Κυριακή, 25 Φεβρουαρίου 2024 22:48

Περί σιδηροδρόμων…

Περί σιδηροδρόμων…

Του Γιάννη Α. Μπίρη

Οι σιδηρόδρομοι του ελληνικού κράτους (ΣΕΚ) ήταν ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που αρχικά εκμεταλλευόταν τους ελληνικούς    σιδηροδρόμους έχοντας αναλάβει τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων. Αφετηρία του σιδηροδρόμου ήταν ο Πειραιάς και μέχρι το 1912, η γραμμή έφτανε στα όρια της Πιερίας, στο    Παπαπούλι της Λάρισας. Αργότερα η γραμμή έφτασε στο Πλατύ και αμέσως μετά το 1919, ενώθηκε με τις περισσότερες πρώην οθωμανικές σιδηροδρομικές γραμμές που βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος.
Έτσι εκτός της γραμμής του Λαρισαϊκού σιδηροδρόμου που ξεκίναγε από τον Πειραιά για Δεμερτζή (κοντά στη Θεσσαλονίκη) και Σύνορα, υπήρχαν οι σιδηρόδρομοι Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου, το τμήμα του σιδηροδρόμου της Ανατολής μεταξύ Θεσσαλονίκης-Ειδομένης, η γραμμή Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, το τμήμα του σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Αλεξανδρούπολη καθώς και άλλες τοπικές κυρίως στρατιωτικές σιδηροδρομικές γραμμές των Τοπικών Σιδηροδρόμων Μακεδονίας. Ανάλογες τοπικές σιδηροδρομικές γραμμές μικρότερου εύρους (ένα μέτρο), είχαν αναπτυχθεί στην Πελοπόννησο από το 1892 και τους Σιδηροδρόμους Πειραιώς-Αθηνών-Πελοποννήσου (Σ.Π.Α.Π), τον Σιδηρόδρομο Πύργου-Κατακόλου από το 1882 κατά τη μεγάλη άνθιση της «κοινωνίας της σταφίδας», στη Βορειοδυτική Ελλάδα από το 1892 και τους ομώνυμους Σιδηροδρόμους, στη Θεσσαλία με δύο γραμμές από το 1892 και τους Σιδηροδρόμους Θεσσαλίας καθώς και τον Σιδηρόδρομο του Πηλίου και στον Έβρο από τη Γάλλο-Ελληνική Εταιρεία Σιδηροδρόμων.
Την 1η Ιανουαρίου 1971, όλοι οι σιδηρόδρομοι της επικράτειας εκτός από τον Ηλεκτρικό και τις ιδιωτικές βιομηχανικές γραμμές, συγκρότησαν μια κρατική εταιρεία, τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδος (Ο.Σ.Ε.    Α.Ε.).
Το 2005, δημιουργήθηκε μια θυγατρική εταιρεία του Ο.Σ.Ε. υπό το όνομα ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. με αποκλειστικό σκοπό την μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων. Η εταιρεία υπήχθη στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (Ρ.Α.Σ.), έγινε μέλος στην κοινότητα των Ευρωπαϊκών Σιδηροδρόμων (CER), στη Διεθνή Επιτροπή για τις Σιδηροδρομικές Μεταφορές (CIT) καθώς και στον οργανισμό Forum Train Europe. Από την ίδρυσή της χρησιμοποιεί το σιδηροδρομικό δίκτυο και τις σιδηροδρομικές υποδομές της χώρας.
Δυο χρόνια αργότερα, το 2007, ολοκληρώθηκε η απόσχισης της από τον Ο.Σ.Ε. και η νέα εταιρεία (ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.) ανέλαβε όλες τις σιδηροδρομικές μεταφορές ενώ ταυτόχρονα απορρόφησε και τον Προαστιακό. Την επόμενη χρονιά (2008) η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. πέρασε στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου με ανεξάρτητη διοίκηση και οργάνωση.
Μετά τα δυο «μνημόνια διάσωσης» του 2010 και του 2012, τον Απρίλιο του 2013, το σύνολο των μετοχών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. περιήλθε στο ΤΑΙΠΕΔ που έγινε έτσι ο μόνος μέτοχος της εταιρείας. Τον Ιανουάριο του 2017, μετά και το τρίτο μνημόνιο, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. ιδιωτικοποιήθηκε και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, με τίμημα 45.000.000 ευρώ παραχωρήθηκε στον ιταλικό όμιλο F. S. Italiane. Τον Ιούλιο του 2022 η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. μετονομάστηκε σε Hellenic Train Α.Ε.
Βέβαια σε όλες αυτές τις μεταβιβάσεις και μετονομασίες οι υποχρεώσεις της εταιρείας απέναντι στην κοινωνία δεν άλλαξαν ή τουλάχιστον έτσι πιστεύαμε. Παρά το μεγάλο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και τις όποιες ευθύνες απορρέουν από αυτό, μια απόφαση της Hellenic Train, έστω και πρόσκαιρη, ήρθε να δείξει την αδιαφορία για ένα ευαίσθητο θέμα της κοινωνικής αποστολής της. Στις 19 Φεβρουαρίου 2024 ανακοινώθηκε ότι στον προαστιακό Θεσσαλονίκη-Λάρισα δεν θα ήταν δυνατή η επιβίβαση στους συρμούς για τα ποδήλατα και τα… καροτσάκια των ΑμεΑ. Υπονοούσε βέβαια τα αμαξίδια.
Καμία κοινωνική ευαισθησία, ούτε ακόμα και στη γλώσσα.