Ένα επάγγελμα που με πρώτη ματιά δεν αποτελεί ελκυστική επιλογή σταδιοδρομίας στις μέρες μας, αν και η ίδια το θεωρεί περιπετειώδες! Άλλωστε, ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει ένα ρόλο που μεταβάλλεται διαρκώς, αλλά συνάμα έχει και το προνόμιο να στηρίζει και να διευκολύνει την καλλιέργεια και την ωρίμανση των μαθητών του, να χτίζει μαζί τους σχέσεις εμπιστοσύνης και αγάπης. Αυτός ο σπουδαίος και τρομαχτικός ρόλος που δεν αναγνωρίζεται πάντα από το κοινωνικό σύνολο, είναι συγχρόνως μια λαμπρή και μια δυσβάσταχτη συνθήκη στη ζωή του.   

Συνέντευξη στη Νικολέττα Κολυβάρη

- Είναι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ελκυστική επιλογή σταδιοδρομίας στις μέρες μας;

Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού με πρώτη ματιά δεν αποτελεί  ελκυστική επιλογή σταδιοδρομίας στις μέρες μας γιατί δεν υπάρχουν πολλές θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και δεν γίνονται διορισμοί στο δημόσιο.

Βέβαια οι μεταβολές στην αγορά εργασίας σήμερα είναι τόσο ραγδαίες που για κανένα επάγγελμα δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος, πως αυτό που συμβαίνει τη χρονιά που εκείνος παίρνει αποφάσεις, θα συμβαίνει και πέντε χρόνια μετά. Το μόνο κριτήριο που ίσως και να κρατάει περισσότερο στο χρόνο είναι το τι θέλει πραγματικά κανείς.

Εκείνος που θέλει να γίνει εκπαιδευτικός, που έχει φανταστεί τον εαυτό του σε μια τάξη και έχει νιώσει χαρά και άνεση, εκείνος θα γίνει εκπαιδευτικός ακόμα κι όταν οι συνθήκες δεν είναι όσο ευοίωνες θα ήθελε.

Η επιλογή επαγγέλματος έχει να κάνει με το πόσο ξέρω τι θέλω τι στιγμή που επιλέγω. Αυτό δεν είναι εύκολο να το έχει κανείς ξεκαθαρίσει στα 16 – 17 του: Θέλει να δουλεύει ανάμεσα σε ανθρώπους; Ποιας ηλικίας; Πόσο είναι διατεθειμένος να μάθει να ακούει; Να παρατηρεί; Να περιμένει; Να γνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του; Θέλει να διαχειρίζεται μια μεγάλη ομάδα μαθητών δημιουργικά και παραγωγικά; Θέλει να αντιμετωπίζει και να επιλύει συγκρούσεις και κρίσεις; H προσφορά στον άνθρωπο σε ποια σειρά βρίσκεται ανάμεσα στις επαγγελματικές αξίες του;

Για τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων λοιπόν είναι αναγκαίο να γνωρίζει κανείς τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τις επαγγελματικές του αξίες, τις ικανότητές του, κλπ. Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός μπορεί σε αυτό το σημείο να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια στους μαθητές που παίρνουν επαγγελματικές και εκπαιδευτικές αποφάσεις.

- Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών;

Αρχικά, δουλεύουμε με παιδιά και εφήβους, με νέους γεμάτους φρεσκάδα, ειλικρίνεια και ομορφιά. «Κολλάμε» κι εμείς αυτά τα χαρακτηριστικά και αυτό είναι μεγάλο δώρο. Στα 30 χρόνια που υπηρετώ το δημόσιο Ελληνικό σχολείο έχω πάρει κι έχω δώσει πολλή αγάπη. Άμα μου πείτε να τα ζυγίσω, αλήθεια σας λέω, πήρα περισσότερα από όσα έδωσα! Ο δάσκαλος χτίζει σχέσεις εμπιστοσύνης και αγάπης με τους μαθητές του. Επίσης κατοικεί στις αναμνήσεις τους. Τι προνόμιο! Έχω εκατοντάδες ιστορίες αγάπης να σας αφηγηθώ για τις τάξεις και τους μαθητές μου, τέτοιες που θα ζηλέψετε και θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι είμαι υπερ - τυχερή επειδή έχω στην ψυχή μου αυτά τα βιώματα.

Μετά ο εκπαιδευτικός γνωρίζει ότι οι μαθητές του είναι το μέλλον και εκείνος έχει την τιμή και τη βαρύτατη ευθύνη να παίζει ένα σοβαρό ρόλο στη ζωή τους: Να στηρίζει και να διευκολύνει την καλλιέργεια και την ωρίμανσή τους. Αυτός ο σπουδαίος και τρομαχτικός ρόλος που δεν αναγνωρίζεται πάντα από το κοινωνικό σύνολο, είναι συγχρόνως μια λαμπρή και μια δυσβάσταχτη συνθήκη στη ζωή του.   

