Τεκτονικές αλλαγές διαμορφώνουν το γεωπολιτικό τοπίο της Ευρώπης, με έμφαση στη διπλωματία, την ασφάλεια, την άμυνα, την ενέργεια και την οικονομία, υπό το πρίσμα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου και της στρατηγικής δυναμικής στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνονται από τις γεωστρατηγικές πρωτοβουλίες της νέας αμερικανικής κυβέρνησης υπό τον Ντόναλντ Τράμπ.
Οι εσωτερικές ανακατατάξεις στη συλλογική Δύση, λόγω της επανακατεύθυνσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, έχουν προκαλέσει φυγόκεντρες δυνάμεις, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες ισχύος του διεθνούς συστήματος. Η απόφαση των ΗΠΑ να μειώσουν τη στρατιωτική και οικονομική τους εμπλοκή στην Ουκρανία σηματοδοτεί μια βαθιά μεταβολή στη διεθνή τάξη πραγμάτων.
Στις 12 Τον Φεβρουάριου ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, με πρωταγωνιστές τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να εγκαινιάσουν συνομιλίες, με αρχική συνάντηση στη Σαουδική Αραβία και επόμενες γύρους διαπραγματεύσεων σε Μόσχα και Ουάσιγκτον.
Ο Αμερικανός Υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε ότι η ανάκτηση των κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών και η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν θεωρούνται ρεαλιστικοί στόχοι, προς απογοήτευση της Γαλλίας και Γερμανίας.
Οι ευρωπαϊκές χώρες, που ακολούθησαν σκληρή αντιρωσική πολιτική, βρίσκονται εκτεθειμένες και περιθωριοποιημένες στις εξελίξεις.
Η νέα πολιτική των ΗΠΑ ανατρέπει τη στρατηγική απομόνωσης της Ρωσίας που είχε επιδιωχθεί τα προηγούμενα χρόνια από τη συλλογική Δύση (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Ε.Ε.). Σύμφωνα με ανάλυση της New York Times, η συμφωνία Τραμπ-Πούτιν θεωρείται η μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της Ρωσίας, καθώς ουσιαστικά τερματίζει την πολιτική πίεση και απομόνωσή της από τη Δύση.
Η Ε.Ε. ως πολιτικο-οικονομικός συνασπισμός, αντιδρά σπασμωδικά και αναποτελεσματικά, με την κοινωνική συνοχή να αποδυναμώνεται, τον λαϊκισμό να ενισχύεται και τον φασισμό να επανεμφανίζεται ως αντίδραση στην απώλεια ελέγχου από τις ηγεσίες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που επέβαλαν αντιλαϊκές πολιτικές λιτότητας.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, προειδοποίησε ότι , μια ειρηνική συμφωνία των Τράμπ- Πούτιν, θα οδηγούσε σε "παράδοση" της Ουκρανίας. Υποστήριξε Ο Εμ. Μακρόν, ότι η Ουκρανία θα πρέπει να διαπραγματευτεί απευθείας με τη Ρωσία και τάχθηκε υπέρ της ανάπτυξης ξένων στρατευμάτων για την προστασία της Ουκρανίας σε περίπτωση συμφωνίας κατάπαυσης πυρός. Τις δηλώσεις του προέδρου της Γαλλίας δεν σχολίασε καν ο Λευκός Οίκος.
Η Ελλάδα ασκεί εξωτερική πολιτική χωρίς μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό, προσκολλημένη στο δόγμα "ανήκουμε στη Δύση", τη στιγμή που η ίδια η Δύση αναζητά τον ρόλο της στο νέο διεθνές σύστημα. Η ελληνική κυβέρνηση, λόγω της προσήλωσης σε συμμαχικά δόγματα και ιδεολογήματα, απώλεσε την διπλωματική ευελιξία που είναι όχι μόνο κρίσιμη αλλά και απαραίτητη, ειδικά μάλιστα, όταν αντιμετωπίζει απειλές κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των εθνικών συμφερόντων της, με ενεργό το casus belli από την Τουρκία.
