Την γνωρίσαμε καλά από τις ιδιαίτερες παρουσίες της στις εκπομπές "Στην υγειά μας" αλλά και άλλες αντίστοιχες εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. H Ειρήνη Τουμπάκη, τραγουδίστρια με σημαντική πορεία στο έντεχνο, λαϊκό, σμυρνέικο, ρεμπέτικο, μελοποιημένη ποίηση, εναλλακτικό, ξεκινάει επαγγελματικά την μουσική της διαδρομή από το θρυλικό "Cafe Chantant" της Ρόδου για να περάσει στη συνέχεια σε λαϊκά πάλκα και μουσικές σκηνές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε μεγάλους χώρους όπως το θέατρο Badminton, την Eθνική Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Ιδρυμα Μ. Κακογιάννη, καθώς επίσης και άλλους μεγάλους χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Από το 2008 συνεργάζεται σταθερά με τον Μπάμπη Τσέρτο, ενώ παράλληλα επιλέγεται ως η τραγουδίστρια του μουσικού σχήματος "Κόντρα Τέμπο" που εξειδικεύτηκε στα τραγούδια του Γιώργου Ζαμπέτα. Από το 2009 είναι βασική συνεργάτιδα του μαέστρου και συνθέτη Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη, της μαντολινάτας Εξαρχείων και της ορχήστρας Athens chamber orchestra. 

Η συνεργασία της Ειρήνης με τον Μάριο Στρόφαλη ξεκινά το 2020, με την ίδια να συμμετέχει ως ερμηνεύτρια και στιχουργός, και πρώτη κοινή τους δημιουργία την επιτυχία «Ερωτας φυγάς». Το νέο τους άλμπουμ, «Ο μυστικός κήπος με τα άνθη του καλού», περιλαμβάνει δώδεκα ρομαντικά τραγούδια και κρύβει μέσα του "τα άνθη του καλού", την ομορφιά και τη γαλήνη.  Με αφορμή αυτή τη δουλειά, η Ειρήνη μιλά στην «Ε» για το άλμπουμ, τη μουσική και τη συνεργασία τους: «Αυτό που μας ενώνει καλλιτεχνικά είναι η κοινή μας οπτική για τη μουσική και ο τρόπος με τον οποίο τη σεβόμαστε και την αντιμετωπίζουμε», αναφέρει.

Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου

Ειρήνη, ο νέος σας δίσκος έχει έναν πολύ ιδιαίτερο τίτλο και μια ποιητική αισθητική. Πώς γεννήθηκε ο «Μυστικός κήπος με τα άνθη του καλού» και τι σημαίνει για σένα αυτός ο «κήπος»;

Ο «Μυστικός κήπος με τα άνθη του καλού» γεννήθηκε με μια πολύ απλή πρόταση που αποδέχτηκα. Αφού τελείωσε η ηχογράφηση που έκανα για μια ταινία όπου το soundtrack υπέγραφε ο Μάριος, το «Army baby», στο οποίο τραγούδησα ένα τραγούδι με τίτλο «Χτυποκάρδι», μου έκανε την πρόταση να ετοιμάσουμε έναν ολοκληρωμένο δίσκο. Φυσικά την αποδέχτηκα αμέσως με απίστευτη χαρά και έτσι ξεκίνησε το ταξίδι για την ανεύρεση των στίχων της λογικής και της αισθητικής αυτού. Για μένα αυτός ο κήπος είναι ο ομορφότερος που έχω επισκεφθεί. Εάν δείτε και το εικαστικό που έχει επιμεληθεί μοναδικά, από τη φωτογραφία μέχρι την επεξεργασία, η νεράιδα μας η Καλλιόπη Βούτζαλη θα καταλάβετε τι εννοώ. Για μένα σημαίνει γέννηση αυτός ο δίσκος. Μέσα του γεννήθηκα ως δημιουργός. Το πρώτο τραγούδι που έγραψα ήταν το «Tango της πρώτης βόλτας» πάνω σε ήδη υπάρχουσα μουσική του Μάριου. Τα υπόλοιπα τα έγραψα σε μουσικές που έφτιαχνε και μου έστελνε τις επόμενες ημέρες κιόλας και έτσι από τότε δεν σταμάτησα να γράφω και να δημιουργούμε τραγούδια.

