Από την 3η Σεπτέμβρη 1843 στην 3η Σεπτέμβρη 1974

Τα γεγονότα της 3ης Σεπτέμβρη 1843 ήταν αποτέλεσμα της συσσωρευμένης δυσαρέσκειας κατά της απολυταρχίας του βασιλιά Όθωνα, καθότι κυβερνούσε ως απόλυτος μονάρχης, χωρίς να λογοδοτεί στους υπηκόους του, «ελέω θεού μοναρχία». Η 3η Σεπτέμβρη του 1843 έφερε μια Αλλαγή στην Ελλάδα, έφερε την εισαγωγή του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στη χώρα μας, το οποίο προϋπέθετε την ύπαρξη Συντάγματος.

Την ίδια ημερομηνία 3η Σεπτέμβρη 1974, επέλεξε «σημειολογικά», ο Ανδρέας Παπανδρέου για να ανακοινώσει την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) και να παρουσιάσει την «Ιδρυτική Διακήρυξη Αρχών και Στόχων» του. Ένα κείμενο που έγραψε και ακόμη γράφει ιστορία, για ό,τι συμβόλιζε κι ακόμη συμβολίζει το τετράπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση - Δημοκρατική Διαδικασία».

Η 3η Σεπτέμβρη 1974 πολιτικά, ιδεολογικά, κομματικά ακόμη και συμβολικά είναι μια ημερομηνία σταθμός, που παραμένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του λαού μας και με το πέρασμα του χρόνου αποκτά πρόσθετη αξία στη ροή της ιστορίας, καθότι αποτέλεσε το εφαλτήριο για την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση.

Η πορεία του ΠΑΣΟΚ συνδεδεμένη μα την ιστορία της χώρας

Αναμφισβήτητα η ιστορία του ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα έως και την πρώτη δεκαετία αυτού, από την άνοδο του έως και τη μετέπειτα πορεία του, είναι η ιστορία της χώρας μας, που τη σημάδεψε και σημαδεύτηκε. Από την ίδρυσή του πριν 51 χρόνια, στις 3 Σεπτέμβρη 1974, ως και σήμερα, αναδείχθηκε και κυβέρνησε για είκοσι χρόνια, ως το βασικό κόμμα που ηγεμόνευσε στο ελληνικό πολιτικό και κομματικό σύστημα, λόγω της εγκαθίδρυσης των δημοκρατικών θεσμών, των έργων, των τομών και μεταρρυθμίσεων που έκανε.

Το ΠΑΣΟΚ, σε πρώτη φάση, οργανώνεται και αναπτύσσεται αλματωδώς, υπό την κυριαρχία του ηγέτη του Α. Παπανδρέου, σε ηγεμονικό κόμμα, επιβάλλοντας την πολιτική του ατζέντα. Το εύφορο έδαφος αυτής της περιόδου ήταν τα μεγάλα διακυβεύματα της Μεταπολίτευσης, όπως η εμπέδωση της δημοκρατίας και η ενίσχυσή της, συμβάλλοντας αποφασιστικά προς την κατεύθυνση αυτή. Με το σύνθημα της «Αλλαγής», αίτημα που με το ένα ή άλλο περιεχόμενο είχαν κι άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά το ΠΑΣΟΚ ήταν εκείνο που κατόρθωσε να το πραγματώσει και να αναδειχθεί σε κυβέρνηση.

Το ΠΑΣΟΚ εκπροσώπησε διαχρονικά, περισσότερο από κάθε άλλο πολιτικό κόμμα, την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, και προς επιβεβαίωση αυτής της αξιολόγησης υπάρχουν οι έξι πρωθυπουργικές θητείες του, καθώς συγκέντρωσε τέσσερις φορές, πάνω από τρία εκατομμύρια ψήφους. Στο σύνολο των εκλογικών αναμετρήσεων, ως την τελευταία νίκη του 2009, στη κάλπη έριξαν το ψηφοδέλτιό τους έξι στους δέκα εκλογείς, αυτό μεταφράζεται σε πεντέμισι εκατομμύρια ψηφοφόρους, δηλ. το το 60% των πολιτών ψήφισε τουλάχιστον μια φορά ΠΑΣΟΚ (σύμφωνα με έρευνα κοινής γνώμης της Public Issue).

