Κυριακή, 09 Φεβρουαρίου 2020 12:54

Σταματήστε την αλλοίωση της γλώσσας

Γράφτηκε από τον
Σταματήστε την αλλοίωση της γλώσσας

Εχουμε μεγάλη ευθύνη όσοι γράφουμε και όσοι εκφωνούμε δημοσίως οτιδήποτε. Είτε οι πολιτικοί είτε οι δημοσιογράφοι, οι άνθρωποι του πολιτισμού και γενικώς τα δημόσια πρόσωπα.

Για όλους αυτούς ισχύει η ρήση του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού. Να έχουμε δηλαδή πρωτίστως στο μυαλό μας, υπέρ παν άλλο, «ελευθερία και γλώσσα».

Με αφορμή τις απότομες καιρικές μεταβολές των τελευταίων ημερών κάποιοι μας βομβαρδίζουν πάλι, ιδίως από τηλεοράσεως, με εκείνο το γλωσσικώς στρεβλό, κουφό και αγράμματο στερεότυπο: «Ερχεται κατακόρυφη πτώση της θερμοκρασίας». Οπερ με αναγκάζει να θυμίσω μερικούς στοιχειώδεις κανόνες προστασίας της γλώσσας μας.

Ελεος, άνθρωποι. Ο κόσμος δεν γύρισε, ακόμη, ανάποδα. Η κορυφή δεν είναι κάτω για να πέφτει κανείς σε αυτήν. Κατακόρυφη είναι μόνον η άνοδος. Η πτώση μπορεί να είναι ταχεία, θεαματική, βαθμιαία, απότομη, απόλυτη, γεωμετρική, εντυπωσιακή, απρόβλεπτη, και ό,τι άλλο θέλετε, εκτός από «κατακόρυφη».

Αλλο μαργαριτάρι που έχει γίνει πια καθημερινή καραμέλα, ιδίως των πολιτικών, όταν δεν μπορούν να απαντήσουν ευθέως σε ένα ερώτημα που τους τίθεται και καταφεύγουν στις συνήθεις περικοκλάδες, είναι εκείνο το «κατ’ αρχάς». Ελεος άνθρωποι. Η αρχή είναι μία. Εφόσον εννοούμε την αρχή μιας υπόθεσης, μιας σκέψης, το σημείο εκκίνησής της. Ο πληθυντικός «αρχές», ή, επί το αρχαιοπρεπέστερον, «τας αρχάς», είναι για τις θεσμοθετημένες εξουσίες.

Αλλος βαρβαρισμός είναι να χρησιμοποιείται η έκφραση «εξ απαλών ονύχων» για να περιγραφεί μια… συνομιλία. «Τα είπαν εξ απαλών ονύχων», μας κουφαίνει ο εκφωνητής. Εννοώντας ότι τα είπαν, κατά τη λαϊκή έκφραση, «απ’ έξω, απ’ έξω». Δεν μπήκαν δηλαδή στο ψαχνό της υπόθεσης. Ενώ η αληθής έννοια της φράσης είναι τελείως άσχετη. Προσδιορίζει την ηλικία μιας κατάστασης και κυρίως μιας σχέσης. Με τον αξέχαστο γελοιογράφο μας, τον Γιάννη Καλαϊτζή, υπήρξαμε φίλοι εξ απαλών ονύχων. Από τότε δηλαδή που ήμασταν αμφότεροι τόσο μικρά παιδιά, ώστε τα νυχάκια μας ήταν μαλακά, απαλά.

Αλλος σολοικισμός είναι εκείνο το «θα συναντηθούν στις... μία». Και καλά να το λέει ο πωλητής της λαϊκής, αλλά όχι και άνθρωποι που κάθισαν χρόνια στα θρανία, απέκτησαν τίτλους σπουδών και διεκδικούν το «δικαίωμα» να μορφώσουν και τους άλλους.

Αφήνω πια τις ακροβασίες με τα ονομαστικά και τα επίθετα της καταργημένης από το ολέθριο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τρίτης κλίσεως. Εκείνα τα «συνέλαβαν τον διευθύνων σύμβουλο».

 

 

Γ. Π. Μασσαβέτας

giorgis@massavetas.gr


NEWSLETTER