Ο τίτλος του άλμπουμ είναι εμπνευσμένος από την αντίθεση: «μυστικός κήπος» και «άνθη του καλού». Υπάρχει κάτι σκοτεινό ή κρυφό πίσω από αυτή την ομορφιά;

Ολοι έχουμε μέσα μας ένα "κρυφό" σημείο, εκεί όπου ξεκουραζόμαστε, ηρεμούμε, απομονώνουμε τη σκέψη μας, μιλάμε με τον εαυτό μας. Ενα σημείο που δεν μπορεί να το δει ή να το πειράξει κανείς. Ο συγκεκριμένος "μυστικός κήπος" βέβαια βαφτίστηκε - αυτοπροσδιορίστηκε από το ίδιο του το περιεχόμενο: τα λουλούδια του, τα αγριόχορτά του, τα αρώματά του, τις λάσπες του, τις μέλισσες, τις πεταλούδες... Στο σκοτάδι δεν ανθίζει τίποτα. Ενας κήπος χρειάζεται άπλετο φως για να μας χαρίσει την ομορφιά του! Ετσι κι αυτός. Κρύβει μέσα του "τα άνθη του καλού", την ομορφιά και τη γαλήνη.

Οι στίχοι του δίσκου είναι γραμμένοι από διαφορετικούς δημιουργούς, μεταξύ των οποίων κι εσύ. Πώς βιώνεις τη διαδικασία τού να ερμηνεύεις δικά σου λόγια, και τι σε εμπνέει όταν γράφεις στίχους;

Για την ακρίβεια με τιμούν με τα ποιήματα τους ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, αυτή η φωτεινή οντότητα και δημιουργός Svarno Βάσω Αλλαγιάννη, η ταλαντούχα φίλη μου Φωτεινή Κοροβού, ο Γιάννης Παπαδάμης και ο Μάριος Στρόφαλης. Η σχέση στιχουργού και τραγουδιστή είναι πολύ στενή. Είναι μια σχεδόν "ερωτική" σχέση για μένα. Για να τραγουδήσεις έναν στίχο πρέπει να τον κάνεις πρώτα κομμάτι σου, να μπεις μέσα του και ύστερα να τον μεταφέρεις στον ακροατή. Το να τραγουδήσω δικούς μου στίχους είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο μιας και γνωρίσω ακριβώς τι θέλει να πει η κάθε ιστορία. Τα ερμηνεύω όπως αναπνέω, όπως μιλάω. Γράφω και πάνω σε μουσική, όπως σε αυτόν τον δίσκο για παράδειγμα (και όχι μόνο), αλλά γράφω και ελεύθερα. Οταν γράφω πάνω σε μουσικές του Μάριου μεταφράζω τη μουσική του. Είναι σαν να μου μιλάει. Νιώθω σαν να ξέρω τι θέλει να πει. Οταν γράφω ελεύθερα μπορεί να με εμπνεύσει μια κουβέντα, ένα συναίσθημα, μια σκέψη, μια εικόνα, ένας ήχος.

Συνεργάζεστε στενά με τον Μάριο Στρόφαλη τα τελευταία χρόνια. Ποιο είναι για σένα το ξεχωριστό στη μουσική του και τι πιστεύεις ότι σας ενώνει καλλιτεχνικά;

Το έχω πει πολλές φορές, οι μουσικές του Μάνου Χατζιδάκι και του Μάριου Στρόφαλη είναι οι μουσικές που ταξιδεύουν την ψυχή μου. Για μένα ήταν ένα όνειρο αυτή η συνεργασία από τα νεανικά μου χρόνια. Στο σπίτι όπου έζησα τα φοιτητικά μου χρόνια είχα στον τοίχο κολλημένη μια καρτ ποστάλ της "πίσω πόρτας", μιας ταινίας που το soundtrack υπέγραφε ο Μάριος. Αυτό που μας ενώνει καλλιτεχνικά νομίζω πως είναι η κοινή μας οπτική για τη μουσική και ο τρόπος που τη σεβόμαστε και την αντιμετωπίζουμε. 

