Κυριακή, 10 Νοεμβρίου 2019 21:46

Πανεπιστήμιο και Δημοκρατία

Γράφτηκε από την
Πανεπιστήμιο και Δημοκρατία

 

Της Κωνσταντίνας Θάνου*

Εχοντας αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, από όπου κατάγομαι και κατοικώ, παρακολουθώ πάντα με ενδιαφέρον τρέχοντα θέματα στον κλάδο μου, την Ιστορία, και στην Ανώτατη Παιδεία γενικότερα. Ζητούμενα πλέον παντού είναι η διεπιστημονικότητα, η καινοτομία, η εξωστρέφεια και η αριστεία.

Δεν είναι τυχαία λοιπόν η πρόσφατη υποβολή ενός αιτήματος από φοιτητές και απόφοιτους του πανεπιστημίου μας, το οποίο συνυπέγραψα, για να διατηρηθούν μαθήματα όπως η Πολιτισμική Ανθρωπολογία που επί δεκαετία εκπληρώνει στο μέγιστο βαθμό αυτά τα ζητούμενα. Το θέμα προέκυψε με αφορμή την αναγγελία της νόμιμης αποχώρησης από το πανεπιστήμιό μας της διεθνώς γνωστής καθηγήτριας Ανθρωπολογίας και συγγραφέως, Μεσσήνιας στην καταγωγή, κ. Νάντιας Σερεμετάκη. Η ανησυχία ήταν και είναι μήπως το δυσαναπλήρωτο κενό που θα άφηνε, καλυφθεί από κάποιο άλλο γνωστικό πεδίο, συμβατικό και παλαιάς κοπής, τόσο σε ύλη όσο και σε τρόπο διδασκαλίας.

Ετσι, 62 σπουδαστές, προ-/μετα-πτυχιακοί και απόφοιτοι, στείλαμε αίτημα προς τις αρμόδιες αρχές του πανεπιστημίου αλλά και του υπουργείου Παιδείας, θίγοντας αυτές ακριβώς τις ανησυχίες μας και ζητώντας την συνέχιση χωρίς διακοπή των μαθημάτων Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας. Προσκαλούσαμε δε την ίδια την κ. Σερεμετάκη που τα σχεδίασε και τα δίδαξε στο να συμβάλει, με όποιο νόμιμο τρόπο και όσο της επιτρέπει ο χρόνος της, στη διατήρηση του υψηλού επιπέδου γνώσης και καινοτόμας διδασκαλίας που παρείχε ως τώρα.

Το εν λόγω αίτημα δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Ελευθερία» την 1 και 3-9-2019 (ηλεκτρονική και έντυπη έκδοση αντίστοιχα). Μέχρι σήμερα, ωστόσο, κι ενώ το υπουργείο Παιδείας απάντησε έγκαιρα και με την δέουσα προσοχή, οι αρχές του Τμήματος επέδειξαν ηχηρή αδιαφορία. Φρόντισαν δε να μας ενημερώσουν ανεπισήμως μέσω της Γραμματείας, πως οι απόψεις και θέσεις «εξωτερικών» άλλων σε ένα «αυτοδιοικούμενο» Τμήμα δεν λαμβάνονται υπόψη -εδώ «εξωτερικοί», κοινώς ξένοι, είναι οι απόφοιτοι, μεταξύ άλλων(!)- τέτοιες δε ασκήσεις ελευθερίας του λόγου δεν είναι σύννομες(!), μας τόνισαν, και στο εξής να φροντίσουμε να εκφραζόμαστε μέσω θεσμοθετημένων οργάνων όπως ο Φοιτητικός Σύλλογος(!).

Κάποιες μαρτυρίες στη συνέχεια, ότι μερικοί προπτυχιακοί σπουδαστές υπέστησαν και εκφοβισμό από μειοψηφία καθηγητών για να μην επαναλάβουν το αίτημα, εύχομαι να είναι απλώς διαδόσεις.

