Ο σπουδαίος βετεράνος καλαθοσφαιριστής συγκίνησε αρχικά ολόκληρη την Ελλάδα, αποκαλύπτοντας πως ο ίδιος έχει στοιχεία του Συνδρόμου Άσπεργκερ. Στη συνέχεια συνένωσε τους Νίκο Γκάλη και Γιάννη Αντετοκούνμπο για την ανακοίνωση της ίδρυσης ενός αθλητικού – εκπαιδευτικού προγράμματος για παιδιά αποκλειστικά στο φάσμα του αυτισμού. Λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η αποκάλυψη του ουσιαστικότερου κινήτρου το οποίο τον ενεργοποίησε για αυτό τον αγώνα, δημοσιοποιώντας ότι η κόρη του, Άρια, βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού.

Λίγο πριν την ομιλία του στην Καλαμάτα με αφορμή το 2ο Παιδικό & Εφηβικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου και την προβολή της ταινίας “Campeones” σήμερα Κυριακή (31/3) στις 6 μ.μ., ο Δημήτρης Παπανικολάου μίλησε μεταξύ άλλων στην “Ε” για το autism awareness και το UniquΑll, για το τί πρέπει να αλλάξει κατά τη γνώμη του στην παιδεία, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο αγαπημένο του άθλημα το οποίο εξακολουθεί να παρακολουθεί.

Συνέντευξη στον Τάσο Ανδρικόπουλο 

-Εδώ και δύο χρόνια ασχολείστε ενεργά με το “autism awareness”. Ποιές είναι οι εμπειρίες που έχετε αποκομίσει μέσα από μια προσπάθεια ευρύτερης συμπερίληψης των ατόμων με αυτισμό στην κοινωνία;

Η προσπάθεια αυτή έχει τις καλές στιγμές της αλλά και τις δύσκολες, καθώς ορισμένες φορές οι περιπτώσεις ατόμων με αυτισμό είναι σοβαρές, υπενθυμίζοντας τις δυσκολίες που βιώνουν κάποιοι άνθρωποι. Σε κάθε περίπτωση, τα συναισθήματα μου είναι θετικά, δεδομένου πως έχει απελευθερωθεί πολύς κόσμος, τονίζοντας μου από κοντά ή μέσα από τα social media ότι τους έχω βοηθήσει μέσα από τη δική μου δημοσιοποίηση, καθώς κάθε φορά που αναδεικνύεται ένα θέμα σαν αυτό, ένας άνθρωπος ή ένα ζευγάρι βγαίνει από το “καβούκι” του, ώστε να αποδεχτεί την κατάσταση την οποία βιώνει, επικοινωνώντας κατ’ επέκταση τα θέματα του. Παράλληλα, έχουν υπάρξει περιπτώσεις ανθρώπων που έφυγαν από κάποιο χωριό για να πάνε σε μια πόλη για διάγνωση. Νιώθω έτσι πιο καλά ακόμα και από όταν έπαιζα μπάσκετ, καθώς τότε κάποιοι με αγαπούσαν και κάποιοι όχι όπως είναι λογικό μέσα από τους αγώνες, ενώ τώρα μέσα από το ανθρώπινο αυτό θέμα που έχω καταπιαστεί η αγάπη του κόσμου είναι συνολική. 

-Ποια είναι τα πράγματα που πρέπει να αλλάξουν άμεσα στην ελληνική κοινωνία για τη συμπερίληψη των ατόμων με αυτισμό; Όλα ξεκινούν ίσως από την παιδεία;

Δύο κομβικά σκέλη για μένα είναι το σπίτι και το σχολείο, μέσα από τα οποία πρέπει να τονίζεται η διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου, ώστε να κατανοηθεί από μικρή ηλικία η μοναδικότητα του καθενός. Στο κομμάτι του αυτισμού δε, υπάρχει μια παγίδα, καθώς δεν φαίνεται οπτικά, ενώ όταν ακούμε αναπηρία το μυαλό πάει αρχικά σε ένα αμαξίδιο. Ωστόσο, ο αυτισμός κρύβει μεγάλα νούμερα από πίσω του, καθώς αφορά τουλάχιστον 180.000 οικογένειες στην Ελλάδα. Θέλουμε ακόμα δουλειά, κυρίως στην Περιφέρεια όπου υπάρχει ο φόβος και η άρνηση πολλών υπό το φόβο του στίγματος, ωστόσο μιλώντας γι’ αυτό από νωρίς μόνο οφέλη μπορούν να προκύψουν. 

-Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε αυξανόμενα περιστατικά βίας και bullying στα σχολεία. Ως γονιός, θεωρείτε πως η εξέλιξη αυτή είναι απόρροια της μειωμένης προσοχής των μεγάλων στα παιδιά;

Το θέμα αυτό χρήζει προσοχής και το παρατηρώ συνεχώς, έχοντας βιώσει αντίστοιχα περιστατικά στο περιβάλλον της κόρης μου. Αλλοι λένε πως είναι απόνερα της καραντίνας και του εγκλεισμού, και άλλοι πως οι γονείς εστιάζουν στην τεχνολογία και ειδικότερα στα κινητά, μη αφιερώνοντας το χρόνο που θα έπρεπε στα παιδιά τους. Το σίγουρο είναι πως η βία των ανηλίκων έχει αυξηθεί, κάτι που πρέπει να προβληματίσει όλους. Στο πλαίσιο αυτό, προσωπικά είμαι θαυμαστής του συστήματος παιδείας των Σκανδιναβικών χορών, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα μια ώρα συζήτησης των όποιων προβλημάτων των παιδιών. Το μάθημα αυτό εκεί είναι τόσο υποχρεωτικό όσο είναι τα Μαθηματικά και η Φυσική, προλαμβάνοντας έτσι καταστάσεις, χτίζοντας παράλληλα σχέσεις μέσα από την κατανόηση. Γι’ αυτό λοιπόν χρειάζονται δράσεις αποδοχής στα σχολεία, ιδίως για το θέμα του αυτισμού που βρίσκεται ανάμεσα μας. 

-Ο αυτισμός και κατ’ επέκταση η Ειδική Αγωγή φαίνεται πως περνάει από την Πολιτεία σε δεύτερη μοίρα, με τις υποδομές και το προσωπικό να μην επαρκούν για τις ανάγκες μικρών και μεγάλων. Μέσα από φεστιβάλ σαν αυτό της Καλαμάτας αλλά και τοποθετήσεις σαν τις δικές σας πιστεύετε πως μπορεί να αλλάξει το σκηνικό προς το καλύτερο;

Για να είμαι ειλικρινής, και τα σχολεία Γενικής Παιδείας έχουν ζητήματα, ωστόσο στα σχολεία της Ειδικής που εδρεύουν κυρίως στην Περιφέρεια, υπάρχουν προβλήματα μεταξύ άλλων με τις δομές, με κτήρια να είναι ακατάλληλα για τον σκοπό που προορίζονται. Καλό είναι λοιπόν με όποια δράση γίνεται να δοθεί μια ώθηση ώστε να μπουν τα συγκεκριμένα σχολεία σε προτεραιότητα, όχι με βάση τον οίκτο, αλλά γιατί είναι αυτονόητη όταν μιλάμε για παιδιά με ειδικές ανάγκες, πιέζοντας όσο μπορούμε από την πλευρά μας τους φορείς για το σκοπό αυτό. 

-Η ακαδηµία UniquΑll, µε πρεσβευτές τον Νίκο Γκάλη και τον Γιάννη Αντετοκούνµπο, είναι κατά γενική ομολογία ένα σημαντικό βήμα για την ένταξη των αυτιστικών ατόμων στον αθλητισμό. Μιλήστε μας για αυτή την πρωτοβουλία σας και πώς μπορεί να επεκταθεί σε πανελλαδικό επίπεδο;

Πέρα από το γεγονός πως φέρνουμε τα αυτιστικά άτομα κοντά με την άθληση, καλούμε και ομάδες τυπικής ανάπτυξης, με σκοπό να προπονηθούν όλοι μαζί, να καταλάβουν τις εκατέρωθεν ανάγκες τους, και να σεβαστούν ο ένας τον άλλο. Στις άμεσες προτεραιότητες μας είναι η ακαδημία να αναπτυχθεί πέρα από την Αθήνα, κάνοντας συζητήσεις με δημόσιους φορείς και ιδιώτες, καθώς ο εθελοντισμός δεν αρκεί από μόνος του για το εγχείρημα αυτό. Για μένα, κάθε πόλη πρέπει να έχει τουλάχιστον μια ακαδημία που κινείται στα συγκεκριμένα πλαίσια, ώστε τα αυτιστικά παιδιά όπως και άτομα με εδικές ανάγκες να έχουν μια ευχάριστη διέξοδο όπως είναι ο αθλητισμός. Πέρα της ακαδημίας, έχουμε πάρει και άδεια από το Υπουργείο Παιδείας, κάνοντας βιωματικές δράσεις σε σχολεία της Αθήνας, έχοντας τη διάθεση να το πράξουμε και εκτός Αττικής.  

