην παρέμβαση ορισμένων παραγόντων. Οι επιθέσεις από τις παραχριστιανικές οργανώσεις έχουν ενταθεί και χαρακτηριστικότερο είναι το γεγονός ότι από τις εκδηλώσεις απουσίασε όχι μόνον ο δήμαρχος Στ. Τσούσης αλλά και οι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών. Ενώ μέσα από το λόγο του Καρνάβαλου αναδεικνύονται τα μεγάλα προβλήματα των πατατοπαραγωγών: "Μεσσήνη (του ανταποκριτού μας) - Ο Καρνάβαλος εφέτος διήλθε δεινήν κρίσιν. Το έθιμο όμως τελικώς επικράτησε και χιλιάδες Νησιωτών εχειροκρότησαν τον Δημ. Μιχαλόπουλον, εμφανισθέντα ως Καρνάβαλον, εις τον εξώστην της οικίας Ευσταθίου Δημοπούλου.
Την 11ην προμεσημβρινήν ώραν της Κυριακής ο Καρνάβαλος επιβαίνων της αμάξης του Κ. Ξυνού, δεόντως στολισμένης, και βοηθούμενος από τον Παν. Μιχαλόπουλον έφθασεν εις τον χώρον προ της οικίας Δημοπούλου. Ανελθών ακολούθως εις τον εξώστην της, ομίλησε κατά τα καθιερωμένα σατυρίζων σύγχρονα γεγονότα και πρόσωπα.
Παραλλήλως ο Καρνάβαλος ομίλησε διά την δεινήν κατάστασιν εις την οποίαν έχουν περιέλθει οι καλλιεργηταί της επαρχίας Μεσσήνης, τονίσας την ανάγκην όπως ενισχυθούν υπό της κυβερνήσεως δι’ εκτάκτων μέτρων ιδίως οι πατατοπαραγωγοί.
Εφέτος η συνέχιση του εθίμου εκινδύνευσε σοβαρώς, Παρ’ όλίγον, ο Καρνάβαλος, ο γραφικός αποκρηάτικος ήρως της Μεσσήνης, διά τον οποίον τόσαι διαμάχαι εδημιουργήθησαν και εις άλλας Ελληνικάς πόλεις, δεν θα εμφανίζετο καθόλου διά να ομιλήση εκθέτων τας... απόψεις και προβλέψεις του διά τον αρχόμενον από της Κυριακής ετήσιον κύκλον.
Εις την κίνησιν προς διατήρησιν του Καρναβάλου και χρηματοδότησιν της εμφανίσεώς του, επρωτοστάτησε και ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Α. Καρελάς. Το γραφικόν Νησιώτικο έθιμο πάντως διέτρεξεν εφέτος σοβαρόν κίνδυνον και εκλονίσθη, εις τρόπον ώστε να είναι προβληματική οπωσδήποτε η εις το μέλλον διατήρησίς του. Η απουσία εκπροσώπων των τοπικών αρχών εις την εμφάνισίν του είναι χαρακτηριστική".
1956
Το 1956 η προαναγγελία (188) δείχνει ότι στη Μεσσήνη ετοιμάζεται μεγάλη γιορτή: "Για την αυριανή Καθαρή Δευτέρα αναμένεται γενική έξοδος των συμπολιτών συν γυναιξί και τέκνοις προς τα εξοχικά κέντρα για να γιορτάσουν τα "Κούλουμα" κατά το πατροπαράδοτο έθιμο. Την μεγαλύτερη όμως κίνησιν θα την παρουσιάση όπως κάθε χρόνο η Μεσσήνη που γλεντάει την Καθαρή Δευτέρα περισσότερο και από την Αποκρηά!
Οσοι παρευρεθούν στο αυριανό πανηγύρι του Νησιού, ας λάβουν τα μέτρα τους για να μην υποστούν το έθιμο της... κρεμάλας".