Το συγκεκριμένο αίτημα ήταν και είναι μια αυθόρμητη, ώριμη και υπερκομματική ενέργεια που δεν προτάσσει τίποτα λιγότερο από αυτό που άλλωστε θίγουν οι εξωτερικοί κριτές, κατά τις τελευταίες αξιολογήσεις του Τμήματος (αναρτημένες στην ιστοσελίδα του). Συγκεκριμένα, στην πιο πρόσφατη, ενδιαφέρουσα είναι η θέση και κριτική ότι το Τμήμα δεν έχει μακροπρόθεσμη στρατηγική (σελ. 13), δηλαδή επιστημονικά πεδία και μεθοδολογία που να το καθιστούν κάτι περισσότερο από τεχνική σχολή. Αξιοπρόσεκτες είναι επίσης οι παρατηρήσεις σχετικά με τις μεθόδους διδασκαλίας, τις οποίες κρίνουν ξεπερασμένες (σελ. 17).

Διαβάζοντας δηλώσεις σαν αυτές, εύλογα προκύπτει το ερώτημα, πώς είναι δυνατόν ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα που στην ιστοσελίδα του ευαγγελίζεται την καινοτομία και τον πρωτοποριακό συνδυασμό τριών επιστημονικών πεδίων να έχει ως μόνο στόχο του, για παράδειγμα, τον ΑΣΕΠ ή την προσθήκη αντικειμένων πρακτικής εφαρμογής, όπως η Πληροφορική, όταν στερείται βασικών θεωρητικών-μεθοδολογικών μαθημάτων στον χώρο των Ανθρωπιστικών Επιστημών που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί η Σχολή της Καλαμάτας. Πώς είναι δυνατόν να υποβαθμίζει τη γνώση για χάρη της προώθησης «ημέτερων», όπως αποδεικνύεται από την αντιδημοκρατική διαχείριση της εκλογής διδάσκοντος για τα εν λόγω μαθήματα Ανθρωπολογίας το τρέχον έτος, που κατέληξε στη διακοπή τους προς το παρόν;

Ζητήματα, λοιπόν, όπως τα παραπάνω ώθησαν στη συγγραφή και την κυκλοφορία του συγκεκριμένου αιτήματος. Θα απαξιωθούν οι υπογράφοντες φοιτητές όλων των ηλικιών -κάποιοι από τους οποίους είναι δάσκαλοι οι ίδιοι και άλλοι είναι επιτυχόντες απόφοιτοι σε διεθνή ιδρύματα- γιατί ορθώς έθεσαν δημόσια τους προβληματισμούς και τις επιθυμίες τους; Η απαξίωση τέτοιων αιτημάτων εγείρει ερωτήματα για το πώς κατανοούνται και λειτουργούν η δημοκρατία και η αξιοκρατία στην εν λόγω Σχολή· για το αν ισχύει το δικαίωμα των φοιτητών στην ελευθερία της έκφρασης ή στη διαφωνία.

Είναι κοινό μυστικό ότι η καταπίεση της ελεύθερης έκφρασης έχει δημιουργήσει στη Σχολή ένα δηλητηριώδες εργασιακό περιβάλλον, όπου κυριαρχούν η πόλωση, οι αντιπαλότητες και οι εκρήξεις θυμού, για τις οποίες φτάσαμε πρόσφατα να διαβάζουμε στις εφημερίδες ότι λύνονται με αστυνομική παρέμβαση!

Ευελπιστώ πως το εν λόγω πανεπιστημιακό ίδρυμα στην Καλαμάτα θα πάψει να πυροβολεί τα πόδια του και θα αγκαλιάσει δημοκρατικές ενέργειες σαν αυτή των σπουδαστών, προς όφελος όλων.

 

* Η Κωνσταντίνα Θάνου είναι Αριστούχος Απόφοιτος Πανεπιστημίου Πελοποννήσου - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών


NEWSLETTER