Η Αλλαγή και οι τομές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ

Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, σε συνάρτηση με την ιστορία της χώρας, αποτυπώνεται πριν απ’ όλα στη διαδρομή εμπέδωσης της δημοκρατίας μετά το 1981, στην ανακατανομή της εξουσίας, στους θεσμούς λαϊκής συμμετοχής, στην εθνική συμφιλίωση, στην αναδιανομή του πλούτου , στο κράτος πρόνοιας, στα χιλιάδες μεγάλα έργα υποδομής, τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και της Αυτοδιοίκησης, τη δημιουργία του ΕΣΥ, τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο σχετικός κατάλογος των τομών περιλαμβάνει ακόμη και διεκδικήσεις του ΠΑΣΟΚ στο πλαίσιο της τότε ΕΟΚ, στη δημιουργία των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, σε διεθνείς ειρηνικές πρωτοβουλίες, σχέσεις με τα γειτονικά κράτη κ.λ.π.

Στην πρώτη δεκαετία του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν οι στόχοι του «Συμβολαίου με το Λαό», της άμεσης «Αλλαγής», του « δημοκρατικού δρόμου για το σοσιαλισμό», της «κοινωνικής συμμαχίας των μη προνομιούχων».

Παρά τη «μεγάλη κρίση» και μετά την ασθένεια του ηγέτη του Α. Παπανδρέου, τη «σκανδαλολογία» και το αντι-ΠΑΣΟΚ μέτωπο, το ΠΑΣΟΚ πετυχαίνει να επανέλθει στην εξουσία το 1993. Το πρόταγμα, πλέον, από το διάδοχο του ιδρυτή του Κινήματος τον Κ. Σημίτη, είναι ο εκσυγχρονισμός της κοινωνίας μας, οι μεταρρυθμίσεις στο κράτος, η δημιουργία των ΚΕΠ, οι ανεξάρτητες αρχές, η συμμετοχή της χώρας στις ευρωπαϊκές ολοκληρώσεις (ΟΝΕ, Κύπρος μέλος της Ε.Ε.), οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι μεγάλες υποδομές στη χώρα.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου, όχι μόνο κράτησε την χώρα όρθια την περίοδο της πρόσφατης κρίσης, αλλά προώθησε μεγάλες και τολμηρές μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η χώρα μας, όπως το open gov, τη διαύγεια, τα ανοιχτά δεδομένα, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την προστασία της πρώτης κατοικίας κ.λ.π.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής σήμερα και αύριο

Η 3η Σεπτέμβρη 1974 αποτελεί ορόσημο για την Ελλάδα και για το λαό μας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου και οι πρωτοπόροι συνοδοιπόροι του έδωσαν φωνή στις ελπίδες και τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας. Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε το κίνημα που έφερε την ΑΛΛΑΓΗ, που κατοχύρωσε θεσμούς και δικαιώματα, που έδωσε φωνή και δύναμη σε όσους μέχρι τότε ήταν στο περιθώριο.

Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε για να εκφράζει τις ελπίδες και να παλεύει για τις ανάγκες του λαού, αυτή την αποστολή υπηρετεί και σε αυτή παραμένει σταθερά προσηλωμένο. Τα κόμματα με την πάροδο του χρόνου αλλάζουν, μεταμορφώνονται αναλόγως με τις μεταβολές των γεωπολιτικών συνθηκών, τις εθνικές, κοινωνικές και πολιτικές ανάγκες. Σήμερα, 51 χρόνια μετά, στόχος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που βασίζεται σε πρωτοβουλίες όπως, η ολιστική προσέγγιση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου με όρους αειφορίας και ανθεκτικότητας, για μια δίκαιη ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή που θα είναι εργαλείο αναδιανομής πλούτου και ευκαιριών΄ και τα αποτελέσματα της θα διαχέονται ισότιμα σε όλη την κοινωνία.

Σήμερα, για όλους εμάς, τα στελέχη και τα μέλη του, η επέτειος της ίδρυσης δεν είναι απλώς μια ιστορική αναφορά, αλλά είναι υπενθύμιση της ευθύνης να συνεχίσουμε τον αγώνα για προοδευτικές λύσεις, για μια Ελλάδα δημοκρατική, ισχυρή, δίκαιη με κοινωνική συνοχή.

* Ο Γιάννης Διονυσόπουλος είναι Οικονομολόγος Ph.D., Μέλος Κεντρικής Διοίκησης Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Αναπληρωτής Γραμματέας Τομέα Ανάπτυξης & Επενδύσεων ΠΑΣΟΚ και Μέλος της Γραμματείας Τομέα Επιστημόνων ΠΑΣΟΚ