Η πρόσφατη μακροσκελής ανακοίνωση του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ) είναι εξόχως αποκαλυπτική για το τι συμβαίνει στον Τύπο και την ενημέρωση και πώς προωθείται ο έλεγχος μέσω του οικονομικού στραγγαλισμού. Οι ιδιοκτήτες των περιφερειακών εφημερίδων αναφέρονται αναλυτικά στο «παιχνίδι» που έγινε με το μητρώο, όπου μπήκαν στον ίδιο κουβά υπαρκτές και ανύπαρκτες εφημερίδες, στο τι γίνεται με τις δήθεν ενισχύσεις και βεβαίως στην αδιαφάνεια στις κρατικές διαφημίσεις και τα προβλήματα στις δημοσιεύσεις διακηρύξεων.
Σε μια αγορά που έχει ουσιαστικά διαλυθεί από το Διαδίκτυο, όπου επικρατεί «ο κλέψας, του κλέψαντος» της πρωτογενούς είδησης, η έλλειψη καθαρών διαδικασιών και στον έντυπο περιφερειακό Τύπο διαμορφώνει μια εικόνα απόλυτης παρακμής. Ο πολίτης, που έχει μάθει να ενημερώνεται δωρεάν και να διαβάζει μόνο ό,τι έχει εντυπωσιακό τίτλο, είναι αυτός που τα βάζει με τους δημοσιογράφους που δεν «αποκαλύπτουν» την αλήθεια. Είναι ο πολίτης που αγνοεί τη βασική παροιμία ότι «το τζάμπα κρέας τα σκυλιά το τρώνε».
Η δωρεάν είδηση, για να φτάσει στον «κύριο Πονηρίδη» που έχει άποψη, πληρώνεται από κάποιον. Και αν δεν πληρώνεται από τον τελικό καταναλωτή, αυτό γίνεται από κάποιον άλλον, ο οποίος προφανώς δεν το κάνει για την «ψυχή της μάνας του». Αυτό είναι το πλαίσιο που δημιουργεί σήμερα αυτό που ζούμε στον χώρο του Τύπου και έχει ως αποτέλεσμα την κατευθυνόμενη ενημέρωση. Να σημειωθεί ότι ο έλεγχος πραγματοποιείται από αυτούς που διαχειρίζονται χρήματα αλλά και την κυβέρνηση, τα κόμματα ακόμα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα εκτός της χώρας, που κάνουν κυριολεκτικά πάρτι στον κόσμο του ψεκασμένου Διαδικτύου.
Οι εφημερίδες δεν στηρίζονται πλέον αποκλειστικά στους αναγνώστες, οι οποίοι προτιμούν το τζάμπα. Χρειάζονται διαφημίσεις και άλλα έσοδα για να συνεχίσουν να εκδίδονται. Τα άλλα έσοδα είτε θα προκύψουν από αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων που θα καλυφθούν από μεγάλους επιχειρηματίες, που έχουν άλλες βασικές ενασχολήσεις και τις εφημερίδες (όπως και τις ποδοσφαιρικές ομάδες) για «να κάνουν το κομμάτι τους» και να προωθούν τα συμφέροντά τους, είτε θα προσπαθήσουν να πάρουν από εδώ και από εκεί «χορηγίες» και να πουλήσουν μικροεκδουλεύσεις για να στηριχθούν οικονομικά.
Πρόκειται για ένα σαθρό πλαίσιο, που έχει ως τελικό χαμένο τη δημοκρατία, δηλαδή τον πολίτη, που πληρώνει πανάκριβα τη «δωρεάν» ενημέρωσή του από το Διαδίκτυο. Δεν χρειάζεται να μπούμε σε αναλύσεις για την ποιότητα, τα ψέματα και τις υπερβολές που κυριαρχούν στο άναρχο Διαδίκτυο, όπου μέσω και του αλγόριθμου πείθονται οι αφελείς ότι η γη είναι επίπεδη και ότι μας ψεκάζουν!
Η επιβολή κανόνων στον χώρο της ενημέρωσης δεν είναι, λοιπόν, ζήτημα που αφορά κάποιους επιχειρηματίες, αλλά την ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα. Η κυβέρνηση, αλλά και κάθε μορφή εξουσίας σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, προφανώς και βολεύονται από την υπάρχουσα κατάσταση. Όταν δεν έχεις απέναντί σου ισχυρό και οικονομικά αυτόνομο Τύπο, μπορείς να «φιλτράρεις» πολλά από αυτά που φτάνουν στον πολίτη.
Όσοι δεν θέλουν να αναπαράγονται όλο και περισσότερο τα ίδια κείμενα σε όλα τα μέσα, κατευθείαν από τα γραφεία Τύπου των πολιτικών παραγόντων και των επιχειρήσεων, θα πρέπει να κατανοήσουν ότι ο αγώνας για την ανεξαρτησία του Τύπου είναι ζήτημα που αφορά τους πάντες. Η δημοκρατία αστικού τύπου που έχουμε, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ισχυρό Τύπο και συγκροτημένη αντιπολίτευση. Οι κραυγές στα social media και οι κατάρες στο σκοτεινό Διαδίκτυο δεν φέρνουν πολιτικό αποτέλεσμα· απλώς εκτονώνουν την οργή με μη πολιτικό τρόπο.
Η δημοσιογραφία, για να ανθίσει, με έρευνες, αποκαλύψεις, αλλά και ανεξάρτητο σχολιασμό της κάθε εξουσίας χρειάζεται καθαρό επιχειρηματικό περιβάλλον και οικονομικούς πόρους. Οι πόροι όταν δεν αντλούνται από όσους έχουν όφελος από τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, θα αντληθούν από εκείνους που θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους σε βάρος του συμφέροντος των πολιτών και της οικονομίας της χώρας. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, δεν τα βλέπει όποιος δεν θέλει να αντιληφθεί την πραγματικότητα.
panagopg@gmail.com
