Η ελαιοκαλλιέργεια είναι ταυτόχρονα ταυτισμένη με το φυσικό τοπίο της περιοχής, τη γαστρονομία και τον πολιτισμό της. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι επιλέχτηκε η ελιά ως σήμα κατατεθέν για την τουριστική προβολή της Καλαμάτας. Η διατήρηση και ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας δεν είναι λοιπόν ένα ζήτημα που αφορά τους αγρότες αλλά συνολικά την οικονομία της περιοχής. Συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με όλες τις οικονομικές δραστηριότητες.
Έχουμε πολλές φορές επισημάνει τον κίνδυνο που υπάρχει σε σχέση με την ελαιοκαλλιέργεια, η τιμή του χύμα ελαιολάδου την κρατάει ακόμα ζωντανή μιας και καλύπτει το κόστος παραγωγής. Πρόκειται όμως για μια μεταβλητή που έχει να κάνει με την παγκόσμια παραγωγή και το διεθνές εμπόριο. Η περιοχή μας και η χώρα δεν διαμορφώνουν την τιμή του προϊόντος και την επηρεάζουν ελάχιστα. Το κόστος της συγκομιδής αλλά και συνολικά της καλλιέργειας είναι ιδιαίτερα αυξημένο.
Ειδικά φέτος το εργατικό κόστος, τα λιπάσματα και τα καύσιμα θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή και το εισόδημα. Να σημειωθεί ότι η ελαιοπαραγωγή λόγω και των δημογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής εξαρτάται απόλυτα από εποχικά εργατικά χέρια μεταναστών, από εισαγόμενα καύσιμα, εργαλεία, λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Είναι βέβαιο πως αν η τιμή του ελαιολάδου πέσει κάτω από τα 3,50 ευρώ το κιλό, που κινείται σήμερα, την επόμενη καλλιεργητική περίοδο θα μείνουν μεγάλες εκτάσεις αρχικά αμάζευτες και στη συνέχεια θα εγκαταλειφθούν. Δεν θα έχουμε έτσι μόνο μείωση εισοδήματος αλλά συνολικές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία της περιοχής.
Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, αν οι ιδιοκτήτες των ελαιώνων επιλέξουν τη μείωση του κόστους παραγωγής και εγκαταλείψουν σταδιακά τις καλλιέργειές τους στην περιοχή, θα υπάρξει οικονομική κατάρρευση. Δεν θα χαθεί μόνο το εισόδημα, θα κινδυνεύσει και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Οι εγκαταλελειμμένοι ελαιώνες εύκολα καίγονται και το πανέμορφο τοπίο της Μεσσηνίας μπορεί να μετατραπεί σε κρανίου τόπο μέσα σε λίγες ώρες.
Ο κίνδυνος δεν είναι θεωρητικός αλλά απολύτως υπαρκτός. Απαιτείται στρατηγική που θα διασφαλίζει την οικονομική σταθερότητα και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό οι προτάσεις του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) αποτελούν τη βάση για τη συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής. Οι τοπικοί φορείς θα πρέπει να συνταχθούν καταρχήν με τα αιτήματα του ΣΕΔΗΚ, προκειμένου να ασκηθεί πίεση σε αυτή την κατεύθυνση.
Ο ΣΕΔΗΚ, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, ζητεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων την ένταξη της ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «κατηγορία» ή «αγρονομική περιφέρεια», προκειμένου να διατηρηθούν οι άμεσες ενισχύσεις. Οι παραδοσιακοί ελαιώνες που βρίσκονται σε δύσβατες επικλινείς περιοχές, για λόγους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς να υποστηριχθούν ιδιαίτερα και να ενταχθούν στις συνδεδεμένες και αναδιανεμητικές ενισχύσεις, ανεξάρτητα από την έκτασή τους. Οι μικροί ελαιοπαραγωγοί με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ, που έχουν εξαιρεθεί με την ισχύουσα ΚΑΠ, πρέπει να αποκατασταθούν και να υπαχθούν στο μέτρο των ενισχύσεων των 1.250€ που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Στο πλαίσιο της εθνικής πολιτικής ο ΣΕΔΗΚ ζητεί να εξυγιανθεί η εμπορία του ελαιολάδου με θέσπιση μέτρων για τη διάθεση του χύμα με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, αλλά και υποστηρικτικών μέτρων για τη δημιουργία μεγάλων βιώσιμων μονάδων τυποποίησης και εξαγωγών. Η «Συλλογική Δολωματική Δακοκτονία», η οποία αποτελεί μέθοδο με υψηλή περιβαλλοντική και διατροφική ασφάλεια, πρέπει να ενταχθεί στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και η εφαρμογή της να αναδιοργανωθεί ριζικά. Οι ζημιές από καύσωνες στους ελαιώνες κατά την άνθηση - καρπόδεση θα πρέπει να τύχουν ασφαλιστικής κάλυψης από τον ΕΛΓΑ, διότι η εξαίρεσή τους με τον ισχύοντα κανονισμό είναι άδικη και δεν έχει καμία επιστημονική ή αγρονομική βάση.
Οι προτάσεις του ΣΕΔΗΚ είναι φανερό ότι επικεντρώνονται στην αξιοποίηση των επιδοτήσεων, προκειμένου να διατηρηθεί το φυσικό τοπίο αλλά και η ανθρωπογεωγραφία των ελαιοπαραγωγικών περιοχών. Στο επίπεδο της εμπορίας και της αξιοποίησης του ελαιολάδου η δημιουργία μεγάλων μονάδων τυποποίησης είναι αυτό που προτείνουν όλες οι εκθέσεις για να στηριχθεί η τιμή του προϊόντος και το εισόδημα των παραγωγών. Η ασφαλιστική κάλυψη της παραγωγής και η αλλαγή της δακοκτονίας είναι τέλος τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τους παραγωγούς. Είναι δηλαδή ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει τα πιο βασικά προβλήματα. Ο εμπλουτισμός των αιτημάτων και η συγκεκριμενοποίηση των προτάσεων είναι αυτό που απαιτείται, προκειμένου να υπάρξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τον ελαιοκομικό τομέα αλλά και την οικονομία των ελαιοπαραγωγικών περιοχών. Φοβούμαστε ότι αν δεν επιδιωχθεί η λήψη μέτρων τώρα, σύντομα θα γίνουμε μάρτυρες καταστροφικών εξελίξεων.
panagopg@gmail.com
