Να μη ζήσουμε άλλον χρόνο με τόσα θύματα, με τόσο φόβο και ανασφάλεια, με τόσες απαγορεύσεις και τόση αστυνόμευση της καθημερινότητας μας. Ήταν πράγ-ματι «μαύρη» αυτή η χρονιά για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αλλά, ακόμη και μέσα στην τόση μαυρίλα, αυτής της ζοφερής πραγματικότητας, δεν παύει να ισχύει το μήνυμα των στωικών φιλοσόφων της αρ-χαιότητας «ουδέν κακόν αμιγές καλού».

Διότι, πράγματι, υπήρξαν και κάποια θετικά. Τα οποία οφεί-λουμε να αναγνωρίσουμε και να κάνουμε ό,τι μπορούμε, ατομικώς και συλλογικώς, να τα διαφυλάξουμε, να τα εμβαθύνουμε και να τα επεκτείνουμε:

*** Μάθαμε, στον τόπο μας, να είμαστε περισσότερο πειθαρχημένοι ως πολίτες. Οι περισσότεροι κατά συνείδηση. Κάποιοι άλλοι, έστω υπό τον φόβο των οικονομικών κυρώσεων, των προστίμων, Και αυτή είναι μια κατάκτηση που δεν την ακυρώνει το γεγονός ότι υπήρξαν και οι «συνήθεις ύποπτοι», αυτοί που συνέχισαν να πορεύονται με πνεύμα ατομισμού, «ωχαδερφισμού» και αρνητικότητας.

*** Έμαθαν, στην Ευρώπη αλλά και σε ολάκερο τον κόσμο, οι κυβερνήσεις, ακόμη και των πλέον καπι-ταλιστικών αντιλήψεων, ακόμη και της πλέον νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, την ανάγκη και την αξία του κρατικού παρεμβατισμού. Πρωτίστως για την στήριξη των δημοσίων συστημάτων υγείας. Αλά ακόμη και για την στοιχειώδη άμυνα της οικονομίας, απέναντι στις παραλυτικές καταστάσεις που προκάλεσε η πανδημία και οι συνακόλουθες απαγορεύσεις δραστηριοτήτων.

*** Μάθαμε, οι συντριπτικώς περισσότεροι, να διακρίνουμε και να αποφεύγουμε τις γελοίες, όσο και επικίνδυνες, θεωρίες των εμμονικών ηλιθίων. Είτε πρόκειται για συνωμοσιολόγους, είτε για θρησκόλη-πτους, είτε για «επαναστάτες» της κακιάς ώρας, είτε για …οργισμένους ρομά που ζουν στον δικό τους κόσμο. Να απομονώνουμε αυτούς οι οποίοι, όλοι μαζί, αν και από διαφορετικές αφετηρίες εκκινούντες, επιτίθενται με μανία, τυπικώς κατά του «αυταρχισμού των εξουσιαστών» αλλά ουσιαστικώς κατά της κοινής λογικής.

*** Κερδίσαμε, μια τιτάνια, παγκόσμια προσπάθεια των επιστημόνων, το στοίχημα της ανακάλυψης των εμβολίων κατά του ιού. Που καθιστά το 2021 πιο ελπιδοφόρο,

Ναι, «να πάει και να μην ξανάρθει» το 2020. Για όλα τα δεινά που μας συσσώρευσε. Αλλά να διαφυλά-ξουμε και τα καλά που μας άφησε. Να μην ξεχάσουμε την αξία τους.

giorgis@massavetas.gr