Η ενορχήστρωση του Μάριου Στρόφαλη για το κουαρτέτο έχει έναν λυρισμό, σχεδόν κινηματογραφικό. Πώς λειτουργεί για σένα αυτή η μουσική «σκηνογραφία» στη φωνή σου;

Λειτουργεί όπως ένας ρομαντικός χορός, χρησιμοποιώ τη φωνή μου σαν ένα επιπλέον όργανο που αγκαλιάσει το κουαρτέτο και ακολουθεί ο ένας τα βήματα του άλλου.

Το «Μη με λησμόνει», «Το τανγκό της πρώτης βόλτας», το «Αυγουστιάτικο φιλί»... οι τίτλοι θυμίζουν μικρά διηγήματα. Είναι τα τραγούδια του δίσκου αυτόνομα ή λειτουργούν σαν ενότητες ενός μεγαλύτερου αφηγήματος; 

Πολύ χαίρομαι που είναι τόσο εμφανές. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο βέβαια. Είναι μικρά διηγήματα, είναι παραμύθια όπως το «Με την καρδιά βλέπεις σωστά», υπάρχει τελετουργία στο τραγούδι «Το πορφυρό κοχύλι», υπάρχει μια γέννηση για παράδειγμα στο τραγούδι «Το λουλούδι του μυστικού κήπου», συνυπάρχουν έρωτες, χρώματα, ελπίδα και όλα τα αρώματα της φύσης.

Από το θρυλικό «Cafe Chantant», της Ρόδου, μέχρι το Μέγαρο Μουσικής και σκηνές σε όλο τον κόσμο, έχεις διανύσει μια πλούσια και πολυσχιδή διαδρομή. Πώς νιώθεις σήμερα που κοιτάς πίσω σ’ αυτή την πορεία;

Είμαι άνθρωπος που γενικά γυρίζω να κοιτάξω πίσω με σεβασμό για τα καλά, τα κακά, τα μεγάλα και τα μικρά. Τα ξεκινήματα, τις βοήθειες, τις συμβουλές, όλα. Αρχικά αισθάνομαι ευγνωμοσύνη και προσπαθώ να εξελίσσομαι στο παρόν και να κοιτάζω με ελπίδα, αισιοδοξία και λαχτάρα το μέλλον. Νιώθω περήφανη που όλα τα βήματα τα έκανα με προσοχή, με γνώμονα το καλό της ίδιας της μουσικής και με πάθος. Δεν ξέρω τι κατάφερα και τι όχι, ξέρω όμως πως σε όλο το ταξίδι μέχρι σήμερα κοιτάω τους συνεργάτες μου, τους ανθρώπους που έρχονται να μας ακούσουν και την ίδια τη μουσική, ευθεία. 

Πολλοί σε γνώρισαν από τις ιδιαίτερες εμφανίσεις σου στην τηλεόραση, αλλά όσοι σε παρακολουθούν ξέρουν ότι κινείσαι σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών. Τι σε κρατά ζωντανή και δημιουργική μέσα σε τόσο διαφορετικά μουσικά περιβάλλοντα;

Νιώθω τη μουσική σαν ένα γαϊτανάκι. Ξέρετε τον χορό που είναι βέβαια και παιχνίδι και γύρω από ένα κοντάρι δεμένο με πολύχρωμες μεταξωτές κορδέλες οι συμμετέχοντες, (ο κάθε χορευτής) κρατάει στο χέρι του μία από αυτές, και έτσι κατά την περιστροφή τους οι κορδέλες πλέκονται και  φτιάχνουν μια πολύχρωμη πλεξούδα πάνω στο κοντάρι. Ετσι είναι η μουσική για μένα, ένα χορευτικό που την κάθε κορδέλα την κρατάνε οι ρίζες μου. Η οικογένεια μου. Οι φίλοι μου, οι πρόγονοι μου, η καρδιά και η ψυχή μου.