-H μη απόκρυψη του αυτισμού και η γνωστοποίηση του, αποτελούν κάποιου είδους ασπίδα απέναντι σε προκαταλήψεις και επιθετικές συμπεριφορές τρίτων;

Εχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως αν μιλήσεις για αυτό στον περίγυρο σου, από την γειτονιά μέχρι το σχολείο, γλυτώνεις εγκαίρως προβλήματα που δεν μπορείς να τα αποφύγεις. Οταν η διάγνωση δεν γίνεται από μικρή ηλικία, πολλές φορές οι οικογένειες αγνοούν τα αρχικά σημάδια μη δίνοντας ιδιαίτερη σημασία, ωστόσο όσο μεγαλώνει το παιδί και έχει κάποιος καθημερινή επαφή μαζί του, καταλαβαίνοντας πως βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, καλό είναι να το πράξει, ώστε το παιδί να μην δεχτεί bullying, μεταφέροντας την ευθύνη σε αυτόν που το μαθαίνει. 

-Η υποστήριξη και των δύο γονιών στο αυτιστικό παιδί τους και η άμεση αποδοχή της ιδιαιτερότητας του, είναι το κύριο συστατικό ώστε να νιώσει ευτυχισμένο και να πάρει δύναμη για να ανταπεξέλθει στις όποιες προκλήσεις;

Ανεξάρτητα από τη σχέση των γονέων, όταν υπάρχει παιδί στη μέση, δεν ανήκει το παιδί σε κάποιον από τους δύο αλλά οι γονείς ανήκουν στο παιδί, καθώς τους έχει ανάγκη εξίσου, εκτός βέβαια αν υπάρχει περιστατικό βίας ή οτιδήποτε τέτοιο. Σε αυτή τη φιλοσοφία κινούμαστε με τη σύζυγό μου, βοηθώντας ο καθένας από το ρόλο του και όλοι μαζί παράλληλα. Στο ίδιο μήκος κύματος, στατιστικά έχω παρατηρήσει πως τα περισσότερα μηνύματα που λαμβάνω προέρχονται από μαμάδες που βιώνουν πιο συναισθηματικά την όλο κατάσταση σε σχέση με τους άνδρες, χωρίς βέβαια να λείπουν οι μπαμπάδες που είναι ενεργοί, κάνοντας… θαύματα. 

-Πέρα του αθλητισμού, με αφορμή το 2ο Παιδικό & Εφηβικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου, οι προβολές μπορούν να βοηθήσουν τα αυτιστικά παιδιά μέσα από την εικόνα και τη μουσική να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους;

Φυσικά και κάνουν καλό, βοηθώντας όπως έχει αποδειχτεί και σε θεραπευτικές μεθόδους. Πολλά παιδιά άλλωστε στο φάσμα του αυτισμού αναπτύσσουν ταλέντα μέσα από την εικόνα και τον ήχο, με κύριο παράδειγμα τη ζωγραφική και ευρύτερα τις τέχνες οι οποίες τα βοηθούν στη ζωή τους. 

-Τα στοιχεία Άσπεργκερ και τα χαρακτηριστικά που τα συνοδεύουν, θεωρείτε πως σας βοήθησαν ώστε να πετύχετε σε ένα απαιτητικό άθλημα όπως το μπάσκετ;

Με το Άσπεργκερ τα τελευταία χρόνια να έχει γίνει ευρέως γνωστό, προκύπτοντας πως το σύνδρομο το έχουν και παγκοσμίως διάσημοι άνθρωποι όπως ο Έλον Μασκ, μπορώ να πω μέσα από τη δική μου θέση πως τα άτομα αυτά μπορεί να μην κάνουν πολύ καλά ότι θεωρεί ο κόσμος συνηθισμένο, αλλά κάτι συγκεκριμένο μπορούν να το κάνουν τόσο καλά όσο κανείς άλλος, καθώς επικεντρώνονται σε αυτό. Εμενα πιθανόν με βοήθησε στο να συγκεντρωθώ στο στόχο μου, όμως ένα μειονέκτημα ήταν πως δεν το γνώριζα από νωρίς, ώστε να διαχειριστώ καλύτερα κάποιες φάσεις τις ζωής μου. Είναι βιώματα που περιγράφω αναλυτικά στο βιβλίο μου «11:11 - Όλοι μοναδικοί, όλοι ίσοι» το οποίο θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Απρίλιο. 

-Ο ελεύθερος χρόνος σας περιλαμβάνει τη θέαση αγώνων μπάσκετ; Εχοντας περάσει και απ’ τους δύο “αιώνιους” και δεδομένης της παράλληλης φέτος καλής τους πορείας θα θέλατε να κάνετε κάποια πρόβλεψη για τον τερματισμό τους φέτος σε Ελλάδα και Ευρώπη;

Βλέπω περισσότερο την Euroleague, και ακολουθεί η Α’1, όταν έχω χρόνο. Όταν παίζουν οι εκπρόσωποι μας μου αρέσει να παρακολουθώ τα παιχνίδια που δίνουν. Βλέποντας πως και οι δύο ομάδες μπορεί να έχουν πλεονέκτημα έδρας στα playoffs, θα ήταν ευχής έργο να πάνε στο Final Four και να δούμε ωραία παιχνίδια όπως παλιά.