Μέσα από δύο βασικές ενότητες, πορτρέτα και αντανακλάσεις, ο φωτογράφος καταγράφει με διακριτική ματιά στιγμές αυθεντικότητας και ανθρώπινης παρουσίας, αναζητώντας διαρκώς την ουσιαστική επαφή.
Για τον ίδιο, η φωτογραφία είναι κάτι περισσότερο από μια καλλιτεχνική πράξη: είναι μέσο εσωτερικής διερεύνησης, θεραπείας και επικοινωνίας. «Μέσα από την εικόνα προσπαθώ να γεφυρώσω αποστάσεις», λέει. Και πράγματι, στο έργο του η φωτογραφία γίνεται γλώσσα: ήσυχη, απλή, αλλά και βαθιά ανθρώπινη.
Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος «Fly on the wall» και ποια πρόθεση κρύβεται πίσω από αυτή την οπτική;
Τον τίτλο τον έχω δανειστεί από την Αμερικανική Σχολή Ντοκιμαντέρ της δεκαετίας του 1960. Σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει ότι η κάμερα ακολουθεί τη δράση μέσα στον χώρο. Είναι ένας τίτλος που με εκφράζει, γιατί περιγράφει αυτό που κάνω. Χρησιμοποιώ τη φωτογραφική μηχανή για να αποτυπώσω την πραγματικότητα χωρίς να επεμβαίνω, διακριτικά και από κάποια απόσταση, παίρνοντας πλάνα από διαφορετικές γωνίες.
Τι θεματικές και τι εικόνες θα συναντήσει ο επισκέπτης στην έκθεσή σας;
Στην έκθεση φωτογραφίας θα δούμε δύο θεματικές ενότητες, τα πορτρέτα και οι αντανακλάσεις. Τα πορτρέτα, με δένουν την πραγματικότητα προσφέροντας στιγμές σύνδεσης μέσω των προσώπων που μου μεταδίδουν συναισθήματα. Πρόσωπα που κρατούν μνήμες, ευαισθησίες, αξίες και παρόν· ελπίδες, χαρές και λύπες. Στις αντανακλάσεις παρατηρώ χωρίς να επεμβαίνω. Ησυχα θραύσματα της καθημερινής ζωής. Μια "δημοκρατική" ματιά, αν θέλετε. Και στις δύο ενότητες, το ζητούμενο είναι η επικοινωνία· μια επικοινωνία που έχει καταστεί δύσκολη λόγω των ρυθμών που ζούμε. Προσπαθώ να γεφυρώσω τις αποστάσεις.
Περιγράφετε τη φωτογραφία ως μια «παλιά φίλη» που σας συντρόφευε σε δύσκολα χρόνια. Ποια ήταν η αφετηρία αυτής της σχέσης και πώς εξελίχθηκε με τον χρόνο;
Αφετηρία αυτής της σχέσης ήταν το ερέθισμα που πήρα από τη μητέρα μου, καθώς θυμάμαι να μας φωτογραφίζει -εμένα και τα αδέρφια μου- επί πολλά χρόνια. Αργότερα, στην Τρίτη Λυκείου, στο τότε Πολυκλαδικό Λύκειο, όταν διάλεξα τον κλάδο των Εφαρμοσμένων Τεχνών, όπου κάναμε σχέδιο, ζωγραφική και γενικότερα εφαρμοσμένες τέχνες, τα απογεύματα παρακολουθούσαμε μαθήματα φωτογραφίας. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η ενασχόλησή μου με τη φωτογραφία γινόταν όλο και πιο έντονη, άλλοτε φωτογραφίζοντας και άλλοτε συμμετέχοντας σε σεμινάρια φωτογραφίας.
Ποια ήταν η στιγμή ή η αφορμή που σας έκανε να αποφασίσετε να μοιραστείτε δημόσια τη δουλειά σας;
Δεν υπήρξε κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή αφορμή για να μοιραστώ τη δουλειά μου. Είναι μια φυσική εξέλιξη της πορείας μου στη φωτογραφία, αναζητώντας την εξωστρέφεια και την επικοινωνία. Παράλληλα, αυτό συνέβη και με την παρότρυνση φίλων, γνωστών και ορισμένων δασκάλων φωτογραφίας.
