Στην "Ελευθερία" δημοσιεύτηκε ένα ρεπορτάζ για την προετοιμασία, το οποίο αποτυπώνει ολοκληρωμένα το μύθο για το κρέμασμα της γριάς Συκούς και τη σύνδεσή του με τα αποκριάτικα έθιμα (336): «Λαϊκό ξεφάντωμα φέτος τις Αποκριές στη Μεσσήνη, αν βέβαια βοηθήσει και ο καιρός. Οπως είναι γνωστό, οι γιορταστικές εκδηλώσεις διαρκούν από σήμερα μέχρι και τη Δευτέρα το βράδυ.

Την Κυριακή το βράδυ, θ’ ανάψουν σύμφωνα με το έθιμο οι φωτιές στις ρούγες και θα… καεί το πελεκούδι. Η παράδοση θέλει το έθιμο να έρχεται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μετά την υποχώρηση του Ιμπραήμ οι κάτοικοι της πόλης που είχαν δεινοπαθήσει, άναψαν μεγάλες φωτιές στις ρούγες και γιόρτασαν το γεγονός χορεύοντας ολονυχτίς γύρω απ’ αυτές. Φέτος ο Πολιτιστικός - Εξωραϊστικός Σύλλογος Μεσσήνης θα ανάψει τη δική του φωτιά στη ρούγα του Αη Γιάννη. Οι επισκέπτες θα απολαύσουν κρασί με… λούπινα υπό τους ήχους λαϊκών οργάνων.

Τη Δευτέρα το πρωί, με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού - Εξωραϊστικού Συλλόγου θα γίνει η αναπαράσταση του έθιμου της κρεμάλας στην ομώνυμη τοποθεσία. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σημείο εκείνο είχε στρατοπεδεύσει ο Ιμπραήμ πασάς. Μια μέρα είδε ένα παράξενο όνειρο και κάλεσε τη γριά Συκού να του το εξηγήσει. Η γριά Συκού ερμήνευσε το όνειρό του, κατά πώς ήθελε αυτή και πρόβλεψε την καταστροφή του. Αγριεμένος τότε ο Ιμπραήμ, διέταξε να κρεμαστεί η γριά Συκού. Παλαιότερα στην περιοχή της κρεμάλας κυκλοφορούσαν τα «περίπολα», που έπιαναν τους επισκέπτες και τους «κρέμαγαν». Ακολουθούσαν ξεκαρδιστικοί διάλογοι και το κρέμασμα γινόταν αφού έταζαν σαν κέρασμα κρασί, στους μόνιμα εκείνη την ημέρα μεθυσμένους «δήμιους».

Το απόγευμα θα γίνει η παρέλαση αρμάτων που ετοιμάζει ο Πολιτιστικός - Εξωραϊστικός Σύλλογος και ο Καρνάβαλος θα τα ψάλει «εξ αμάξης» σε όλο τον κόσμο και χωρίς παρεξήγηση.

Θα ακολουθήσει πλούσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα, όπου θα εμφανιστούν μεταξύ των άλλων το Λύκειο Ελληνίδων Καλαμάτας, η μανδολινάτα της πόλης και το παιδικό χορευτικό τμήμα του πολιτιστικού συλλόγου.

Οπως έγινε φανερό μέχρι τώρα, μεγάλο τμήμα των φετεινών εκδηλώσεων θα καλύψει ο Πολιτιστικός - Εξωραϊστικός Σύλλογος της πόλης που ιδρύθηκε πρόσφατα. Επισκεφθήκαμε τα γραφεία του και μας εντυπωσίασε ο ζήλος, η εργατικότητα αλλά και το λαϊκό ταλέντο των μελών του. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι κάθε απόγευμα 40-50 πιτσιρίκια μαζεύονται και κάνουν πρόβες για την εμφάνισή τους. Σε άλλα σημεία οι διαφορετικές ομάδες ετοιμάζουν τα άρματα που θα παρουσιάσουν, ενώ δίπλα ο «πασάς» και η «γριά Συκού» ετοιμάζονται εντατικά για την εμφάνισή τους. Η φετεινή δουλειά είναι ελπιδοφόρα και παρέχει εγγυήσεις για το ότι ένα έθιμο που αργόσβηνε τα τελευταία χρόνια, θα αναζωογονηθεί, πλουτισμένο με τη λαϊκή φαντασία και ευρηματικότητα».

