Εχει εκδώσει περίπου 25 βιβλία, ορισμένα εκ των οποίων έχουν κυκλοφορήσει και στο εξωτερικό, ενώ έχει επίσης συμμετάσχει με έργα του σε συλλογικές εκδόσεις. Διδάσκει επίσης δημιουργική γραφή και γράφει κριτική λογοτεχνίας στα «Νέα». Το τελευταίο του μυθιστόρημα, «Το βιβλίο της βροχής», κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Καστανιώτη - δίνοντάς μας το έναυσμα για μια συζήτηση περί γραφής,  κυρίως, μα όχι μόνο.

- Η δράση του «Βιβλίου της βροχής» διαρκεί 3 ώρες κι ένα τέταρτο... παρά ένα λεπτό. Γιατί λείπει αυτό το λεπτό και τι συναντά όταν έρχεται;

«Διότι 3 ώρες και 15 λεπτά, μείον ένα λεπτό = 3 ώρες και δεκατέσσερα λεπτά. Το 3,14 είναι το περίφημο "Πι" ή Pi στα Λατινικά. Η πιο "διάσημη" μαθηματική σταθερά, η οποία απασχόλησε και συνεχίζει να απασχολεί για πολλά χρόνια τους μαθηματικούς και τους φυσικούς για τις εκπληκτικές ιδιότητες και την αρμονία που παρουσιάζει. Η σταθερά "π" ισούται με το λόγο της περιφέρειας ενός οποιαδήποτε κύκλου προς τη διάμετρό του. Ολοι οι κύκλοι ανεξαρτήτως διαμέτρου έχουν το ίδιο "π" και αυτό ισούται κατά προσέγγιση με 3,14. Στην πραγματικότητα τα δεκαδικά του ψηφία είναι άπειρα και οι μαθηματικοί ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχουν διαλευκάνει παρά μόνο μερικά από αυτά, χρησιμοποιώντας μάλιστα τον πιο εξελιγμένο υπολογιστή στον κόσμο. 

Η ουσία είναι ότι ένα σχήμα που αναγνωρίζουμε όλοι, ο κύκλος, με τους πολλαπλούς συμβολισμούς του, όταν διαιρείται με κάτι επίσης αναγνωρίσιμο, τη διάμετρό του, παράγει έναν άπειρο αριθμό. Ετσι και αυτό το βιβλίο λειτουργεί κυκλικά ως προς τη δομή του, ωστόσο ανοίγει πολλαπλά παράθυρα και επίπεδα ανάγνωσης που ελπίζω να είναι και διαφορετικά σε κάθε αναγνώστη».

- Πόσες βεβαιότητες μπορεί να σαρώσει μια καταιγίδα; Κι από τι άλλο κινδυνεύουν οι βεβαιότητές μας, εκτός από τις καταιγίδες;

«Η καταιγίδα ενεργοποιεί και τις πέντε αισθήσεις των ηρώων, καθώς τη βλέπουν, την ακούν, την αγγίζουν, τη μυρίζουν, τη γεύονται. Ταυτόχρονα όμως τους απειλεί: Τους θέτει ενώπιους ενωπίω με τις επιλογές αλλά και τις βεβαιότητές τους. Η βροχή είναι ένα έντονο φυσικό φαινόμενο που μπορεί να αποδειχθεί από ευεργετικό έως και καταστρεπτικό. Μια συνθήκη έξω από τα συνηθισμένα - ειδικά όταν μιλάμε για μια από τις χειρότερες καταιγίδες στη ιστορία της πόλης, η οποία είναι φυσικό να ανυψώνει τις συγκεκριμένες ευαίσθητες ψυχές των ηρώων "πάνω από το έδαφος". 