Τι αναζητάτε σε ένα βλέμμα ή σε ένα πορτραίτο;
Αναζητώ τη σύνδεση με τους ανθρώπους. Ψάχνω την επικοινωνία. Μέσα από τα πορτρέτα έχω κερδίσει αγάπη, συντροφικότητα, έχω δει την ελπίδα στα μάτια των ανθρώπων. Μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση έχω κερδίσει εμπιστοσύνη, μιας και δεν είναι εύκολο να σου δίνει κάποιος την άδεια και να τον εκθέτεις σε έναν χώρο. Τα πορτρέτα με δένουν με το παρόν· είναι ένας λόγος να ζω το τώρα, να μη σκέφτομαι το παρελθόν αλλά ούτε και το μέλλον.
Τι είναι για εσάς οι «Αντανακλάσεις» στη φωτογραφία; Είναι μόνο κυριολεκτικές ή και μεταφορικές;
Οι αντανακλάσεις είναι κάτι διαφορετικό. Είναι στιγμές πίσω από στρώματα γυαλιών. Από τη θέση μου, αποτυπώνω εικόνες χωρίς να διακόπτω ή να παρεμβαίνω. Υπάρχει μια ουδέτερη στάση στις αντανακλάσεις. Για μένα αυτή η θεματική δεν αφορά μόνο οπτικές αλλοιώσεις, αλλά πέρασμα στα αισθήματα, στην αποδοχή και στη δυνατότητα που δίνεται μέσα από τη φωτογραφία για να περάσω κάποια μηνύματα. Κάποια στιγμή νόμιζα ότι τα πορτρέτα και οι αντανακλάσεις είναι δύο ανταγωνιστικά θέματα μεταξύ τους. Πρόκειται για δύο θεματικές ενότητες στις οποίες δουλεύω αρκετό καιρό και τελικά κατάλαβα ότι είναι συναγωνιστές και όχι ανταγωνιστές, που δένουν όμορφα στην έκθεση. Στα πορτρέτα γειώνομαι με την πραγματικότητα, ενώ στις αντανακλάσεις τείνω προς τον σουρεαλισμό. Είναι κάποιες φευγαλέες στιγμές, κάποιες συνθέσεις, τις οποίες ζητώ και αποτυπώνω με τον φακό. Καθένας που θα έρθει να δει την έκθεση είναι στη βούλησή του το τι θα δει. Δεν θέλω να σπρώξω κάποιον προς κάποια κατεύθυνση. Θέλω να έχει ελεύθερο το πνεύμα του. Αυτό όμως που θα ήθελα να δει είναι η απλότητα της επικοινωνίας – δηλαδή το σημερινό ζητούμενο, μιας και είναι πολύ δύσκολη η επικοινωνία στις μέρες μας.
Υπάρχουν φωτογραφίες σας που δεν δείχνουν απλώς μια εικόνα αλλά «μεταφέρουν» ένα εσωτερικό τοπίο;
Στις περισσότερες φωτογραφίες, αυτό είναι το ζητούμενο. Μεταφορά του θεατή στον δικό μου κόσμο, εσωτερικό τοπίο. Πάντα με σεβασμό προς το φωτογραφιζόμενο πρόσωπο και το αστικό περιβάλλον. Χωρίς σκηνοθεσία και στήσιμο στη φωτογραφία. Αλλωστε, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της φωτογραφίας δρόμου.
Πιστεύετε ότι η φωτογραφία μπορεί να θεραπεύσει ή να προσφέρει λύτρωση; Και σε ποιον; Στον καλλιτέχνη ή στον θεατή;
Η δύναμη της φωτογραφίας είναι τεράστια· σίγουρα μπορεί να θεραπεύσει και τον φωτογράφο και τον θεατή. Κρατάει μνήμες, τις οποίες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως φάρμακο, θεραπεία, λύτρωση. Τη φωτογραφία τη χρησιμοποιούμε ως art therapy, κάνοντας πρώτα μια ενδοσκόπηση του εσωτερικού μας κόσμου και κατόπιν, αφού καταφέρουμε να δούμε το μέσα μας, προσπαθούμε να το εξωτερικεύσουμε στους αποδέκτες, χωρίς πίεση και σπρώξιμο. Ο θεατής θέλω να είναι ελεύθερος και να μπει, ή έστω να προσπαθήσει να δει, τον δικό του εσωτερικό κόσμο μέσω της φωτογραφίας. Αυτό θα ήταν το ιδανικό σενάριο.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείτε κατά τη δημιουργία των φωτογραφιών σας; Εστιάζετε περισσότερο στο συναίσθημα ή στην τεχνική;
Εχω την τάση να φωτογραφίζω με το συναίσθημα, καθώς σαν ερασιτέχνης έχω αυτή την πολυτέλεια. Σαφώς, οφείλουμε να γνωρίζουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά και το ίδιο το μέσο, τη φωτογραφική μηχανή, αλλά το συναίσθημα είναι αυτό που θα μας απελευθερώσει.