Φυσικά προηγούνται οι χοροί (189) "Με χορούς επί χορών έκλεισε το τελευταίο αποκρηάτικο Σαββατοκύριακο. Στην Καλαμάτα εδόθησαν πέντε "επίσημοι" χοροί και στη Μεσσήνη επίσης ένας, εις την αίθουσαν του καταστήματος Βαλσαμάκη-Λαδά".
Το πολιτικό κλίμα όμως ήταν βαρύ εξ αιτίας των εξελίξεων στο Κυπριακό. Ο Μακάριος είναι εξόριστος στις Σεϋχέλλες, οι Αγγλοι έχουν επιβάλει σκληρά μέτρα στην Κύπρο, ενώ στις 10 Μαρτίου εκτελούνται οι Καραολής και Δημητρίου (190). Και το κλίμα αυτό αποτυπώνεται στη μικρή ανταπόκριση (191): "Το Νησί εφέτος για πολλούς λόγους και ιδιαίτερα ύστερα από την τροπή που πήρε το Κυπριακό -για γλέντια είμαστε;- δεν είχε προχθές μεγάλη κίνησι. Εν τούτοις δεν ήταν λίγοι όσοι τράβηξαν προς τα εκεί για να... κρεμαστούν κατά το έθιμο στην κρεμάλα που στήνεται κάθε χρόνο στο Αργαστηράκι".
Το ίδιο λιτή είναι και η ανταπόκριση στο “Θάρρος” (192): "Μερικοί Καλαματιανοί, ίσως οι ηρωικότεροι, ετόλμησαν ν’ αψηφίσουν τις ταλαιπωρίες του ταξιδιού μέχρι το Νησί, για να δούνε την αποκρηάτικη... κρεμάλα".
Κοντά στα πολιτικά προβλήματα που υπάρχουν αυτή την εποχή, κορυφώνονται οι επιθέσεις των παραχριστιανικών οργανώσεων που εκδηλώνονται με βιαιότητα στην Πάτρα (193).
1957
Το 1957 υπάρχει μια ακόμη γλαφυρή περιγραφή των όσων γίνονται την Κυριακή το βράδυ στις φωτιές και ιδιαίτερα σε αυτή που πρωταγωνιστούν ο Σπάλλας και ο Λιάππας (194): "Ξεκινώ με την περιγραφή ενός εθίμου που έχει χρόνια ριζώσει στις Νησιώτικες ψυχές, και ξαναζωντανεύει κάθε χρόνο την αποκρηά την τελευταία Κυριακή της, σαν την αυριανή Κυριακή το βράδυ που όλες οι Νησιώτικες ρούγες λάμπουν και φωτοβολούν απ’ τις λάμψεις που, πύρινες γλώσσες, ξεπηδούν απ’ τους τεράστιους όγκους των ξύλων που ήδη έχουν κουβαληθή και είναι έτοιμες να αναφτούν την Κυριακή το βράδυ έως το πρωί για να δώσουν τη χαρά και το κέφι. Πίπιζες, σαντούρια, βιολιά, νταούλια κ.λπ. παίζουν στις φωτιές κάθε ρούγας. Ολο το Νησί στο ποδάρι. Και γίνεται μια άμιλλα, ένα πείσμα εις το ποια φωτιά, ποινής ρούγας θα 'χει υπεροχή. Υπολογισμούς κάνω και έχω πεποίθηση πως και φέτος όλες τις άλλες φωτιές θα τις ξεπεράση η ρούγα της Ο.Ε. Σπάλα-Λιάππα και Σία. Εχουν γίνη τέτοιες ετοιμασίες και έχουν ήδη περατωθή οι μικροφωνικές εγκαταστάσεις.