Το νερό είναι ένα κυρίαρχο στοιχείο της φύσης, αλλά και του ανθρώπινου οργανισμού, του οποίου αποτελεί το 70%. Παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο όπου μια ηρωίδα, η Χαρά, με προβλήματα σεξουαλικότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης πέφτει, πάνω στην καταιγίδα:

"[…] Το νερό θρέφει. Το νερό νανουρίζει. Το νερό παρηγορεί. Το νερό δίνει πίσω πράγματα χαμένα. Αλλά κυρίως, το νερό σηκώνει μια κουρτίνα κι από πίσω περνάει η Χαρά. Ξαφνικά, μαγικά, αφήνει πίσω της το υλικό της κουκούλι - αυτό το σώμα, αυτό το συγκεκριμένο μετρήσιμο όγκο που την περιορίζει. Την εικόνα της την ακάθαρτη, έρχεται κάτι από ψηλά και την ξεπλένει από ό,τι νοσηρό, ό,τι κακοποιό.  Ολόκληρή της η ύπαρξη λαχταρά αυτό το ατόφιο, το καθαρό νερό που τη λούζει. Το υποδέχεται, το δεξιώνεται, το γιορτάζει. Νιώθει ανάλαφρη, σαν να πετάει. Ο Μπασελάρ θα έλεγε πως το ονειρικό λίκνισμα γίνεται σχεδόν αληθινό. 

Η Χαρά γλιστρά στο νερό. Υδάτινες σπίθες αναπηδούν από παντού, ψίθυροι που χαϊδεύουν το τύμπανο με λόγια που δεν είχε ακούσει ποτέ. Νερό καθαρό, εξαγνιστικό, διαυγές, φρέσκο, ακηλίδωτο. Νερό της αναγέννησης. Πίσω οι λυγμοί, πίσω οι αποχωρισμοί, πίσω η λυπημένη ηχώ της ακόμη πιο λυπητερής σιωπής. 

Η μυρωδιά της βρεγμένης ασφάλτου, ο ήχος της υδατορριπής. Βγάζει τα γυαλιά της και τα βάζει στη τσέπη. Το χέρι πάει ασυναίσθητα στα μαλλιά. Ξετυλίγει τον κότσο, τα αφήνει ελευθέρα να κυματίσουν στη βροχή. Η μπλούζα έχει κολλήσει στο σώμα και διαγράφεται το μικρό αιχμηρό στήθος που ταλαντεύεται όσο του επιτρέπει ο περιορισμένος του όγκος, καθώς επιταχύνει με κάθε βήμα. Οι ρόγες σκληραίνουν, υπερτερούν και του σουτιέν και του υφάσματος. Να τρυπήσουν τα πάντα, να βγουν κι εκείνες στη βροχή […]".

Οι βεβαιότητές μας κινδυνεύουν από τα πάντα κάθε στιγμή. Δεν πιστεύω στη λέξη, άλλωστε στην ουσία δεν υπάρχει, είναι καθαρά υποκειμενική έννοια. Η ζωή είναι in fluxus και δεν ξέρεις τι σε περιμένει στην άλλη γωνία. Η μοναδική βεβαιότητα που έχω είναι για τον άνθρωπό μου, και αυτή όχι σε πρώτο πλάνο αλλά εντελώς ενσυναίσθητα, ως ένα αίσθημα μεγαλύτερο που με ξεπερνά».

- Πώς θα περιγράφατε τη λογοτεχνική γραφή σας, αλλά και τον εαυτό σας ως συγγραφέα;

«Αυτό δεν είναι κάτι που μπορώ να το πω εγώ. Νομίζω πως ο συγγραφέας είναι ο χειρότερος κριτής του εαυτού του. Κάνω αυτό που αγαπώ, δεν εφησυχάζω ποτέ, διαρκώς μαθαίνω και προσπαθώ να βλέπω ολοένα και με διαφορετικό μάτι τα πράγματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν διατηρώ τις εμμονές μου. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον να βλέπει κάνεις με τα χρόνια το πώς αυτές οι εμμονές αυτές μετακινούνται, το πώς παραλλάσσονται».