Ο δίσκος είναι γεμάτος εικόνες, αισθήσεις, χρώματα – σχεδόν σαν μια μουσική εικονογράφηση. Υπάρχει κάποιο τραγούδι που θεωρείς «κεντρικό άνθος» αυτού του κήπου;

Θα μπορούσα να πω «Το λουλούδι του μυστικού κήπου». Που δεν είναι άλλο από τον "κλέφτη" (ή πικραλίδα ή ταραξάκος) και συμβολίζει τη ζωή, την παιδικότητα, την ελευθερία, τη μεταμόρφωση, το ταξίδι, τον ρομαντισμό και την ελπίδα!

Αν αυτός ο «κήπος» μπορούσε να ταξιδέψει σε έναν ακροατή που δεν σας γνωρίζει καθόλου, τι θα ήθελες να νιώσει ή να κρατήσει φεύγοντας απ’ αυτόν;

Αυτός ο «κήπος» εύχομαι να ταξιδέψει σε ακροατές που με γνωρίζουν, ακροατές που δεν με έχουν ξανακούσει ποτέ στη ζωή τους, να ταξιδέψει σε μεγάλους και μικρούς. Σε ακροατές εντός και εκτός Ελλάδος. Ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν καν τη γλώσσα μας. Θα είναι ευτυχία να φτάσουν τα συναισθήματα στην ψυχή τους. Τότε θα έχουμε επιτύχει την αποστολή του συγκεκριμένου άλμπουμ. Φυσικά γνωρίζουμε πως δεν είναι ένας δίσκος που θα ταξιδέψει πολύ γρήγορα. Οπως στη φύση όμως όλοι οι καρποί χρειάζονται το χρόνο τους για να ανθίσουν και έτσι ο κάθε αγρότης προσμένει με υπομονή και αγάπη.

Ειρήνη Τουμπάκη – Μάριος Στρόφαλης

«Ο μυστικός κήπος με τα άνθη του καλού»

“Σ’ αυτόν τον κήπο όπου υπάρχει ένα ξεχωριστό λουλούδι, το λουλούδι του μυστικού κήπου, άκουσε το κυκλάμινο κι ίσως παρασυρθείς να χορέψεις το τανγκό της πρώτης βόλτας, νιώθοντας πως στο Αυγουστιάτικο φιλί, είν’ ο έρωτας. Μα πώς να ριζώσει το φιλί αν το ηλιοβασίλεμα δεν μας χαρίσει ένα σαπφείρινο μαβί που αντανακλά πάνω σ’ ένα πορφυρό κοχύλι; Μέσα σε μια πανδαισία χρωμάτων, μόνο με την καρδιά βλέπεις σωστά και αν νιώσεις σαν τον μικρό πρίγκιπα που αναφωνεί κράτα μου το χέρι, τότε πια θα ακούσεις να σου μιλάει το πιο όμορφο μπλε ανθάκι. Το μη με λησμόνει” Ο Μάριος Στρόφαλης ενορχήστρωσε τα τραγούδια για το κουαρτέτο του αξιοποιώντας τα ηχοχρώματα αυτού, με ιμπρεσιονιστικές αρμονίες και αντιθέματα. Το κουαρτέτο αποτελείται από τους Βαγγέλη Βεργωτή στο ακορντεόν, Λαέρτη Κοκολάνη στο βιολί, Φαίη Νικολοπούλου στο βιολοντσέλο και Μάριο Στρόφαλη στο πιάνο. Ηχοληψία: Kώστας Κατσαντώνης & Μάριος Στρόφαλης @ Studio Giamtso. Μίξη: Σωτήρης Παπαδόπουλος @ Studio Stendor. Φωτογραφία & Γραφιστική Επεξεργασία: Καλλιόπη Βούτζαλη. Production: Athens art network. Digital distribution: Heaven music.