Αν και η Ελλάδα ορθώς καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η εμπλοκή της στον πόλεμο, μέσω αποστολής πολεμικού υλικού, υπήρξε επιζήμια για τα εθνικά συμφέροντα. Η ελληνική κυβέρνηση, συμμετέχοντας ενεργά στην υποστήριξη της Ουκρανίας, έχει αποστείλει στρατιωτικό εξοπλισμό, όπως τα τεθωρακισμένα οχήματα BMP-1 , βλήματα πυροβολικού διαμετρήματος 155 χιλιοστών,
συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων RM-70, πυρομαχικά, όπως ρουκέτες 122 χιλιοστών G-2000, που τα απέσυρε από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η Ελληνική Κυβέρνηση, έχει δεχτεί έντονη κριτική από το σύνολο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, να στείλει κρίσιμο στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία, καθώς η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την αποδυνάμωση της αμυντικής ικανότητας της χώρας, ειδικά στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Παράλληλα, η τύχη των 150.000 Ελλήνων ομογενών της Μαριούπολης αγνοήθηκε, αποκαλύπτοντας την επιφανειακή προσέγγιση της Ελληνικής Κυβέρνησης, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, που στήριξαν κάθε αντιρωσική πολιτική της Ε.Ε..
Η απόφαση της Ελλάδας να αποστείλει στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία, με το σκεπτικό ότι βρίσκεται «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 53% των Ελλήνων διαφωνεί με την αποστολή όπλων στην Ουκρανία, ενώ το 43% την υποστηρίζει.
Συνολικά, η επιλογή της Ελλάδας να υποστηρίξει την Ουκρανία αντανακλά τη δέσμευσή της στις αρχές του διεθνούς δικαίου και της εδαφικής ακεραιότητας. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις με τις συνομιλίες Τραμπ-Πούτιν, χωρίς τη συμμετοχή της Ε.Ε., δημιουργούν ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες αυτής της πολιτικής. Η κατάσταση παραμένει δυναμική και η τελική αξιολόγηση της ελληνικής στάσης θα εξαρτηθεί από τις μελλοντικές εξελίξεις και τις αποφάσεις σε διεθνές επίπεδο. Με τα νεοεισαχθέντα γεωστρατηγικά δεδομένα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Ελλάδα είναι ή θα βρεθεί στην σωστή πλευρά της ιστορίας.
Εν τω μεταξύ , αχλή περιβάλλει το ερώτημα, σχετικά με τη διπλωματική προσέγγιση των ΗΠΑ στα μείζονα ελληνοτουρκικά προβλήματα τα σχετιζόμενα και με τις Στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ στην περιοχή.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, σε ομιλία του στο “6th Delphi Forum Washington DC”, στην Ουάσιγκτον, το οποίο διοργανώνει το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, κάλεσε την Κυβέρνηση Τραμπ να σταθμίσει τα στρατηγικά της συμφέροντα σχετικά με το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Συρία και τη Κύπρο, όπου η Τουρκία εκδηλώνει αναθεωρητική πολιτική με στρατιωτική πυγμή, επισημαίνοντας: «Η Τουρκία αμφισβητεί διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα, αγνοεί τις διεθνείς συνθήκες, αποτελεί η ίδια πηγή αστάθειας, στρέφεται περισσότερο προς το Ισλάμ, ανοίγει χιλιάδες ισλαμικά σχολεία, φιλοξενεί την αδελφότητα της Χαμάς, είναι δηλωμένος εχθρός του Ισραήλ, αναπτύσσει επιθετικά drones, αναπτύσσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, κατασκευάζει αεροπλανοφόρα, απειλεί σύμμαχο χώρα την Ελλάδα με casus belli, εάν αυτή ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της. Προβάλλει στρατιωτική ισχύ βάσει της αντίληψης ότι η ισχύς επιβάλλει το δίκαιο. Θεωρεί εύλογο στόχο την αναβίωση μιας αυτοκρατορίας στον 21ο αιώνα».