Πώς επιλέγετε τα θέματα και τα πρόσωπα που φωτογραφίζετε;
Μου ταιριάζει περισσότερο η αυθόρμητη φωτογραφία, και τα πορτρέτα που θα δούμε στην έκθεση είναι αυθόρμητα, δεν είναι στημένα. Δηλαδή, πρόκειται για γνωστούς, φίλους και ελάχιστους συγγενείς, των οποίων οι λήψεις έχουν προκύψει αυθόρμητα. Όλα αυτά τα αυθόρμητα δεν βγήκαν απλώς πατώντας ένα κλικ, αλλά αφού είχε προηγηθεί μια αλληλεπίδραση και μια επικοινωνία. Τα πορτρέτα έχουν τραβηχτεί σε βάθος μισής, μίας ώρας ή και περισσότερων ωρών, έχοντας προηγουμένως αφιερωθεί χρόνος για να πάρουμε καθεμία από αυτές τις λήψεις. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι πρόκειται για μια αμφίδρομη κατάσταση – δεν είμαι ένας φωτογράφος που θα εκβιάσει το πορτρέτο. Δεν θέλω να φωτογραφίσω τον εκάστοτε άνθρωπο με το ζόρι· θέλω να υπάρχει μια επικοινωνία και μια αλληλεπίδραση, μέσα από την οποία θα προκύψει το αποτέλεσμα.
Αν μπορούσατε να πείτε ένα πράγμα στο κοινό που θα δει την έκθεσή σας, ποιο θα ήταν αυτό;
Να δείχνουμε εμπιστοσύνη στον συνάνθρωπό μας, αλλά παράλληλα και στον εαυτό μας.
Εχετε σχέδια για άλλη έκθεση ή για έκδοση φωτογραφικού λευκώματος;
Αφού ολοκληρωθεί αυτή η έκθεση και περάσω όλες τις απαραίτητες εσωτερικές διεργασίες με το μέσα μου, τότε θα προχωρήσω στην επόμενη έκθεση, την οποία έχω ήδη ξεκινήσει και δουλεύω. Παράλληλα, θα τυπώσω και ένα φωτογραφικό λεύκωμα.
Οπως περιγράφει ο ίδιος ο δημιουργός...
"Η φωτογραφία είναι μια παλιά φίλη μου, που μου κράταγε παρέα σε δύσκολα χρόνια. Η φωτογραφία είναι εκείνη που μου θύμιζε να ονειρεύομαι ξανά, να έχω ελπίδες μέσα από αναμνήσεις και χρώματα. Είναι η κινητήρια δύναμη που με βγάζει από το σπίτι μου και με απελευθερώνει δημιουργικά. Με την παρότρυνση φίλων νιώθω ότι ήρθε η ώρα να την εξωτερικεύσω και να την συστήσω. Για αυτή την παλιά, έμπιστη φίλη θα σας μιλήσω μέσα από Πορτραίτα και Αντανακλάσεις. Θα δούμε μαζί διαφορετικές οπτικές γωνίες και λήψεις. Θα δούμε ακόμα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν όταν βρέθηκα απέναντι από τους ανθρώπους μου με μια κάμερα στο χέρι. Πώς ένιωσα όταν φωτογράφισα τον Παναγιώτη ή την Κατερίνα; Πώς μου χάρισαν απλόχερα συναισθήματα μέσα από ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο, ένα κλικ; Στα βλέμματα γειώνομαι με την πραγματικότητα μέσα από τη σύνδεση που δημιουργείται με τους ανθρώπους που φωτογραφίζω. Είναι οι άνθρωποι με κρατούν στο παρόν σε μια προσπάθεια να το ζω, να το γεύομαι. Στις αντανακλάσεις θέλω να βγάλω τις εικόνες από μέσα μου, να αποκτήσουν μορφή, να δώσω ζωή στις σκέψεις μου, στα συναισθήματά μου , στις συνθέσεις που διατρέχουν το νου μου. Παίρνω αγάπη για να δώσω πίσω αγάπη. Άραγε αυτή είναι η δύναμη της φωτογραφίας; Παρόμοια με την δύναμη του ανθρώπου;".