Η ανταπόκριση έχει γραφτεί από τον υπογράφοντα και για πρώτη φορά εμφανίζεται το έθιμο της φωτιάς συνδεδεμένο με τους μύθους για τον Ιμπραήμ και το πέρασμα από το Νησί. Μάλλον προέρχεται από δημοσίευμα του λογοτέχνη Δημήτρη Κανελλόπουλου στο "Ριζοσπάστη" για τα αποκριάτικα έθιμα στην πόλη. Φαίνεται ότι αυτή η πλευρά του μύθου διέτρεχε την περιοχή της κρεμάλας, καθώς τη συνάντησα και πάλι φέτος. Και αναφέρομαι σε μια πληροφορία του Βαγγέλη Λαμπρόπουλου ο οποίος και την μετέφερε ως εξής με τα δικά του σχόλια:  «Μου είχαν πει ότι η είδηση για την υπογραφή της ανεξαρτησίας της Ελλάδος μαθεύτηκε στο Νησί περίοδο Αποκριάς και το γλέντι που στήθηκε γύρω από τις φωτιές ήταν τρικούβερτο! Το πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας υπογράφτηκε με το τότε ημερολόγιο 22 Ιανουαρίου 1830 (3 Φεβρουαρίου με το νέο), λογικά τα νέα στο Νησί σαν διοικητικό κέντρο που ήταν θα μαθεύτηκαν σχετικά γρήγορα με τα τότε διαθέσιμα μέσα, αλλά και πάλι θεωρώ απίθανο η είδηση να μαθεύτηκε τόσο καθυστερημένα εφόσον η Κυριακή της Τυρινής εκείνου του έτους ήταν η 15/28 Φεβρουαρίου, σχεδόν ένα μήνα μετά. Μάλλον λόγω ακριβώς του πρόσφατου και χαρμόσυνου γεγονότος η Αποκριά εκείνου του έτους με το γλέντι της έμεινε χαραγμένη στη μνήμη όσων την έζησαν».

Η αναγγελία στο "Θάρρος" προβλέπει "εντυπωσιακό θέαμα" (337): «Φέτος οι εκδηλώσεις της Καθαροδευτέρας στη Μεσσήνη θ’ αρχίσουν στις 2.30 μ.μ. με μεγάλη παρέλαση του Καρναβάλου, που το μεγαλοπρεπές άρμα του θα συνοδεύεται από χορευτικά συγκροτήματα, φουστανελλοφόρους, ντομινοφόρους, μασκαράτες και την μανδολινάτα της γείτονος. Θ’ ακολουθήση ο σατιρικός λόγος του Καρνάβαλου και η αναπαράσταση της Κρεμάλας της γρια-Συκούς. Ακολούθως θα εμφανιστούν στην πλατεία τα χορευτικά συγκροτήματα του ομίλου ελληνικών λαϊκών χορών της Ελένης Τσαούλη, του Λυκείου Ελληνίδων Καλαμάτας, το μουσικοχορευτικό συγκρότημα των φουστανελλοφόρων της Μεσσήνης, χορευτικό συγκρότημα νέων του Εργατικού Κέντρου Τριπόλεως. Αργά το βράδυ θα γίνει καύση εντυπωσιακών πυροτεχνημάτων.

Η προετοιμασία των εκδηλώσεων και η οργάνωσή τους δημιουργούν βεβαιότητα ότι το θέαμα θα είναι εντυπωσιακό».