Ηδη έχει ετοιμαστεί στη φωτιά τούτη ένα επίσημο και διαλεχτό αποκρηάτικο πρόγραμμα, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται ακροβατικά και ταχυδακτυλουργικά νούμερα. Τα ακροβατικά θέλουν εκτελεσθή κατά το πρόγραμμα από τον Ούγγρο ακροβάτη Χρα-χρα, τα δε ταχυδακτυλουργικά από τον διάσημον Ινδόν φακίρην και ταχυδακτυλουργόν Βάγγο, ο οποίος μεταξύ των άλλων πειραμάτων θα εκτελέση το σπάνιον νούμερο - του να μασάη γύψο και να βγάζη καλλιτεχνικά αγαλματάκια - το δε μεσονύκτιον θα εμφανισθή ο ίδιος ως ωραία των Αθηνών και τόσα άλλα. Να λοιπόν μια ατόφια εικόνα μιας αξέχαστης αποκρηάτικης ολονυκτίου βραδυάς που γιορτάζει το Νησί και που όσοι δεν τη ζήσουν θα τους λείψει ένα κομμάτι χαράς απ’ τη ζωή τους.
Πάνος Λουκάκος".
Ο Χορός της Φιλαρμονικής σημειώνει επιτυχία (195): "Μεσσήνη - Ο χορός που δόθηκε το περασμένο Σάββατο στη Μεσσήνη υπέρ της Φιλαρμονικής εσημείωσεν μεγάλη επιτυχία. Η οργάνωσις ήτο θαυμασία σε πολιτισμένη ατμόσφαιρα και εκλεκτό περιβάλλον. Τα καλοκαμωμένα εδέσματα του μπαρ, τα χαριτωμένα κοτιγιόν και οι πολύχρωμες σερπαντίνες, έδιναν μια πραγματική εύθυμη όψη και γιορταστικόν τόνο, γι’ αυτό και το κέφι ήτο αμείωτον μέχρι τις πρωινές ώρες. Τον χορόν ετίμησαν διά της παρουσίας των πολλοί Νησιώτες και Καλαματιανοί".
Το τσουχτερό κρύο όμως δεν είναι ο καλύτερος σύμμαχος των εκδηλώσεων αλλά στη Μεσσήνη συγκεντρώνεται κόσμος (196): "Η αποκρηά πέρασε φέτος εντελώς χειμωνιάτικη με το ανυπόφορο κρύο που επικρατούσε Κυριακή και Δευτέρα που ανάγκασε τους περισσότερους Καλαματιανούς να κλειστούν στο καβούκι τους και να γιορτάσουν εντελώς σπιτικά και μάλιστα... κεκλεισμένων των θυρών.
Εν τούτοις αρκετόν κόσμο συνεκέντρωσε την Καθαροδευτέρα η Μεσσήνη με τον καρνάβαλό της, την κρεμάλα της και τα τόσα άλλα ωραία που κάθε χρόνο την ημέρα αυτή χαρίζει η γείτων στους επισκέπτες της".
ΤΟ 1958
Με το Χορό της Φιλαρμονικής αρχίζουν και οι εκδηλώσεις του 1958 (197): "Αρκετοί συμπολίται πρόκειται να εκστρατεύσουν το Σάββατο στη γείτονα Μεσσήνη για να πάρουν μέρος στο μεγάλο χορό της Φιλαρμονικής που δίδεται στην αίθουσα του κινηματογράφου "Τιτάνια". Οπως μας πληροφορούν έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα από την οργανωτική επιτροπή η οποία επιφυλάσσει εκπλήξεις σε όσους θα έχουν την τύχη να παρευρεθούν".
Οι εκδηλώσεις της Καθαράς Δευτέρας σημειώνουν επιτυχία (198): "Η Καθαρά Δευτέρα όπως κάθε χρόνο γιορτάστηκε με εξαιρετικό κέφι και με πρωτοφανή κοσμοσυρροή στη Μεσσήνη. Σιδηρόδρομοι και λεωφορεία από πρωίας μέχρι βαθείας νυκτός εκινούντο αενάως μεταξύ Καλαμών και Μεσσήνης μεταφέροντας τα πλήθη των εορταστών. Η πατροπαράδοτος κρεμάλα εδούλεψε και φέτος... ικανοποιητικά στο Αργαστηράκι στη Μεσσήνη και πολλοί κρεμάστηκαν μέχρι να πεισθούν να "τάξουν" στους δημίους".