- Κουβαλάτε το γονίδιο του αρχιτέκτονα και το γονίδιο του ηθοποιού: Σε τι κλίμακα επηρεάζουν το έργο σας και τη ζωή σας;

«Η αρχιτεκτονική με επηρέασε τα πρώτα χρόνια, μιας και οι σπουδές με εφοδίασαν με μια εγγενή αίσθηση δομής, κάτι πολύ βοηθητικό για μια "κατασκευή" όπως είναι το μυθιστόρημα. Τα θέατρο με το οποίο ασχολήθηκα μετά από πολλά χρόνια, έχοντας όμως από μικρός παρακολουθήσει αμέτρητες πρόβες με μεγάλους σκηνοθέτες όπως τον Μίνω Βολανάκη, με οδήγησε όψιμα σε μια άλλου είδους έκθεση, πιο άμεση στο κοινό (η οποία γίνεται βέβαια δι’ αντιπρόσωπων). Το ότι από παιδάκι βρισκόμουν στα "παρασκήνια" μιας τέχνης, στην κουζίνα του καλλιτέχνη, με επηρέασε βαθύτατα. Στη ζωή επίσης με καθόρισε, μια και η τέχνη είναι η βασική μου ενασχόληση και περιστοιχίζομαι από ανθρώπους με τους οποίους μιλάμε πάνω-κάτω την ίδια γλώσσα».

- Εχετε γράψει περί τα 25 βιβλία, διαφορετικών ειδών. Πώς συνοψίζετε μέχρι στιγμής την εμπειρία της συγγραφής - και τι ελπίζετε ακόμα να σας φέρει;

«Δεν μου αρέσουν οι συνόψεις και οι κάθε είδους αποτιμήσεις. Νιώθω ακόμη όπως την πρώτη φορά. Ως χαρακτήρας δεν μένω στο παρελθόν, το χρησιμοποιώ. Εκείνο που ενδιαφέρει είναι πάντοτε το "μετά". Ελπίζω λοιπόν να μου φέρει μεγαλύτερη συγγραφική ωριμότητα, νέες εμπειρίες, νέους τρόπους πειραματισμού, διαρκή αλλαγή, και να με εκπλήξει».

- Ποια αίσθηση επικρατεί μέσα σας κάθε φορά που τα θεατρικά σας μεταπλάθονται από κείμενο σε δράμα;

«Συγκίνηση. Το θεατρικό κείμενο πιστεύω ότι δεν είναι "κείμενο", είναι μια εύπλαστη πρώτη ύλη για τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς. Εκείνοι άλλωστε θα μετατρέψουν τα λόγια στο χαρτί σε μια ζωντανή εμπειρία. Τους δίνω απόλυτη ελευθερία να το δουλέψουν όπως θέλουν. Η πρώτη φορά που άκουσα κείμενο μου να "εκφέρεται" επί σκηνής ήταν εξαιρετικά συγκινητική για μένα».

- Εχετε καιρό να εκδώσετε ποιήματα, νομίζω. Γράφετε όμως ή όχι πια;

«Δυστυχώς, όχι τακτικά. Υπό την έννοια ότι δεν τα εκδίδω. Πού και πού γράφω κάποιο ποίημα και η σχέση επανεργοποιείται αμέσως. Κάποια στιγμή θα ήθελα να ξαναβγάλω μια συλλογή».

- Τι προσφέρουν τα μαθήματα δημιουργικής γραφής, τόσο στους μαθητές σας όσο, ίσως, και σ' εσάς;

«Η γραφή είναι μια τέχνη που δεν διδάσκεται. Αυτό μπορεί να ακούγεται αντιφατικό, κι όμως είναι το πρώτο πράγμα που λέω στους μαθητές μου. Εκείνο που προσπαθώ είναι, μέσα σε ένα κλίμα λογοτεχνικότητας, να βοηθήσω εξατομικευμένα τον κάθε ένα τους να ανακαλύψει και ν' αναπτύξει την δική του, "προσωπική φωνή". Είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία και πολύ συγκινητική για μένα μια και αρκετοί μαθητές μου πλέον, έχοντας αρχίσει από τα βασικά, έχουν εκδώσει βιβλία σε γνωστούς εκδοτικούς οίκους. Αυτό με γεμίζει χαρά και αποδεικνύει πως τα μαθήματα δεν γίνονται έτσι για να κάνουμε κάτι, αλλά με στόχο και αποτέλεσμα. 

Είναι πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις έναν νέο "συγγραφέα" να ανακαλύπτει τη φωνή του και να διανύει ολόκληρη τη διαδρομή από την πρώτη στοιχειώδη άσκηση ως την ολοκλήρωση ενός έργου το όποιο τελικά εκδίδεται και κυκλοφορεί». 

