Η συμφωνία της Ελλάδας με τη Γαλλία για αμυντική συνεργασία και η ταυτόχρονη υλοποίηση ενός μεγάλου εξοπλιστικού προγράμματος επηρεάζει σημαντικά την πολιτική ατζέντα. Η κυβέρνηση μετά από ένα καλοκαίρι με αδυναμίες και προβλήματα φαίνεται ότι ανακτά την πρωτοβουλία των κινήσεων. Προβάλλει εικόνα σοβαρότητας και μεγάλων στρατηγικών επιλογών στα σημαντικά ζητήματα της χώρας. Οι τελευταίες εξελίξεις βάζουν φρένο στους «ελλαδέμπορους» που το τελευταίο διάστημα σήκωσαν κεφάλι ειδικά στο εσωτερικό της ΝΔ, παριστάνοντας τους μοναδικούς υπερασπιστές των εθνικών θεμάτων και εκμεταλλευόμενοι, ταυτόχρονα, την πικρία βουλευτών και στελεχών που εποφθαλμιούσαν κυβερνητικές καρέκλες.
Η αξιωματική αντιπολίτευση από την άλλη μεριά βρίσκεται εγκλωβισμένη στη ρητορεία του τελευταίου διαστήματος για τα ελληνοτουρκικά, με αποτέλεσμα να σύρεται πίσω από τις επιλογές της κυβέρνησης για το εξοπλιστικό πρόγραμμα στο ναυτικό. Το δίλημμα «κανόνια ή βούτυρο», που για πολλά χρόνια έκανε καριέρα σε πολλά… εναλλακτικά χείλη, έχει πλέον μετατραπεί στην παραδοχή ότι, στη γειτονιά που ζούμε, για να υπάρχει βούτυρο χρειάζονται κανόνια – και αυτό είναι συντριπτικά πλειοψηφικό σε όλους τους πολιτικούς χώρους. Μέσα σε αυτό το πολιτικό πλαίσιο η κυβέρνηση μαζεύει τις ζημιές του καλοκαιριού και ανακτά την πολιτική υπεροχή. Οι δημοσκοπήσεις επιστρέφουν στα παλιά γνωστά δεδομένα και επιβεβαιώνουν ότι την όποια φθορά της κυβέρνησης δεν την καρπούται η αξιωματική αντιπολίτευση.
Στο μέτωπο της πανδημίας του κορονοϊού η κυβέρνηση δείχνει ότι έχει αποφασίσει να μην κλείσει συνολικά τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Η εκτίμηση είναι ότι με τα μικρά τοπικά lockdown θα ελεγχθεί η κατάσταση και δεν θα πιεστεί δραματικά το σύστημα υγείας. Οι καθημερινοί θάνατοι από κορονοϊό είναι διψήφιοι, αλλά στην κοινωνία έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό η ατομική ευθύνη σε σχέση με τον εμβολιασμό και ως εκ τούτου δεν προκύπτει πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Στο μέτωπο των επιστημονικών ερευνών υπάρχει αισιοδοξία ότι στις αρχές του νέου χρόνου θα υπάρχουν φάρμακα για τον κορονοϊό, πράγμα που σημαίνει ότι θα λήξει ο συναγερμός και θα αποτελέσει παρελθόν η συγκεκριμένη περιπέτεια. Αν επιβεβαιωθούν όσα τις τελευταίες ημέρες γίνονται γνωστά σε σχέση με τα φάρμακα αντιμετώπισης της νόσου, μέχρι την άνοιξη θα έχουν περιοριστεί δραματικά οι συνέπειες του κορονοϊού στην κοινωνία και την οικονομία. Η λήξη του συναγερμού ανοίγει παράθυρο ευκαιρίας για πολιτική επανεκκίνηση, δίνει δηλαδή ισχυρή αφορμή για προκήρυξη εκλογών.