Οπως πληροφορούμαστε και αυτή τη χρονιά το κρύο ήταν τσουχτερό, ενώ την Κυριακή είχε επισκεφθεί την Καλαμάτα ομάδα φουστανελλοφόρων συνοδευόμενη από... φασαριόζους πιτσιρικάδες (199): "Παρά την έντασιν της κακοκαιρίας και το επικρατούν δριμύτατο ψύχος, πλήθος κόσμου εξέδραμε την Κυριακήν -τελευταία των αποκρέω- και την Καθαράν Δευτέραν προς τα βόρεια των Καλαμών, την οδόν Αλαγονίας και την Αγίαν Παρασκευήν. Η Μεσσήνη εξ άλλου κατά τα καθιερωμένα εδέχθη πολλούς επισκέπτας το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας. Την Κυριακήν εξ άλλου είχαμεν... εκ προοιμίου ανταπόδοσιν της επισκέψεως προς την γείτονα με την άφιξιν ομάδας Νησιωτών φεσοφορεμένων που περιόδευσαν την Καλαμάτα με την υπόκρουσιν αρχεγόνου τυμπάνου, επί το υποβλητικώτερον. Η ομάδα συνωδεύετο από λεφούσι πιτσιρίκων εφοδιασμένων με χαρτοπόλεμο και τρακάκια που εύρισκαν γοητευτικόν και διασκεδαστικόν τον αρχηγόν της, δεινόν χορευτήν".
(180) "Θάρρος" 12/2/55
(181) "Σημαία" 23/2/55
(182) "Τα Νέα" 26/2/55
(183 ) "Σημαία" 27/2/55
(184) "Τα Νέα" 1/3/55
(185) "Σημαία" 2/3/55
(186) "Θάρρος" 2/3/55
(187) Ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος (Γκόφος) χασάπης στο επάγγελμα με βοηθό τον Παναγιώτη Μυτιληναίο (Τσόχα) επίσης χασάπη, εκφωνούσε πάντα το λόγο του Καρνάβαλου τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970 που πέθανε. Το 1963 εκφώνησε το λόγο ο γιος του Σπύρος Μιχαλόπουλος, ο οποίος και συνέχισε μετά το θάνατο του πατέρα του μέχρι και σήμερα. Ενδιαμέσως ο καρναβαλικός λόγος εκφωνήθηκε το 1980 από το Γιάννη Χαϊδόγιαννη και αργότερα για λίγα χρόνια από το Φώτη Πατρινιό. Το 1984 δεν εκφωνήθηκε ο λόγος του Καρνάβαλου (στο ρόλο του είχε οριστεί άλλο πρόσωπο εκτός των προαναφερθέντων), αλλά οι αιτίες δεν έχουν διευκρινιστεί μετά βεβαιότητας.
Σύμφωνα με το Δημήτρη Ι. Κούτη ("Μια ζωή γεμάτη μουσική" σελ. 8) το λόγο έγραφε αρχικά ο πατέρας του Γιάννης Κούτης και στη συνέχεια οι Πότης Λουκάκος, Νίκος Φωτεινόπουλος, Δημήτρης Σπανός, Γιάννης Πλατάρος, Δημήτρης Ρούτσης.
(188) "Σημαία" 18/3/56
(189) "Θάρρος" 18/3/56
(190) Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί και στην πόλη είναι η ανταπόκριση για τις κινητοποιήσεις που δημοσιεύτηκε στη "Σημαία" στις 17 Μαρτίου: "Μεσσήνη. - (Του ανταποκριτού μας) Πλήρη επιτυχίαν εσημείωσε και εις την πόλιν μας η χθεσινή εκδήλωσις διαμαρτυρίας διά την σύλληψιν υπό των Βρεταννών του Εθνάρχου και των συνεργατών του. Ουδείς εργάτης εργάσθη από 6-10 π.μ. κατά δε την καθορισθείσαν ώραν έκλεισαν τα καταστήματα και η πόλις ενεκρώθη.