Τις εκδηλώσεις παρακολούθησε πλήθος κόσμου από την Καλαμάτα και τη γύρω περιοχή (338): «Το απόγευμα της Καθαρής Δευτέρας όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στη Μεσσήνη, όπου πλήθος κόσμου από την Καλαμάτα και τα γύρω χωριά, γλέντησαν μαζί με τους ντόπιους, τον ιδιότυπο Καρνάβαλο που έντονα, όπως κάθε χρόνο... καθυστερημένος -σε σχέση με άλλους συναδέλφους του- έκανε την πανηγυρική είσοδό του, πλαισιωμένος από άλλα σατιρικά άρματα και... πεζοπόρα τμήματα μασκαράδων. Μετά τον... βαρυσήμαντο έμμετρο λόγο του Καρναβάλου, που όπως πάντα τάψαλε "ζόρικα", προς όλες τις κατευθύνσεις, επακολούθησε ένα πλούσιο και ευχάριστο πρόγραμμα με παραδοσιακούς χορούς από διάφορα συγκροτήματα μεσσηνιακά και ξένα, ενώ η πλατεία αντιλαλούσε για πολλές ώρες από χαρούμενους σκοπούς. Αργότερα κάηκαν πυροτεχνήματα και επακολούθησε γλέντι στα κέντρα. Οπως πάντοτε, τις εκδηλώσεις είχε οργανώσει, ο Δήμος Μεσσήνης.

Νωρίτερα -πριν το μεσημέρι- με φροντίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσσήνης "λειτούργησε" η πασίγνωστη "κρεμάλα" που έχει συνδυαστεί με την παράδοση της γριάς Συκούς».

Στο "Θάρρος" σημειώνεται ιδιαίτερα η παρουσία συγκροτήματος "από νεαρά νησιωτόπουλα (339): «Μεγάλη επιτυχία σημειώσανε οι καθαροδευτεριάτικες εκδηλώσεις στη Μεσσήνη. Τις εκδηλώσεις χρηματοδότησε και οργάνωσε ο Δήμος Μεσσήνης.

Παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες πλήθη κόσμου συγκεντρώθηκαν εκεί για να παρακολουθήσουν τις εκδηλώσεις. Τα πλήθη ξέσπασαν σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα στην εμφάνιση των σατιρικών αρμάτων με επικεφαλής το άρμα του Καρνάβαλου. Πυκνά πλήθη συγκεντρωμένα γύρω από τον καθιερωμένο τόπο χειροκρότησαν την Φιλαρμονική του δήμου, τις μασκαράτες των ντομινοφόρων και τα χορευτικά συγκροτήματα. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε το χορευτικό συγκρότημα από νεαρά νησιωτόπουλα. Βέβαια στην κορυφή των εκδηλώσεων βρέθηκε το Λύκειο Ελληνίδων Καλαμάτας, το οποίο απέδειξε ότι διαθέτει ένα άρτιο χορευτικό συγκρότημα που μπορεί να σταθεί διεθνώς».

ΤΟ 1981

Για το 1981 οι πληροφορίες είναι περιορισμένες (340): «Η Μεσσήνη προετοιμάζεται για το Καρναβάλι της. Ετσι και φέτος πλήθος κόσμου θα συρρεύσει εκεί για ν’ ακούσει τον Καρνάβαλο που θα τα βροντήξει προς πάσα κατεύθυνση».

Το ρεπορτάζ αναφέρεται σε μεγάλη κοσμοσυρροή σε όλη τη Μεσσηνία (341): «Σε σπάνιες περιπτώσεις η Μεσσηνία δέχθηκε τόσους Αθηναίους τουρίστες όσους το τριήμερο των Αποκρέω. Χιλιάδες από αυτούς κατέβηκαν -κυρίως Μεσσήνιοι της Αθήνας- με όλα τα συγκοινωνιακά μέσα για να περάσουν τις Απόκριες στην πατρίδα [...]

[...] Από πλευράς αποκριάτικων εκδηλώσεων το επίκεντρο αποτέλεσε όπως πάντα η Μεσσήνη όπου συγκεντρώθηκαν αρκετοί ξένοι, πολλοί από τα γύρω χωριά και οι περισσότεροι Καλαματιανοί».

Μικρή και η αναφορά στη "Σημαία" (342): «Στη Μεσσήνη με πρωτοβουλία και με δαπάνη των σωματείων και άλλων οργανώσεων της πόλεως οργανώθηκε και φέτος η γιορτή του Καρναβάλου που σημείωσε μεγάλη επιτυχία τόσο από την πλευρά του προγράμματος όσο και από συμμετοχής εορταστών από την Καλαμάτα και τις γύρω κοινότητες. Το κέφι, με χορούς και τραγούδια κράτησε μέχρι αργά τη νύχτα».