Η πορεία του τουρισμού και της οικονομίας συνολικότερα, σε σχέση και με τους πόρους που υπάρχουν διαθέσιμοι, δημιουργεί προϋποθέσεις για την ενίσχυση ευπαθών ομάδων. Οι επιπτώσεις από τις αυξήσεις τιμών σε πολλά είδη πρώτης ανάγκης θα γίνει προσπάθεια να ελεγχθούν μέσα από επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές, για να μετριαστεί η κοινωνική δυσαρέσκεια. Το σχέδιο της κυβέρνησης είναι πλέον ορατό και οι κάλπες θα στηθούν όταν θα υπάρξει ισχυρή αφορμή και βολική συγκυρία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει ότι δεν μπορεί να καρπωθεί την όποια φθορά έχει η κυβέρνηση και αυτό έχει αρχίσει να δημιουργεί μουρμούρες αλλά και αμφισβήτηση της στρατηγικής που ακολουθεί η ηγεσία του. Όπως επισημαίνεται από πολλές πλευρές, το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον και η ηγετική του ομάδα η οποία αδυνατεί να σπάσει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και να υπηρετήσει το αφήγημα της ωριμότητας και της στροφής στην ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία. Το βασικότερο με τη στρατηγική που ακολουθεί είναι ότι δεν μπορεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της. Σέρνεται πίσω από ακραίες φωνές του διαδικτύου, διολισθαίνοντας σε φρασεολογία πεζοδρομίου και «σηκώνοντας» ζητήματα ήσσονος σημασίας. Ο καταγγελτικός λόγος και οι υψηλοί τόνοι για θέματα που δεν συγκινούν το μεσοαστικό ακροατήριο δεν συγκροτούν στρατηγική εξουσίας για προοδευτική διακυβέρνηση.
Οι εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ το Δεκέμβριο είναι άγνωστο ακόμα αν θα επιφέρουν ανακατατάξεις στο χώρο της Κεντροαριστεράς και της επίσημης Σοσιαλδημοκρατίας στη χώρα. Θα υπάρξει αλλαγή ηγεσίας; Θα είναι νέο πρόσωπο; Πόσοι θα συμμετάσχουν στις εκλογές; Θα δημιουργηθεί ελπίδα αναγέννησης της παραδοσιακής δημοκρατικής παράταξης ή θα έχουμε μία από τα ίδια, μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας στον συγκεκριμένο χώρο; Οι απαντήσεις που θα δοθούν στα παραπάνω ερωτήματα θα καθορίσουν πολλά στο πολιτικό σκηνικό που θα δημιουργηθεί την άνοιξη.
Στο χώρο δεξιά της ΝΔ δεν φαίνεται να γίνεται δυνατή η συγκρότηση ισχυρού πόλου, κάτι που αδυνατίζει ακόμα περισσότερο μετά και την ελληνογαλλική συμφωνία. Υπάρχουν στην Ακροδεξιά διάφορες ζυμώσεις, αλλά δεν υπάρχει ενοποίηση και ισχυρό πρόσωπο που να μπορέσει να εκφράσει συνωμοσιολόγους, εθνικιστές, αντιεμβολιαστές και διάφορα άλλα στοιχεία που κάνουν «σόλο καριέρα» στα σόσιαλ μίντια. Το ίδιο συμβαίνει και στα κόμματα που κινούνται αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει το «ακίνητο ΚΚΕ» και διάφορες άλλες δυνάμεις που δεν μπορούν να ενοποιηθούν και να παίξουν ρόλο, ακόμα και στις εκλογές με απλή αναλογική.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει τέλος το πώς θα αντιμετωπιστεί η υπόθεση Σαμαρά. Είναι φανερό ότι ο πρώην πρωθυπουργός περίμενε στη γωνία τον Κυριάκο Μητσοτάκη και έσπευσε να αμφισβητήσει δημόσια επιλογές του μόλις φάνηκε να βαραίνει το κλίμα. Δεν γνωρίζουμε αν θα συνεχίσει την ίδια τακτική ή αν θα λουφάξει μέχρι να δημιουργηθούν εκ νέου ευνοϊκές συνθήκες. Το ερώτημα πλέον είναι τι θα πράξει ο πρωθυπουργός και πώς θα κινηθεί στη συγκρότηση του ψηφοδελτίου. Θα υπάρξει ρήξη ή θα επιδιωχθεί νέα συμφωνία; Σε τοπικό επίπεδο θα υπάρξουν επιπτώσεις τόσο στη μία όσο και στην άλλη επιλογή.
Κάνοντας λοιπόν μια αποτίμηση μετά τη ΔΕΘ, που σηματοδοτεί κάθε χρόνο τη νέα πολιτική περίοδο, μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι το πολιτικό κλίμα παραμένει αμετάβλητο. Η κυριαρχία της κυβέρνησης εξακολουθεί να είναι αδιαμφισβήτητη. Η πρωτοβουλία των κινήσεων σε όλα τα επίπεδα παραμένει στα χέρια του πρωθυπουργού.
panagopg@gmail.com