Σχετικώς υπό του Εργατικού Κέντρου εξεθόδη το ακόλουθον ψήφισμα:
Οι εργατοϋπάλληλοι Μεσσήνης εν αγανακτήσει διατελούντες διαμαρτύρονται εντονώτατα προς άπαντα τον πεπολιτισμένον κόσμον και εις την Διεθνή Γενικήν Συνομοσπονδίαν ελευθέρων εργατικών Συνδικάτων διά την άνευ προηγουμένου εξαπολυθείσαν τρομοκρατίαν υπό των Αγγλων εις την ηρωικήν Μεγαλόνησον Κύπρον.
Στιγματίζουν με τα μελανώτερα χρώματα την υπό των Αγγλων άνανδρον σύλληψιν και απαγωγήν του Εθνάρχου Μακαρίου, του Μητροπολίτου Κυρηνείας και του Εργατικού ηγέτου Κύπρου και μέλους της Διεθνούς Γεν. Συνομοσπονδίας ελευθέρων εργατικών Συνδικάτων Μιχαήλ Πισσά.
Φρονούν ότι οι Αγγλοι έπρεπε να σεβασθούν παντί σθένει τα ιερά και τα όσια κιβωτού πολιτισμού της Ελλάδος διότι όταν αυτοί ζούσαν εις σπήλαια και έτρωγαν ωμά κρέατα, πανένδοξος Ελλάς ήγειρε Παρθενώνας και μετέδιδεν φώτα πολιτισμού.
Αξιούν άμεσον ενέργειαν και σθεναράν επέμβασιν των ισχυρών της Γης προς τους Αγγλους ίνα ούτοι επαναφέρουν εις την Μεγαλόνησον Κύπρον τον Εθνάρχην Μακάριον και τους συνεργάτας του ως και τον εργατικόν ηγέτην Πισσάν.
Ο Πρόεδρος
Σίμος Μποσίνης
Ο Γεν. Γραμματεύς
Ηλίας Τζουμάκης".
Ο Σίμος Μποσίνης ήταν ένας από τους δραστήριους παράγοντες της πόλης εκείνη την εποχή και τον συναντούμε σε πολλές περιπτώσεις και με διάφορες αφορμές στις καρναβαλικές εκδηλώσεις της δεκαετίας 1950-1960.
(191) "Σημαία" 21/3/56
(192) "Θάρρος" 21/3/56
(193) To 1956 το καρναβάλι γίνεται στόχος επιθέσεων χριστιανικών και άλλων ηθικιστικών οργανώσεων, που παραπληροφορημένες καταφθάνουν στην Πάτρα από άλλες περιοχές της Ελλάδας μεσούντος του καρναβαλιού για να καταγγείλουν όργια, διαφθορά, "Σόδομα και Γόμορρα" αλλά εμποδίζονται από την Αστυνομία. Οι εντελώς ανυπόστατες κατηγορίες συναντούν την αδιαφορία ή την ενόχληση των Πατρινών και των επισκεπτών του καρναβαλιού. Είναι χαρακτηριστικό πως η τοπική εκκλησία δεν συμμερίζεται τις απόψεις των ταραξιών, αφού γνωρίζει πως το καρναβάλι είναι μια εντελώς αθώα ψυχαγωγική εκδήλωση (Πηγή Βικιπαίδεια – Πατρινό Καρναβάλι).
(194) "Τα Νέα" 2/3/57
(195) "Τα Νέα" 5/3/57
(196) "Σημαία" 6/3/57
(197) "Σημαία" 21/2/58
(198) "Σημαία" 26/2/58
(199) "Θάρρος" 26/2/58