ΤΟ 1982

Το Νησιώτικο καρναβάλι στην κορυφή των εκδηλώσεων και το 1982 (343): «Ο Καρνάβαλος και η κρεμάλα στη Μεσσήνη και του Κουτρούλη ο γάμος στη Μεθώνη κυριάρχησαν και χθες για άλλη μια φορά φέτος στις αποκριάτικες εκδηλώσεις του μεσσηνιακού χώρου.

Στη Μεσσήνη νωρίς το απόγευμα ο Καρνάβαλος μπήκε θριαμβευτικά στο κέντρο της πόλης με τη συνοδεία σατιρικών αρμάτων, ντομινοφόρων και μεταμφιεσμένων κάθε ηλικίας. Η πομπή σταμάτησε στην πλατεία όπου ο Καρνάβαλος εκφώνησε τον… πανηγυρικό της ημέρας και αμέσως μετά ακολούθησε λαϊκό γλέντι με τη συμμετοχή μουσικών συγκροτημάτων. Σε άλλο σημείο της πόλης λειτούργησε η παραδοσιακή κρεμάλα».

Προεκλογικός ο λόγος του Καρνάβαλου καθώς οι δημοτικές εκλογές επρόκειτο να γίνουν τον Οκτώβριο και ο δήμαρχος Δ. Κούτσικας είχε ανακοινώσει ότι δεν θα ήταν υποψήφιος (344): «Το πατροπαράδοτο έθιμο της κρεμάλας ζωντάνεψε και εφέτος στη Μεσσήνη και έδωσε μια ξεχωριστή χαρά στις χιλιάδες των θεατών που παρακολουθήσανε τις εκδηλώσεις που διοργάνωσε ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος της Μεσσήνης με τη συμπαράσταση του δήμου. Μόνη παραφωνία τα μικρόφωνα που στραπατσαρίστηκαν φαίνεται από τα πατήματα. Από το βράδυ της Κυριακής στις συνοικίες της άναψαν μεγαλόπρεπες φωτιές ενώ εκατοντάδες μασκαρεμένοι με την παρουσία τους σκόρπιζαν το κέφι και χορό που διατηρήθηκε αμείωτο μέχρι το πρωί με γλυκόπιοτα κρασιά και πικάντικους... μεζέδες.

Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν το μεσημέρι της Καθαράς Δευτέρας με την παρέλαση και την κρεμάλα, όπου κανείς περαστικός δεν γλύτωνε αν δεν έταζε στους "φρουρούς της". Στις 3 και ενώ η κεντρική πλατεία ήταν κατάμεστη από κόσμο παρέλασαν τα άρματα και ο Καρνάβαλος ο οποίος τα έψαλε προς κάθε κατεύθυνση κάνοντας γνωστή και την "υποψηφιότητά του" αφού δεν πρόκειται να πολιτευτεί ο παλαίμαχος δήμαρχός της μη παραλείποντας ν’ αναφερθεί στην εξωτερική πολιτική».

Τα άρματα σατιρίζουν την επικαιρότητα, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η βόμβα νετρονίου (345) και η μόδα του Τραβόλτα (346). Ο συντάκτης του ρεπορτάζ κάνει ειδική αναφορά στα τοπικά έθιμα και κρατάει τις επιφυλάξεις του (347): «Η καθαροδευτεριάτικη -αλλά ουσιαστικά αποκριάτικη- παρέλαση στη Μεσσήνη άρχισε λίγο πριν τις 3.30 το απόγευμα. Με επικεφαλής το άρμα του Καρναβάλου η χαρούμενη πομπή έφθασε στην πλατεία. Ακολουθούσαν όμιλοι φουστανελλοφόρων, ντομινοφόρων καθώς και άλλα επτά άρματα, αυτοσχέδια τα περισσότερα. Ενα παρουσίαζε την άνοιξη που συμβόλιζε μια πεταλούδα, άλλο πρόβαλε την απειλητική φιγούρα μιας βόμβας νετρονίου με την επιγραφή "Από την Αμερική με αγάπη". Ενα άλλο σατίριζε τις σχολικές αλλά κυρίως εξωσχολικές ενασχολήσεις των μαθητών. Ενα από τα "σλόγκαν" που ήταν γραμμένα πάνω σ’ αυτό σχολίαζε τις μη επικίνδυνες από αυτές τις ενασχολήσεις -γιατί σχολιάζονταν σχηματικά και οι άλλες- ως εξής: "Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερος ροκάς, παρά σαράντα χρόνια Τραβόλτα καρεκλάς".

