Η συγκρότηση και η λειτουργία του ελληνικού κράτους είναι γνωστό πως έχει γίνει από την αρχή με στρεβλό τρόπο. Ο κοτζαμπασισμός, η πελατειακή αντίληψη και τα ανελεύθερα καθεστώτα που πέρασαν κατά καιρούς από τη χώρα δημιούργησαν δομές και πολιτικές νοοτροπίες που ποτέ δεν καταργήθηκαν, απλώς μεταλλάχτηκαν. Παραμένουν έτσι σε λειτουργία οργανισμοί και θεσμοί που δεν έχουν καμία σχέση με το σύγχρονο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Πολλοί ισχυρίζονται ότι βασικός λόγος που οδηγηθήκαμε στη χρεοκοπία είναι η ύπαρξη αυτών των δομών στον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Απομεινάρια μιας άλλης εποχής είναι και τα λιμενικά ταμεία. Ολες οι κυβερνήσεις μετά τη μεταπολίτευση κράτησαν σε λειτουργία τη συγκεκριμένη δομή, κόντρα στην κοινή λογική και παρότι την ίδια στιγμή έδιναν πλήθος αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Δημιουργήθηκε έτσι το εξής παράδοξο: Η εκλεγμένη δημοτική αρχή μιας παραλιακής πόλης να μην έχει αρμοδιότητες, λόγο, αλλά και έσοδα από την παραλία της! Το ωραίο είναι ότι η συνήθως κακή εικόνα της παραλίας χρεώνεται από τους πολίτες στη δημοτική αρχή - ως γνωστόν, «τα παράπονα στο δήμαρχο». Αλλωστε πού να ξέρει ο απλός πολίτης -του φαίνεται και παράλογο- ότι ο παραλιακός δήμος δεν έχει καμία ουσιαστική αρμοδιότητα στην παραλία του!
Η συντήρηση του συγκεκριμένου καθεστώτος δεν έγινε βέβαια τυχαία. Είναι αποτέλεσμα της πολιτικής αντίληψης που θέλει την εκάστοτε κυβέρνηση να παραλαμβάνει το κράτος ως λάφυρο και να διαμοιράζει τα ιμάτιά του. Τα λιμενικά ταμεία ήταν ένα από τα λάφυρα. Για το λόγο αυτό παρέμειναν στη δικαιοδοσία της κυβέρνησης. Εκεί παρκάρονταν οι φιλοδοξίες κομματικών αξιωματούχων και παραγόντων. Αλλωστε τα περισσότερα λιμενικά ταμεία και ικανοποιητικά έσοδα είχαν και δυνατότητα για ρουσφέτια παρείχαν, ενώ ταυτόχρονα δεν προκαλούσαν πολιτικό κόστος, μιας και τις όποιες αστοχίες ή παραλείψεις τις «πλήρωνε» ο εκάστοτε δήμαρχος.
Δεν ισχυριζόμαστε ότι όλες οι διοικήσεις των λιμενικών ταμείων ήταν αποτυχημένες ή δεν έκαναν και σωστά πράγματα, αλλά το συνολικό καθεστώς που διέπει τη συγκρότηση και τη λειτουργία τους είναι ξεπερασμένο. Αυτό από μόνο του δημιουργεί αγκυλώσεις και δυσλειτουργίες που τελικά οδηγούν σε πολύ μικρότερα από τις δυνατότητες αποτελέσματα.
Το χειρότερο δε όλων είναι ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων δημιουργούνται «κόντρες» μεταξύ δημοτικών αρχών και διορισμένων διοικήσεων στα λιμενικά ταμεία. Η διαφορετική κομματική προέλευση, η διαφορετική εσωκομματική «φατρία», η εξυπηρέτηση διαφορετικών μικροσυμφερόντων, αλλά και η ανθρώπινη εγωκεντρική αντίληψη για το «ποιος κάνει κουμάντο…» οδηγούν σε αδιέξοδες συγκρούσεις και έχουν συνήθως ως αποτέλεσμα την παράλυση των παραλιακών ζωνών σε πολλές πόλεις της χώρας. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όπως είναι φυσικό, επικρατούν η αναρχία και η αυθαιρεσία που παράγουν την άθλια εικόνα που αντικρίζουμε σε πολλές παραλιακές πόλεις.
Είναι φανερό ότι στο άθλιο αυτό καθεστώς πρέπει να μπει αμέσως ένα τέλος. Η καρέκλα της εξουσίας που άρχισαν εσχάτως διάφοροι να ονειρεύονται και να διεκδικούν για να παραστήσουν τον δοτό «δήμαρχο της παραλίας» πρέπει άμεσα να αποσυρθεί. Τα λιμενικά ταμεία πρέπει να περάσουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δήμων -όπως εδώ και χρόνια έχει νομοθετηθεί αλλά ουδέποτε εφαρμοστεί- και για να συμβεί αυτό θα πρέπει άμεσα να διοριστούν πρόεδροί τους οι δήμαρχοι.
Μόνο έτσι θα ξεπεραστούν τα «εμπόδια» που κρατούν ζωντανά οργανωτικά απολιθώματα. Την ώρα που η χώρα συνολικά είναι με το ένα πόδι στον γκρεμό και οι πάντες πληρώνουμε ακριβά τις αδυναμίες και τις υστερήσεις χρόνων, αποτελεί πρόκληση να δίνονται μισθοί σε διοικήσεις φορέων όπως τα λιμενικά ταμεία. Και ξεφεύγει από τα όρια της πολιτικής λογικής κάποιοι να προβάλλουν κοστούμια και να διεκδικούν ρόλους, αρνούμενοι να αντιληφθούν το πού ακριβώς βρισκόμαστε ως οικονομία, ως κοινωνία, ως πολιτικό σύστημα. Τούτες τις ώρες χρειαζόμαστε ναυαγοσώστες και όχι μπάτλερ.

panagopg@gmail.com