Βέβαια μπορεί το σχολείο του εκπαιδευτικού να είναι μακριά από το σπίτι, να οδηγεί καθημερινά πολλές ώρες, να πηγαίνει σε πάνω από ένα σχολεία, να τρέχει να προλάβει λεωφορεία και καράβια, να ψάχνει για σπίτια και να ξεσπιτώνεται αρχές Ιουνίου… Ο μισθός, ιδιαίτερα στην αρχή, πολύ μικρός, διάβασμα, προετοιμασία, αρκετή δουλειά στο σπίτι.

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών αλλάζουν συνεχώς και μαζί οι δυσκολίες και τα προβλήματα. Όταν ήμουν εγώ στην αρχή της καριέρας μου το κτηριακό και ο ανεπαρκής εξοπλισμός ήταν το πρώτο πρόβλημα. Απογευματινά ωράρια, συστέγαση κλπ. Σήμερα δεν έχουν οι μαθητές μας στο σπίτι επαρκή τεχνολογικά μέσα και ίντερνετ για να δουλέψουμε όπως θέλουμε. Επιπλέον, εγείρονται διαρκώς νέα κοινωνικά προβλήματα μείζονος σημασίας για τα οποία το σχολείο χρειάζεται να παίξει ένα σοβαρό ρόλο στην αντιμετώπισή τους…

- Οι δυσκολίες και αντιξοότητες που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός στη σημερινή μεταβαλλόμενη κοινωνική πραγματικότητα;

Ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει ένα ρόλο που μεταβάλλεται διαρκώς. Στην εποχή μας θα τον έλεγε κανείς σχεδόν ρευστό: συντονιστής, διευκολυντής, σύμβουλος, εμψυχωτής, μέντορας…

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα κοινωνικά προβλήματα που αφορούν τους νέους και τα παιδιά, χρήζουν αντιμετώπισης. Δεν αρκεί να είσαι αναμεταδότης γνώσης και πολύ καλός στον τομέα σου. Είναι απαραίτητες πολλές περισσότερες δεξιότητες: διερεύνηση αναγκών των μαθητών, εντοπισμός δυνατών και αδυνάτων σημείων, χτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης και υποστήριξης, λεκτικές δεξιότητες, γλώσσα σώματος, ο δάσκαλος είναι και λίγο περφόρμερ. 

Με λίγα λόγια ο ρόλος γίνεται σύνθετος και απαιτητικός. Επίσης αναπτύσσονται νέοι ρόλοι μέσα στο σχολείο όπως λόγου χάρη αυτός του Συμβούλου Σχολικής Ζωής κ.ά. Αν θυμηθούμε για λίγο την πανδημία με την καραντίνα και πώς άλλαξε όλων τις ζωές και τις δουλειές, μπορεί  και να διαπιστώσουμε ότι άλλαξε πιο πολύ τη δουλειά του εκπαιδευτικού!

Βέβαια η προσαρμογή στις αλλαγές, η δια βίου μάθηση και επικαιροποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων είναι η σύγχρονη πραγματικότητα για όλα τα επαγγέλματα.

- Τι θα προτείναμε σε ένα νέο παιδί και μελλοντικό εκπαιδευτικό για να το γεμίζει και να του χαρίζει νόημα η δουλειά του; 

Με έχουν ρωτήσει αν βαριέμαι να κάνω κάθε χρόνο τα ίδια πράγματα και γιατί δεν διάλεξα κάτι με περισσότερη δράση και ποικιλία. Ομολογώ πολύ καλή ερώτηση αλλά εμένα με ξάφνιασε. Ποτέ δεν ένιωσα πως κάνω τα ίδια και τα ίδια, γιατί κάθε χρόνο είναι άλλα τα παιδιά, με άλλες ανάγκες και επιθυμίες! Κάθε σχολική χρονιά ανοίγεσαι σε μια καινούρια θάλασσα και χαράζεις ένα καινούριο ταξίδι. Μια νέα περιπέτεια με σχέσεις και συναισθήματα, με προσπάθειες, επιτυχίες, αποτυχίες, εμπειρίες και γνώσεις. Προσωπικά θεωρώ το επάγγελμα του εκπαιδευτικού περιπετειώδες!

Επίσης σθεναρά πιστεύω πως βασική προϋπόθεση για να πάρεις ικανοποίηση και να αντλήσεις νόημα από το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι να επιλέγεις να κάνεις δουλειά με τον εαυτό σου: Αυτό δηλαδή  που οι ψυχολόγοι ονομάζουν προσωπική ανάπτυξη και τοποθετούν δίπλα στην επαγγελματική ανάπτυξη που πλέον ως όρος ακούγεται πολύ. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού απαιτεί καλή σχέση με τον εαυτό και αυτοφροντίδα. Χρειάζεται να βάζει κανείς όρια, να διαχειρίζεται με οικονομία τις δυνάμεις του, να βλέπει κάθε στιγμή και το δικό του όφελος από τη δουλειά αυτή.

Μετά, η διαπίστωση ότι έστω και ένα παιδί ενισχύθηκε ως προς την αυτοεκτίμησή του ή ένιωσε ασφαλές ενώ δεν ήταν, ή κατέκτησε μια δεξιότητα, είναι μεγάλη ενδυνάμωση και κινητοποίηση για τη συνέχεια.