Ο Καρνάβαλος κατά το έθιμο, τα έψαλε έμμετρα και κάπως αθυρόστομα σε όλους και για όλα. Επακολούθησε όπως πάντα γλέντι με ορχήστρα από νεαρούς μουσικούς από τη Μεσσήνη και την Καλαμάτα.

Αν όμως λίγο πολύ οι αποκριάτικες και καθαροδευτεριάτικες εκδηλώσεις που γίνονται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, είναι περίπου ταυτόσημες ή τουλάχιστον έχουν πολλά κοινά σημεία, στη Μεσσήνη διατηρείται ένα έθιμο που είναι αποκλειστικά δικό της. Πρόκειται φυσικά για την περίφημη "κρεμάλα". Αυτοί οι χαρωποί "δήμιοι", το σμυρτοστολισμένο ξύλινο "Π" και η θηλειά στην οποία δένονται για να αιωρηθούν οι -δήθεν- ανύποπτοι περαστικοί μέχρις ότου τάξουν κάτι, δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Η προέλευση του εθίμου είναι άγνωστη γιατί βέβαια δεν μπορεί να ευσταθεί η εκδοχή περί "Συκούς", που φαίνεται μάλλον κατασκευασμένη. Αυτή η ιστορία με τη γριούλα που προμάντευσε -λένε- την πανωλεθρία του Ιμπραήμ στο Ναυαρίνο και που την κρέμασε ο Αιγύπτιος στρατηλάτης, αν είναι πραγματική, είναι τόσο τραγική, που δεν προσφέρεται για διακωμώδηση. Ασφαλώς από κάποιον άλλον "κρατά" αυτό το έθιμο, που όπως κάθε χρόνο έδωσε και φέτος την ευκαιρία για ψυχαγωγία στους Νησιώτες και σε αρκετούς επισκέπτες».

(336) "Ελευθερία" 16/2/80

(337) "Θάρρος" 17/2/1980

(338)  "Σημαία" 20/2/1980

(339) "Θάρρος" 2/2/1980

(340) "Θάρρος" 5/3/1981

(341) "Θάρρος" 11/3/1981

(342) "Σημαία" 11/3/1981

(343) "Ελευθερία" 2/3/1982

(344) "Θάρρος" 3/3/82

(345) Οι βόμβες νετρονίου, που απελευθερώνουν μία έκρηξη ακτινοβολίας νετρονίων αντί εκρηκτικής ενέργειας, έχουν τη δυνατότητα να εξοντώνουν ανθρώπους και άλλα έμβια όντα, ενώ παράλληλα προκαλούν περιορισμένες υλικές ζημιές. Πολλοί Αμερικανοί πρόεδροι απέρριψαν αυτή την τεχνολογία και ο Τζίμι Κάρτερ αναγκάστηκε να αναβάλει τα σχέδιά του για ανάπτυξη τέτοιων κεφαλών το 1978 εν μέσω διαμαρτυριών. Το 1981, ο τότε Πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν έδωσε άδεια για την παραγωγή 700 κεφαλών νετρονίου προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις παγκοσμίως.

(346) Τζον Τραβόλτα: Αμερικανός ηθοποιός, χορευτής και τραγουδιστής. Αρχικά έγινε γνωστός κατά τη δεκαετία του 1970, μετά τη εμφάνισή του στην τηλεοπτική σειρά «Welcome back, Kotter» και ως πρωταγωνιστής στα «Saturday night fever» και «Grease». Η καριέρα του Τραβόλτα άλλαξε τη δεκαετία του 1990 με τον ρόλο του στην ταινία «Pulp Fiction» κι έκτοτε συνέχισε στις ταινίες του Χόλιγουντ όπως το «Face/Off», «Ladder 49» και «Wild hogs». Ο Τραβόλτα ήταν δύο φορές υποψήφιος για το Βραβείο Oσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Η πρώτη υποψηφιότητά του ήταν για την ερμηνεία του στην ταινία «Saturday night fever» και η δεύτερη για το «Pulp Fiction».                                                                                          (347) "Σημαία" 3/3/1982