- Τα βιβλία αμέτρητα, η ζωή μικρή: Με ποια κριτήρια επιλέγετε εσείς τι θα διαβάσετε;

«Εχοντας διαβάσει πάρα πολύ στη ζωή μου, πλέον είμαι πολύ επιλεκτικός. Από τη μια επιστρέφω σταθερά σε μεγάλα κείμενα των οποίων η ανάγνωση είναι κάθε φορά και διαφορετική, και από την άλλη μου αρέσει να ανακαλύπτω νέους συγγραφείς και να ενημερώνομαι για ό,τι συμβαίνει στο λογοτεχνικό κόσμο, την ώρα που συμβαίνει. Το  amazon.com έχει βοηθήσει πολύ σε αυτό».

- Τι τίτλο θα βάζατε στη σημερινή κοινωνικο-οικονομικο-πολιτική κατάσταση της χώρας μας, και πώς θα τη συνοψίζατε στο οπισθόφυλλο;

«Καταβαράθρωση, ερασιτεχνισμός, λαϊκισμός. Μια χώρα σε πυρηνική κρίση».

«Το βιβλίο της βροχής»

Αθήνα 2009. Kατά τη διάρκεια μιας ηλιόλουστης μέρας, ξεσπά ξαφνικά μια από τις πιο άγριες καταιγίδες στην ιστορία της πόλης, αιφνιδιάζοντας τους ήρωες του βιβλίου, οι οποίοι συνδέονται με ποικίλους τρόπους μεταξύ τους. Χαρακτήρες διαφορετικοί, με ισχυρά κίνητρα και επιθυμίες, βιώνουν, ο καθένας με τη δική του ιδιοσυγκρασία, την καταλυτική επίδραση της μπόρας. Η βροχή ανατρέπει τα σχέδιά τους, εκτρέπει τον ρου της κάθε ιστορίας και αποκαλύπτει κρυμμένα μυστικά και απωθημένα, οδηγώντας στην εξιλέωση ή στην κάθαρση. Αλληλεπιδρώντας, το φυσικό φαινόμενο και ο άνθρωπος ανασυστήνουν τη μοίρα της ημέρας, της ώρας, της στιγμής. Ενα πάντως είναι το σίγουρο: Οταν η καταιγίδα πλέον τελειώνει και ο ουρανός γίνεται πάλι καθαρός, κανένας από τους ήρωες δεν είναι εκείνος που ήταν πριν πέσει η πρώτη σταγόνα.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΣΤΑΜΑΤΗ

Ο Αλέξης Σταμάτης σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Εχει εκδώσει τα μυθιστορήματα «Ο Εβδομος Ελέφαντας», «Μπαρ Φλωμπέρ», «Σαν τον κλέφτη μες στη νύχτα», «Oδός Θησέως», «Μητέρα Στάχτη», «Αμερικάνικη Φούγκα», «Βίλα Κομπρέ», «Σκότωσε ό,τι αγαπάς», «Κυριακή», «Μπορείς να κλάψεις μες στο νερό;»,  «Χαμαιλέοντες», «Μελίσσια», «Το βιβλίο της βροχής». 

Εχει δημοσιεύσει επίσης συλλογές διηγημάτων, νουβέλες, 6 ποιητικές συλλογές και το παιδικό μυθιστόρημα «Ο Αλκης και ο Λαβύρινθος» που κέρδισε το Α' Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου το 2009. Για τη δεύτερη ποιητική συλλογή του, «Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων» τιμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων με το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το μυθιστόρημα «Αμερικάνικη Φούγκα» κυκλοφόρησε το 2008 στις ΗΠΑ, έχοντας κερδίσει το «International Literature Award» από το National Endowment for the Arts. 

«Ο έβδομος ελέφαντας» εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το «Μπαρ Φλωμπέρ» εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Τουρκία και τη Σερβία. Ποιήματά του έχουν επίσης μεταφραστεί στη Μεγάλη Βρετανία. 

Ενα από τα θεατρικά του έργα που έχουν ανέβει σε σκηνές της Αθήνας -αλλά και στο Λονδίνο-, ο μονόλογος «Η τελευταία Μάρθα», παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα.